KULLANMAK İÇİN UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE SATIN ALMAK, KABUL ETMEK, BULUNDURMAK YA DA UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE KULLANMAK SUÇU

Uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kötüye kullanılması, gerek dünyada ve gerek ise ülkemizde, her geçen gün hızla artmaktadır. Gelir dağılımındaki eşiksizlikler, insanların yeterince eğitim ve sağlık hizmeti alamaması, bu tip suçların işlenmesini artıran önemli etkenler olarak kendisini göstermektedir. Bunun yanı sıra, özellikle teknolojinin hızla gelişimi, uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin daha çok ve daha ucuza mal edilmesini kolaylaştırmıştır. Son zamanlarda sentetik bir kısım uyuşturucu ve uyarıcıların çok ucuza mal edilmesi ve bunların toplumlar arası mübadele edilmesindeki kolaylıklar dikkate alındığında, gerek ülkemiz ve gerek ise tüm dünya insanları için tehlikenin büyüklüğü bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Uyuşturucu kullanmak için uyuşturucunun satın alınması, kabul edilmesi, bulundurulması ile birlikte uyuşturucu kullanılması da bir çok ülke ceza kanununda olduğu gibi TCK'da da ceza ile karşılanması gereken bir suç olarak kabul edilmektedir. 5237 sayılı TCK 191 maddesinde yer alan, “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak” suçu, 6545 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un, 68.maddesi ile yeniden düzenlenmiştir. Bu yeni düzenlemede en dikkate değer husus, yeni getirilen düzenlemenin madde başlığında kendisini göstermektedir. Çünkü, madde başlığı; “Kullanmak için uyuşturucu ve uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak” şeklinde ifade edilmektedir. Buna göre, yeni düzenlemenin en önemli özelliği, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmanın da açıkça suç sayılan bir fiil haline getirilmiş olmasıdır. Çünkü, 5237 sayılı TCK yürürlüğe konulmadan önce ve özellikle kanunun hazırlanması dönemi içinde, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak eyleminin başlı başına suç sayılıp sayılmaması gerektiği esas itibariyle uzun tartışmalara konu olmuş, söz konusu bu hareketin ceza değil, ancak denetimli serbestlik tedbiri gerektiren birer eylem olarak kabul edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, TCK m.191 hükmünün ilk halinde açıkça suç sayılır bir hareket olarak düzenlenmemiştir. Ancak, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak eylemi, Yargıtay kararları doğrultusunda, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kimsenin, söz konusu bu maddeyi kullanmadan önce bir anlığına dahi olsa, satın almış, bulundurmuş veya kabul etmiş olacağı gerekçesiyle, TCK m.191 yer alan suç kapmasında değerlendirilmiştir. Bunun yanı sıra, 6545 sayılı Türk Ceza Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un, 68.maddesi ile TCK m.191 hükmüne getirilen yeni düzenlenenin bir diğer özelliği ise, suçun cezasının madde gerekçesinde belirtildiği üzere, "bu suçla daha etkin mücadele etmek ve toplumu uyuşturucuya karşı korumak amacıyla artırılmış" olması ve cezanın iki yıldan beş yıla kadar hapis olarak belirlenmiş olmasıdır. TCK'nın m.191 hükmü, 6545 sayılı Kanun ile yeniden kaleme alınırken özellikle; bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması bakımından tamamen farklı bir düzenleme getirilmiş, soruşturma aşaması bakımından Cumhuriyet savcısına kamu davasının açılmasının ertelenmesi ve denetimli serbestlik tedbirine karar vermesi bakımından geniş bir yetki verilmiştir. Bu suç nedeniyle başlatılan soruşturmada, şüpheli hakkında, CMK'nun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, Cumhuriyet savcısı tarafından, beş yıl süreyle, kamu davasının açılmasının ertelenmesine kararı verilmesi gerekmektedir

Anahtar Kelimeler:

uyuşturucu satın almak, uyuşturucu kabul etmek, uyuşturucu bulundurmak, uyuşturucu kullanmak, TCK m.191

The Crime of Buying, Accepting, Possession of Sedative And Stimulant Substances For Intended Use, Or The Use Of Sedative And Stimulant Substances

