ESKİ BİR SOVYET ANIT HEYKELİNİN DÖNÜŞÜMÜ; LENIN DIED HEYKELİ

Sovyetler Birliğinin dağılmasının ardından bağımsızlığını ilan eden ülkelerde, eski sisteminpropagandalarına dair kamusal alanlara yerleştirilen heykellerin tasfiyesine ya da imhasına dairuygulamalar başlamıştır. Bu anıtlardan bir tanesi Danimarkalı iş adamı ve koleksiyoner Aage Damgaardtarafından Letonya’dan satın alınarak Danimarka’ya getirilmiştir.Bu çalışma, Otto Kalejs’e ait olan Lenin’e adanmış anıt heykelin, bir nesne olarak el değiştirmesi vedönüşümü üzerine odaklanmıştır. Eser, Damgaard ailesinin isteğiyle başka bir sanatçı Sven Dalsgaardtarafından farklı bir uygulamaya eklemlendirilmiştir. Ortaya çıkan yeni eserin biçimsel ve politikmesajındaki dönüşüm makalenin inceleme konusudur.Makalede, Sovyet anıtlarındaki iktidarı ve Devrimin mutlakıyetini işaret eden katı biçim diline kontrastolarak Sven’in kullandığı soyut organik biçimler ile yaratılan dengeli ama bir o kadar zıt yapınınçözümlenmesi ve açığa çıkan yeni iletisinin yorumlanması hedeflenmiştir. Yeni kimliği ile ortaya çıkan LeninDied heykeline dair eser çözümlemesi yapılmış ve ikonolojik açıdan yorumlanması yoluyla ele alınmıştır.Bir anıtın iletisinin nasıl tersine çevrildiği ve nasıl sivilleşebildiği görülmüş, anma kavramının kamuyla ilişkisiortaya konmuştur.

TRANSFORMATION OF AN OLD SOVIET MONUMENT SCULPTURE; LENIN DIED SCULPTURE

In the countries that have declared their independencies after Soviet Union’s disintegration, implementations of liquidation and destruction of the sculptures that were located in public spaces for the purpose of old system propaganda has began. One of these monuments was purchased from Latvia and brought to Denmark by a Danish businessman and collector Aage Damgaard. This work focuses on the transition and the transmission of ownership as an object of the monument that belongs to Otto Kalej and which is dedicated to Lenin. Art work has been adapted to a different implementation by another artist Sven Dalsgaard with the request of Damgaard family. The transmission in the formal and political message in the nascent new art work is the study subject of the article. In the article, interpretation of the emerging new message and analyzation of the stable but as much opposite formation that is created by abstract organic shapes used by Sven in contrast to the sharp shape that signs the absolutism of the Revolution and power of the Soviet monuments has been targeted. Analyzation of the sculpture relating to the Lenin Died that appears with its new identity has been realized and it has been taken in hand in terms of iconologic Interpretation. The way how the message of a monument has been inverted and how it become civilian has been observed, citation concept relation with the public has been presented.

