İmam Gazâlî’de Hakikat ve Mecaz

Fıkıh, kelam, felsefe, mantık ve tasavvuf alanlarında eserler vermiş ve bu eserlerinde konulu tefsirler yapmış olan İmam Gazâlî, dini ilimlerde kullanılan hakikat ve mecazın vazgeçilmez ölçülerini bizlere vermiştir. Bu ölçüler ile yakîn bilgiye ulaşmak isteyen İmam Gazâlî, doğru hareket edildiği takdirde Kur’an ve Hz. Peygamberin lafızlarına olan saygının da pekişeceğini savunmaktadır. Zira hakikat ve mecazın doğru ölçülerle kullanılmamasının kişiyi, Allah’a ve Hz. Peygambere söylemedikleri sözleri isnat etmeye kadar götürebileceğinden, onu haram işlemeye ve bid’at ehli olmaya kadar sürükleyebileceğinden bahsetmektedir. Bu çalışmanın amacı, İmam Gazâlî’nin hakikat ve mecaz konusundaki ölçüleri ile dini metinlere nasıl bakılması gerektiğini anlamaktır.
Anahtar Kelimeler:

İmam Gazâlî, Hakikat, Mecaz, Bilgi

TRUTH AND METAPHOR ACCORDING TO IMAM GHAZALI

Imam Ghazali had created works on Islamic jurisprudence, euphemism, philosophy, logic and sufism and he had generated hermeneutical interpretations in his works and thus, he had given us the indispensable extents of truth and metaphor as mentioned in ecclesiastic sciences. Imam Ghazali desired to reach close knowledge with these extents and he advocated that respect for the words of Koran and Prophet Mohammad would solidify if acted veraciously. He further alludes that for as much as truth and metaphor are not used along with the accurate extent, this may lead to attributing to one words not uttered for Allah and Prophet Mohammad and to execute illicit deeds and become infidel. The aim of this study is to comprehend how religious texts should be viewed with the extents on truth and metaphor of İmam Ghazali

___

  • Bolay, S. Hayri, Aristo Metafiziği ile Gazâlî Metafiziğinin Karşılaştırılması, MEB Yay. İstanbul 1993.
  • Çağıl, Necdet, Din Dili ve Mecaz, İz Yayıncılık, İstanbul 2008.
  • Durusoy, Ali, “İmam Gazâlî ‘de Mantık Biliminin Yeri ve Önemi”, İslami Araştırmalar
  • Dergisi, 3-4, Afikara, 2000.
  • Dünya, Süleyman, İmam Gazâlî ve İman-Küfür Sınırı, ç. Ahmet Turan Arslan, Risale Yayınları, İstanbul 1992.
  • İmam Gazâlî, el-Munkizu min’ed-Dalâl, t. Yahya Pakiş, Umran Yayınları, İstanbul 1998.
  • İmam Gazâlî; İslam Hukukunda Deliller ve Yorum Metodolojisi (el-Mustasfâ min İlmi’l – Usûl), ter. Yunus Apaydın, Rey Yayınları, Kayseri 1994.
  • İmam Gazâlî; Düşünmede Doğru Yöntem Mihakkü’n-Nazar, ç. Ahmet Kayacık, Ahsen Yayınları, İstanbul 2002.
  • İmam Gazâlî, İhyâu Ulûmid-Dîn, t. Ahmed Serdaroğlu, Bedir Yayınları, İstanbul 2011
  • İmam Gazâlî, Esmâü’l-Hüsnâ Şerhi, t. M. Ferşat, Ferşat Yayınları, İstanbul 2005.
  • İmam Gazâlî, Hakikat Bilgisine Yükseliş (Meâricü’l-Kuds), ç. Serkan Özburun, İnsan Yayınları, 2. Basım, İstanbul 2007.
  • el-İsfehâni, Râgıb, Müfredat, Kur’an Kavramları Sözlüğü, ç. Yusuf Türker, Pınar Yayın- ları, İstanbul 2012.
  • Tekin, Mustafa, Gazâlî, Soyut Okumalar ve Kalıp Yargıların Ötesinde, TYB Akademi, Der. Gazâlî, Sayı 1. Ankara 2011.