The rate of sedative or stimulant substance abuse is growing rapidly in Turkey and around the world. Inequality in wealth distribution, inadequate access to education and health services appear to be the most important factors in the rise in such crimes. That said, developments in technology, in particular, have made it easier to produce larger volumes of sedative and stimulant substances at much lower costs. Considering the fact that the cost of manufacturing certain synthetic sedative and stimulant substances has fallen significantly and that the trade of such substances has become easier amongst communities, the magnitude of the danger for the people of Turkey and others around the world becomes even more evident. Similar to criminal codes in many other countries, the Turkish Penal Code (TPC) regards buying, accepting, and possession of drugs for intended use and the use of drugs as a punishable crime. The crime of “buying, accepting, and possession of drugs for intended use” as mentioned in Article 191 of TPC Nr. 5237 has been revised as per Article 68 of Law Nr. 6545 Concerning Changes to the Turkish Penal Code and Certain Other Laws. Undoubtedly, the most important issue in this revised version appears under the heading of substances because the new title to the article now states “Buying, accepting, possession of sedative and stimulant substances for intended use, or the use of sedative and stimulant substances”. Accordingly, the most important aspect of the revision is that the use of sedative and stimulant substances has now clearly become an act of crime. Because, prior to the enactment of TPC Nr. 5237 and particularly during the preparation of the law itself, there were extensive debates as to whether the act of sedative and stimulant substance use should be regarded as a crime. It was ultimately concluded that the mentioned act could not be regarded as a crime but an act that requires the measure of probation. Accordingly, the use of sedative and stimulant substances had not been an act that was clearly regarded as a crime in the original version of TPC’s Article 191. However, in line with Supreme Court decisions, the act of sedative and stimulant substance use was regarded as a crime according to Article 191 on the grounds that the individual who had used sedative and stimulant substances had, even for a brief moment, purchased, possessed or accepted the substance in question before use. More so, another feature in the revision to TPC’s Article 191 as introduced by Article 68 of Law Nr. 6545 Concerning Changes to the Turkish Penal Code and Certain Other Laws is that, based on the article, the penalty for the crime has been “increased to improve effectiveness in fighting this crime and protect society from drugs” and the penalty determined as a two to five year prison sentence. When the provisions of TPC’s Article 191 were being revised in accordance with Law Nr. 6545, a completely different approach was introduced, especially in the investigation and prosecution of the crime. Particularly in regards to the investigation stage, the Public Prosecutor was given broad authority in his/her decision to defer the public prosecution and adjudicating a measure of probation. For any investigation initiated for this crime, the Public Prosecutor is expected to defer the public prosecution for a period of five years for the suspect, regardless of the conditions stated in TPC’s Article 171

Keywords:

buying drugs, accepting drugs, being in possession of drugs, using drugs, TPC' article 191,