PDF

___

Buck-Morss, S. (2004). Rüya Âlemi ve Felaket, çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayınları. Clark, T. (2017). Sanat ve Propaganda, çev. Esin Hoşsucu, İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s:94-108.
Fortenberry, D. (2015). Art in Time/A World History of Arts and Movements, London: Phaidon Press Limited.
Goldman, E. (2008). Rus Devriminin Çöküş Nedenleri, çev. Yakup Coşar, Ankara: Dipnot Yayınları.
Kelly. C. (2004). “The Leader Cult in Communist Dictatorships”. The Functions of the Leader Cult: Grandpa Lenin and Uncle Stalin: Soviet Leader Cult for Little Children, ed. Balázs AporJan C. BehrendsPolly JonesE. A. Rees, London: Palgrave Macmillan, s.102-122.
Kerrigan, M. (2018). Ölümün Tarihi, çev. Sibel Erduman, İstanbul Paris Yayınları.
Thompsen, O. H. , Gershkovich, A. (1987). “Russia’s Official Religion”, Profesors World Peace Academy, International Journal on World Peace, Vol. IV, Oct-Dec1987, 4, s.51-64.
Traverso, E. (2018). Solun Melankolisi, çev. Elif Ersavcı, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
İnternet Kaynakları
Aaes, J. (2000). “Lenins Midtjyske Lit De Parade” Jyllands- Posten Indland, 24 Mart, s.1. https://jyllands-posten.dk/indland/ECE3284106/Lenins-midtjyske-lit-de-parade/, Erişim tarihi:12.11.2018.
Gaidamoviča, R. (2014). “Muzejnieki Dānijā «satiek» Jelgavas Ļeņinu” Jelgavas Vestnesis, 03 Temmuz, s.1. http://www.jelgavasvestnesis.lv/kultura/muzejnieki-danija-satiek-jelgavas-leninu, Erişim tarihi: 13.12.2018.
Lilmoes, S. P. (2017), TV2 Østjylland, “Smukfest Rejser Ttatue af Diktator Ved Motorvej”. https://www.tv2ostjylland.dk/artikel/smukfest-rejser-statue-af-diktator-ved-motorvej, Erişim tarihi: 22.09.2018.
Samlinger, A. (2014). Fuglsang Kunstmuseum “Sven Dalsgaard 100 AR”, http://www.aabnesamlinger.dk/fuglsangkunstmuseum/udstillinger/tidligere-udstillinger/sven-dalsgaard-2014/, Erişim tarihi: 06.07.2018.
Wollan, M. (2017), The New York Times Magazine, “How to Pull Down a Statue” , https://www.nytimes.com/2017/09/15/magazine/how-to-pull-down-a-statue.html,17 September p.32, Erişim tarihi: 11.04.2019.
Varoli, J. (1997), Radio Free Europe/Radio Liberty, “Russia: Lenin Lived, Lenin Lives, and Lenin Will Always Live”, https://www.rferl.org/a/1087158.html, Erişim tarihi: 01.08.2019.
Zakharov, A. (2018). “Lenin was killed: in Denmark showed the right decommunization”, Vgorode. UA, 31 Ekim, s.1. https://kiev.vgorode.ua/news/sobytyia/378296-v-danyy-pokazalypravylnuui-dekommunyzatsyui, Erişim tarihi: 29.05.2019.
Görsel Kaynaklar
Görsel 1. “Kiev'deki Bessarabska Meydanı'ndaki Lenin Anıtının Yerine Önerilen Proje”. https://www.nytimes.com/2017/09/15/magazine/how-to-pull-down-a-statue.html, Erişim tarihi: 22.06.2019.
Görsel 2. Yuri Gerasimov, “Lenin”, 1990, Bronz, Red Square Apartmanı çatısı, Amerika. https://www.6sqft.com/why-does-this-east-village-building-have-a-statue-of-vladimir-lenin-ontop/, Erişim tarihi: 03.09.2019.
Görsel 3. Hurdalığa terkedilmiş ve Boya ile Müdahale edilmiş “Lenin Heykeli”, Ukrayna. https://www.vice.com/en_ca/article/nejpwx/decapitating-lenin-statues-is-the-hottest-newtrend-in-ukraine, Erişim tarihi: 22.01.2019.
