İSVİÇRE MEDENİ KANUNUNUN YURTLARDA VEYA BAKIM KURUMLARINDA KALAN AYIRT ETME GÜCÜ BULUNMAYAN KİŞİLER HAKKINDAKİ HÜKÜMLERİ VE TÜRK HUKUKU AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

İleri yaşta önemli zihinsel hastalıklara maruz kalarak ayırt etme gücünü kaybeden, bu yönde bakım, ilgi ve desteğe şiddetle ihtiyaç duyan özellikle yaşlı kişilerin korunması, güncel hukuki meseleler arasındadır. İsviçre Medeni Kanununun vesayete ilişkin hükümlerinde 2008 yılında yapılan değişiklikle, yurtlarda veya bakım kurumlarında kalan ayırt etme gücü bulunmayan kişilerin korunması amacıyla uygulanması zorunlu, sözü edilen kişilerin hukuki durumlarını belirli açılardan iyileştirmeye yönelik bir düzenleme getirilmiştir. Bu yönde ayırt etme gücü bulunmayan kişi ile kurum arasındaki bakım sözleşmesinin asgari içeriği, ayırt etme gücü bulunmayan kişinin temsili, ayırt etme gücü bulunmayan kişinin kişiliğinin korunması, bu bağlamda hareket özgürlüğünün sınırlanmasının şartları, ilgili kurumların denetimi ve ilgili kurumların kararlarına karşı yasal başvuru yolları hakkında önemli hükümler öngörülmüştür. Sözü edilen hükümler, ayırt etme gücü bulunmayan kişi ile kurum arasındaki hukuki ilişkiye şeffaflık sağlanması ve ayırt etme gücü bulunmayan kişinin kişiliğinin korunması yönünden dikkate değerdir. Türkiye’de ayırt etme gücü bulunmayan erişkinlerin ihtiyaç duyduğu bakım ve desteğin sağlanması, özellikle yaşlı ve engelliler bakımından 2828 sayılı ve 24.05.1983 tarihli Sosyal Hizmetler Kanunu ve bu Kanuna dayanarak çıkarılan çeşitli Yönetmelikler çerçevesinde düzenlenmiştir. Türk hukukundaki düzenlemelerin isabetli yönleri bulunmakla birlikte, ilgili mevzuat genel olarak değerlendirildiğinde bütünlükten uzak bir görünüş sergilemektedir. Özellikle ilgili sosyal hizmet kuruluşlarında kalan kişilerin etkili bir biçimde korunmasını sağlayacak açıklıkta hükümler bulunmamaktadır. Türk hukukunda bakıma ihtiyaç duyan erişkinlerin, özellikle bunama vb. hastalıklardan muzdarip ileri yaştaki kişilerin hukuki durumu, güncel bir bakış açısıyla, bütünlük gösterecek şekilde yeniden düzenlenmelidir. Bu süreçte İsviçre hukukundaki düzenlemenin ve bu konudaki bilimsel görüşlerin dikkate alınması da yararlı olur.

The Provisions of the Swiss Civil Code Regarding Persons Who Are Incapable of Discernment that Stay in Dormitories or Care Institutions and its Evaluation from a Turkish Legal Perspective

The protection of elderly persons especially, who are no longer capable of discernment due to significant mental illnesses at advanced ages and who, therefore strongly require attention and support, is among the topical legal issues. With the changes made in 2008 in the Swiss Civil Code regarding its provisions relating to guardianship, a regulation, the application of which is mandatory, has been put in place in order to improve the legal statuses of and protect the persons who are not capable of discernment, that stay in dormitories or care institutions. In this regard certain provisions have been provided; such as the minimum content of the care contract between the institution and the person who is incapable of discernment, the protection of the personality and the representation of the person that is incapable of discernment, the restriction of the freedom of movement, auditing of the relevant institutions and the legal remedies against the decisions of these institutions. These provisions are noteworthy in the sense that they provide transparency for the legal relationship between the institution and the person that is incapable of discernment and the protection of the personality of such person. In Turkey, the provision of care and support for adults that are not capable of discernment, especially for the elderly and the disabled, is regulated with the Law on Social Services numbered 2828 and dated 24.05.1983 and various Regulations related therewith. Although the relevant regulations of Turkish law has well-directed points, the legislation in general seems to lack coherence. In particular, there are no explicit provisions that effectively protect the persons staying in the relevant social services institutions. The legal status of adults that require care, especially the elderly people suffering from illnesses such as dementia, should be coherently re-regulated with a modern perspective. Taking the regulations in Swiss law and the scientific views into consideration in this process would be beneficial.

PDF

___

Bernhart, Christof: Handbuch der fürsorgerischen Unterbringung, Basel 2011.
Biderbost, Yvo: Der neue Erwachsenenschutz im Überblick, SJZ 2010, s. 309- 320.
Boente, Walter: ZK- Zürcher Kommentar, Der Erwachsenenschutz, Art. 360- 387 ZGB, Zürich 2015.
Breitschmid, Peter: CHK- Handkommentar zum Schweizer Privatrecht, Personen- und Familienrecht inkl. Kindes- und Erwachsenenschutzrecht, Art. 1- 456 ZGB, 2. Auflage, Zürich 2012.
Büchler, Andrea: Schweizerisches Zivilgesetzbuch und Nebenerlasse, 4. Auflage, Basel 2012.
Dural, Mustafa/Öğüz, Tufan: Türk Özel Hukuku, Cilt II, Kişiler Hukuku, 18. Baskı, İstanbul 2017.
Fassbind, Patrick: OFK- Orell Füssli Kommentar, ZGB Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, 3. Auflage, Zürich 2016.
Geiser, Thomas: Demenz und Recht, Regulierung – Deregulierung, ZVW 2003, s. 97- 114.
Hausheer, Heinz/Geiser, Thomas/Aebi-Müller, Regina E.: Das neue Erwachsenenschutzrecht, 2. Auflage, Bern 2014.
Hotz, Sandra: Der Betreuungsvertrag, FamPra.ch 2016, s. 815- 873.
Leuba, Audrey/Vaerini, Micaela: FamKomm, Erwachsenenschutz, Bern 2013.
Meili, Andreas: Zivilgesetzbuch I, Art. 1- 456 ZGB, 5. Auflage (Hrsg. Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Geiser, Thomas), Basel 2014- 2015.
Mösch Payot, Peter: Das Neue Erwachsenenschutzrecht, Einführung und Kommentar zu Art. 360 ff. ZGB, Bern 2011.
Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay- Özdemir, Saibe: Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 15. Baskı, İstanbul 2015.
Öztan, Bilge: Medeni Hukukun Temel Kavramları, 42. Bası, Ankara 2017.
Schmid, Hermann: Erwachsenenschutz, Kommentar zu Art. 360- 456 ZGB, Zürich 2010.
Steck, Daniel: Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch I, Art. 1- 456 ZGB, 5. Auflage (Hrsg. Honsell, Heinrich/Vogt, Nedim Peter/Geiser, Thomas), Basel 2014- 2015.
Tuor, Peter/Schnyder, Bernhard/Schmid, Jörg/Jungo, Alexandra: Das Schweizerische Zivilgesetzbuch, 14. Auflage, Zürich 2015.
Yavuz, Cevdet/Erlüle, Fulya/Topuz, Murat: Yeni Vesayet Hukukuna Doğru: Yetişkinlerin Korunması Hukuku (İsviçre Örneği), İstanbul 2017.