PDF

___

Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler, Ankara 2012.
Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Uyuşturucu İstatistikleri 2009-2013 (http://www.adlisicil.adalet.gov.tr)
Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, www.adlisicil.adalet.gov.tr/istatistik_2015/CUMHUR%C4%B0YET%2 0BA%C5%9ESAVCILIKLARI/20.pdf (erişim:06.06.2016).
AGHA Asim Hussain, Essay on The Drug Abuse, https://sanjran. wordpress.com/essay-on-drug-abuse/ (erişim:10.05.2015).
AKKAYA, Çetin, Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları, 2.Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2013.
ALACAKAPTAN, Uğur, Suçun Unsurları, Sevinç Matbaası, Ankara 1975.
ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEK, Ahmet/YENİDÜNYA, Caner A., Ceza Hukuku Genel Hükümler, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
ATAÇ, Asiye Selcan, "Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçlarında uygulanan Tedavi ve Denetimli Serbestlik Tedbiri", Alman Türk Karşılaştırmalı Ceza Hukuku, Yayına Hazırlayanlar: HİLGENDORF, Erik / ÜNVER, Yener, Cilt II, Yeditepe Üniversitesi Yayını, İstanbul 2010).
AYGÖRMEZ UĞURLUBAY, Gülsün A.,"Alman Hukuku Karşılaştırmalı Olarak Bireysel Başvuru Kabul Edilebilirlik Koşullarında Ceza Hukuku Sorunları", Haşim Kılıç'a Armağan, C II, Sayı 2, Ankara 2015 (s.1237- 1268), (Bireysel Başvuru).
AYGÖRMEZ UĞURLUBAY, Gülsün Ayhan, "Güncel Tartışmalar ve Gelişmeler Işığında Türk Ceza Muhakemesi Hukukunda İtiraz", "Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez'e Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. C.16, Özel Sayı, İzmir 2014 (s.3999-4044) (Ayrı Basım), (İtiraz).
BALCI, Murat, Türk Ceza Kanunu'nda Uyuşturucu Madde Ticareti Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara 2009.
BAYRAKTAR, Köksal, "Türk Ceza Kanunu'nda Kamu Düzeni, Kamunun İtimadı ve Kamunu Selameti Aleyhine işlenen Cürümler", Değişen Toplum ve Ceza Hukuk Karşısında TCK'nın 50.Yılı ve Geleceği, İstanbul 1977, (s.593-621).
BECCARIA, Cesare, Suçlar ve Cezalar (Beşeriyetin Mecellesi), Çev.: Dr. Muhiddin GÖKLÜ, 2.Baskı, Güven Basım ve Yayınevi, İstanbul 1961.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9.Baskı, İstanbul 2012.
CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 8.Bası, Beta Basım A.Ş., İstanbul, 2014.
CANAK, Erkan, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçlarında Etkin Pişmanlık, Kazancı Hukuk Yayınevi, İstanbul 2012.
ÇALIŞKAN, Suat, Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları, Ankara, Adalet Yayınevi 2012.
ÇETİN, Aslan, "Yargıtay'ın Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları'na İlişkin Kimi Güncel Kararları ve Bunların Değerlendirilmesi", (s.83-98), (Uyuşturucu Madde Bağımlılığıyla Mücadele ve Ceza Hukuku Paneli, Editör: Murat BALCI), Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Paneli, 09 Mayıs 201, Seçkin yayınları Ankara 2011.
ÇETİN, Soner Hamza, Seçenek Yaptırımlar, Adalet Yayınevi, Ankara 2011, (Seçenek Yaptırımlar).
ÇETİN, Soner Hamza, Türk Ceza Kanunu'nda Adli Para Cezası (TCK m.52), Adalet Yayınevi, Ankara 2012, (Adli Para Cezası).
ÇETİN, Soner Hamza, Elektrik, Su ve Doğalgazdan Karşılıksız Yararlanma Suçu, Bilge Yayınevi, Ankara 2014, (Karşılıksız Yararlanma).
ÇETİN, Soner Hamza, Türk Ceza Hukukunda Yorum ve Kıyas, Bilge Yayınevi, Ankara 2014, (Yorum ve Kıyas).
DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, 9. Baskı, Ankara 2013.
DONAY, Süheyl, Ceza Yargılama Hukuku, 2.Baskı, İstanbul 2012.
DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir, Nazarî ve Tatbikî Ceza Hukuku, Genel Kısım, Cilt I, 12.Bası, Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ, İstanbul 1997.
ELMAS, Birsen, Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara 2015
EREM, Faruk, Ümanist Doktrin Açıcından Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, C.I, 13.Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara 1995.