Görsel 4. Ukrayna’nın Ulusal Renklerine Boyanmış “Lenin Anıtı”, Kaidede Ukrayna’ya ZaferKahramanlara Zafer Sloganı eklenmiş, Ukrayna. https://www.reddit.com/r/pics/comments/2u2v7s/a_statue_of_lenin_gets_an_interesting_pai ntjob_in/, Erişim tarihi: 12.09.2018.
Görsel 5. “Lenin Anıtı’nın Kaidesinde yer alan ve boya ile müdahale edilmiş Sovyet Askerleri Rölyefi”. https://444.hu/2014/08/21/oroszorszag-megunta-hogy-szofiaban-allandoan-atfestika-szovjet-katonai-emlekmuvet, Erişim tarihi: 22.01.2019.
Görsel 6. Boya ile müdahale edilmiş ve plastik eklentiler yapılmış “Lenin Anıtı”, Ukrayna. https://www.artrabbit.com/events/looking-for-lenin, Erişim tarihi: 22.01.2019.
Görsel 7. Ukrayna’nın ulusal renklerine boyanmış ve parçalanmış “Lenin Anıtı”, Ukrayna. https://www.vice.com/en_ca/article/nejpwx/decapitating-lenin-statues-is-the-hottest-newtrend-in-ukraine, Erişim tarihi: 20.11.2019.
Görsel 8. Krakov, Polonya Grolsch Artboom Festivali'nde “İdrar yapan Lenin heykeli”. https://www.independent.co.uk/news/world/europe/polish-town-erects-fluorescent-statueof-lenin-urinating-called-fountain-of-the-future-9534076.html, Erişim tarihi: 22.01.2019.
Görsel 9. Otto Kalȇjs (1920-1977), “Lenin Anıtı”, 1974, 10m, Bronz, Letonya Jelgava/ Riga. http://leninstatues.ru/photo/6246/herning, Erişim tarihi: 12.03.2019.
Görsel 10. Sven Dalsgaard, “Lenin Died (Lenin Er Dod)”, 2000, Bronz-paslanmaz çelik, 10x4 m, A Hereford Beefstouw, Danimarka. https://jauns.lv/raksts/zinas/259962-savdabigs-liktenispiemeklejis-jelgavas-leninekli Erişim tarihi: 07.04.2019.
Görsel 11. “Lenin Died (Lenin Er Dod)”, Farklı Açılardan Görüntü. https://starcom68.livejournal.com/1609595.html Erişim tarihi:18.05.2019.
Görsel 12. “Lenin Died (Lenin Er Dod)”, Farklı Açılardan Görüntü. https://jyllands-posten.dk/livsstil/rejser/danmark/ECE8752005/lenin-paa-langs/ (Fotoğraf: ARNE RUDI JENSEN 2016), Erişim tarihi: 11.04.2019.
Görsel 13. “Lenin Died” Heykeli’nin Konumlandırıldığı Alan. https://virtualglobetrotting.com/map/the-lenin-statue-in-the-danish-village-oflund/view/google/, Erişim tarihi: 15.18.2019.
Görsel 14. Smukfest Festival Alanına “Aşk kampına taşınan Lenin Died Heykeli”. https://stiften.dk/artikel/se-video-d%C3%B8d-russisk-diktator-kommer-liggende-til-smukfest2017-6-29#slide0, Erişim tarihi: 13.12.2018.
Görsel 15. Smukfest Festival Alanı’nda “Lenin Died Heykeli”, 2017. https://www.smukfest.dk/nyheder/oplevelser/streetart-paa-skovtur, Erişim tarihi: 15.08.2019.
Görsel 16. Kızıl Meydan’da yer alan “Lenin Mozolesi”, Moskova-Rusya. http://www.gezilecekyerler.biz/lenin-mozolesi/, Erişim tarihi: 08.10.2019.
Görsel 17. Andrea Mantegna (1431-1506), “Ölü İsa’ya Ağıt (Lamentation Over The Dead Christ)”,1480, Tuval üzerine tempera, Pinacoteca di Brera, Milan. https://www.arteworld.it/wp-content/uploads/2017/12/Cristo-morto-Andrea-Mantegna.jpg, Erişim tarihi: 17.09.2019.
Görsel 18. “Lenin Mozolesi” (Detay). https://www.wikisosyalizm.org/images/2/28/Lenin_naa%C5%9F.jpg, Erişim tarihi: 13.12.2018.