ERMAN, Sahir / ÖZEK, Çetin, Ceza Hukuku Özel Bölüm, Kamunun Selametine Karşı Suçlar (TCK m.369-413), İstanbul 1995.
EVCİN, Uğur, "İstatistiklerle Uyuşturucu Madde Suçları" (s.17-26), (Uyuşturucu Madde Bağımlılığıyla Mücadele ve Ceza Hukuku Paneli, (Editör: Murat BALCI), Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Paneli, 09 Mayıs 201, Seçkin yayınları Ankara 2011.
GAROFALO, Baron Rafaele, Criminologia (Suç, Suçlu ve Ceza), (Çev.: Muhittin GÖKLÜ), Nurkök Matbaası, İstanbul 1957.
GÖKCEN, Ahmet, "Türk Ceza Kanun'unda Uyuşturucu Madde Suçlarına Genel Bakış", (s.29-37), (Uyuşturucu Madde Bağımlılığıyla Mücadele ve Ceza Hukuku Paneli, Editör: Murat BALCI), Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Paneli, 09 Mayıs 201, Seçkin Yayınları Ankara 2011.
GÖZLER, Kemal, Hukukun Genel Teorisine Giriş, US-A Yayıncılık, Ankara 1998.
GRAMATICA, Toplumsal Savunma İlkeleri, (Çev.: Sami Selçuk), 2.Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2005.
GÜNDEL, Ahmet, Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde Suçları, Seçkin Yayınları, Ankara 2012.
GÜNGÖR, Şener/KINACI, Ali, Öğreti ve Uygulama Boyutu ile Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerle ilgili Suçlar, Yetkin Yayınları, Ankara 2001.
HAFIZOĞULLARI, Zeki/ÖZEN, Muharrem, Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, US-A Yayıncılık, 2.Bası, Ankara 2010.
HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18.Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
HAKERİ, Hakan, Tıp Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara 2014.
HIRŞ, Ernest, Hukuk Felsefesi ve Hukuk Sosyolojisi Dersleri, (Güncel Dile Çeviren: Selçuk BARAN VEZİROĞLU), 3.Tıpkı Basım, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara 2001.
İÇEL, Kayıhan, Uyuşturucu Madde Kavramı, II. Ulusal Adli Tıp Günleri, Panel ve Serbest Bildiriler, İstanbul 1986, (İÇEL, Uyuşturucu)
İÇEL, Kayıhan, Suçların İçtimaı, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 1762, Sermet Matbaası, İstanbul 1972 (İÇEL, Suçların İçtimaı).
İÇEL, Kayıhan/EVİK, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2.Kitap, 4.Bası, Beta Yayınları, İstanbul.
JESCHECK, Hans-Heinrich, Alman Ceza Hukukuna Giriş, Kusur İlkesi, Çev.: Feridun YENİSEY, Beta Yayınları, İstanbul 2007.
KATOĞLU, Tuğrul, Ceza Hukukunda Hukuka Aykırılık, Ankara 2003.
KAYA, Mustafa, "Uyuşturucu Madde Suçları", Uyuşturucu Madde Bağımlılığıyla Mücadele ve Ceza Hukuku Paneli, Editör: Murat BALCI, Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Paneli, 09 Mayıs 2011, Seçkin Yayınları Ankara 2011, (s.39-81).
KUNTER, Nurullah, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 8.Baskı, İstanbul 1986, (KUNTER, Ceza Muhakemesi)
KUNTER, Nurullah, Suçun Kanuni Unsurları, İstanbul 1949, (KUNTER, Suçun Unsurları).
KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 1.Kitap, Hüküm Verme Görevi ve Ceza Muhakemesinin Yapısı, 17.Bası, İstanbul 2009.
KURT, Şahin/KURT, Ela, Uygulamada Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara 2008.
MAISTO, Stefen A.,/GALIZIO, Mark /CONNORS, Gerard J., Drug Use and Abuse, 7.Edition, Canada 2015.
ÖNER, Mehmet Zülfü, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçları, Adalet Yayınevi, Ankara 2011.
ÖZBEK Veli Özer/KANBUR, Nihat M./BACAKSIZ, Pınar/KORAY, Doğan/TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku, Genel Hükümler, Seçkin Yayınları, (ÖZBEK/KANBUR/BACAKSIZ/KORAY/TEPE, Genel Hükümler). 3.Bası, Ankara 2012,
ÖZBEK, Veli Özer/KANBUR, Mehmet Nihat/BACAKSIZ, Pınar/DOĞAN, Koray/TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 7.Baskı, Seçkin Yayınları, (ÖZBEK/KANBUR/BACAKSIZ/KORAY/TEPE, Genel Hükümler). Ankara 2014,
ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10.Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2014.
ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM, Mustafa R., Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Ankara 2008.
ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa R./SIRMA, Özge/KIRIT, Yasemin F. Saygılar/ÖZAYDIN, Özdem/AKCAN, Esra Alan/ERDEN, Efser, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 6.Bası, Ankara 2013.
PARLAR, Ali /HATİPOĞLU, Muzaffer, 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu Yorumu, Cilt 2, Ankara 2007.
REY, Manuel Lopez, Türkiye'de Suçluların Islahı (Treatman) Üzerine Rapor, (Çeviren: Mustafa TÖREN YÜCEL, Ankara Yarı Açık Cezaevi Matbaası, Ankara 1967.
SANCAR YALÇIN, Türkan, Müteselsil Suç, Seçkin Yayınevi, Ankara 1995.
SAVAŞ Vural/MOLLAMAHMUTOĞULLARI Sadık, Türk Ceza Kanunun Yorumu, C 3, Ankara 1998.
SINAR, Hasan, "Türk Ceza Kanunu'nda Uyuşturucu ve Uyarıcı Ticareti Suçları", Disiplinler Arası Ceza Hukuku Boyutu ile Uyuşturucu Madde Bağımlılığı ve Ticareti ile Mücadele Sempozyumu, (Editör: Hasan SINAR, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi), Lale Yayıncılık, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
SOKULLU AKINCI, Füsun, R., Viktimoloji (Mağdurbilim), 2.Bası, Beta Basım, İstanbul 2008 (SOKULLU AKINCI, Viktimoloji).
SOKULLU AKINCI, Füsun R., Kriminoloji, 6.Basım, Beta yayınları, İstanbul 2009, (SOKULLU AKINCI, Kriminoloji).
SOYASLAN, Doğan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Yetkin Yayınları Ankara 2010.
ŞAHİN, Cumhur, "Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararına İtirazda İncelemenin Kapsamı", Prof Dr Nur Centel'e Armağan (s.283- 293).
ŞAHİN, Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku, Cilt I, 5.Baskı, Seçkin yayınları, Ankara 2014.
TANOL, Mehmet, "İlaç, Uyuşturucu Madde ve Zehir İlişkisi", (s.5-14), Disiplinler Arası Ceza Hukuku Boyutu ile Uyuşturucu Madde Bağımlılığı ve Ticareti ile Mücadele Sempozyumu, Editör: Hasan SINAR, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi, Lale Yayıncılık, Adalet Yayınevi, Ankara 2015.
TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa R.,/ÖNOK, Murat, Teorik ve Pratik Ceza Özel Hukuku, 6.Baskı, Ankara 2008.
TOROSLU, Nevzat/TOROSLU, Haluk, Ceza Hukuku Genel Kısım, Savaş Yayınevi, 21.Baskı, Ankara 2015.
TOROSLU, Nevzat/FEYZİOĞLU, Metin, Ceza Muhakemesi Hukuku, 11.Baskı, Ankara 2013.
TOSUN, Öztekin, Ceza Hukukunda Tefsir ve Yanlış Tefsir", İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası (İHFM), Cilt 28, Sayı:1, İstanbul 1962, (www.journals.istanbul.edu.tr/tr/index.php/hukukmecmua/article/wiew/ 5013 (erişim: 05.03.2013).
Tutanaklarla Türk Ceza Kanunu, TC Adalet Bakanlığı, Yayın işleri Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2005.
ÜNVER, Yener, Ceza Hukukuyla Korunması Amaçlanan Hukuksal Değer, Seçkin Yayınları, Ankara 2003.
ÜNVER¸Yener/HAKERİ, Hakan, Ceza Muhakemesi Hukuku, 9.Baskı, Ankara 2014
YAŞAR, Yusuf, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Temini ve Ticareti Suçları, Seçkin Yayınları, Ankara 2012.
YOKUŞ SEVÜK Handan, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasına İlişkin Suçlar, Seçkin Yayınları, Ankara 2007.
YURTCAN, Erdener, Yargıtay Karaları Işığında Uyuşturucu Suçları (Kamunun Sağlığına Karşı Suçlar), Adalet Yayınevi, Ankara 2012, (YURTCAN, Uyuşturucu Suçları).
YURTCAN, Erdener, Ceza Yargılaması Hukuku, 12.Bası, İstanbul 2007, (YURTCAN, Ceza Yargılaması).
YÜCEL, Mustafa T., Kriminoloji (Suç ve Ceza), Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı Yayını, Ankara 1986.
ZAFER, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler, (TCK m.1-75), Ders Kitabı, Beta Yayıncılık, İstanbul 2010.
Word Drug Report 2015, UNODC (United Nations Office on Drugs and Crime = Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Bürosu),
https://www.unodc.org/documents/wdr2015/World_Drug_Report_2015.pdf (erişim: 06.06.2016)