Afetlere Sosyolojik Bakış ve Türkiye’de Afet Yazınına Kuramsal Bir Yaklaşım

Bu çalışma, afet çalışmalarını bu alana egemen olan doğa bilimleri açısından inceleyen ve afetlere yönelik klasik yaklaşımlara dayalı açıklamalara ek olarak, afet çalışmalarına birey ve toplum odaklı bakış açısıyla sosyolojik ve metodolojik katkılar sunmayı amaçlamaktadır. Türkiye’de temelde deprem ve sonrasında ihtiyaçların karşılanması ve depreme hazırlık bağlamında ele alınan afet çalışmaları, Türkçe literatürde sosyolojik açıdan sınırlı düzeyde tartışılmaktadır. Dolayısıyla, yalnızca deprem değil tüm afetlere yönelik bir yazın geliştirmek ve özellikle birey ve bireyin anlamlandırma ve “rutin olanı” yeniden inşa süreçlerine odaklanmak gereklidir. Bu bağlamda, afetlerin toplumsal boyutuna değinerek, toplumsal ve gündelik hayatın yani düzenin kesintiye uğramasına bağlı olarak toplumsal olanın, anlamların ve ilişkilerin yeniden inşa süreçlerine fenomenolojik ve etnometodolojik bakış açısıyla odaklanmak, afet yazınının sosyolojik boyutunu metodolojik anlamda daha güçlü kılacaktır.

Sociological Glance to Disasters and A Theoretical Approach to Disaster Literature in Turkey

This study intends to provide sociological and methodological contributions which are focused onindividual and society. to disaster studies, dominantly analyzed with natural sciences approach andclassical disaster appaoraches, . In Turkey, disasters that are focused on earthquake studies andmainly focus on fullfilling necessities after earthquake and preparations to earthquakes are limitedlyanalyzed within sociological regards. Therefore, it is required to establish not only to earthquakesbut also to all disasters’ literature and to focus on individual and individuals’”meaning” andreconstruction of “routine”. Within this regard, dealing with sociological aspect of disasters andphenomenological and ethnomethodological focusing on “meaning” and “reconstruction” processwill make sociological aspect of disaster literature more robust.

PDF

___

Açıkalın, O. (2018). Türkiye’ye İlişkin Sosyal Boyutlu Deprem Yazınına Eleştirel Bir Bakış Resilience (Dirençlilik) Dergisi Cilt: 2 Sayı: 2, 85-104.
Akbaş, E. (2020). Afetler ve Sosyal Politika. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 331-346), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
Alkın, R. C. (2020). Dünyada ve Türkiye’de Afet Sosyolojisi, Afetlerin Sosyolojideki Yerine İlişkin Literatür Taraması, İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss.63-81), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
Aydemir, M. A. (2020). Afetlerde Ortaya Çıkan Kültürel Durum ve İnsan Halleri, Afetzede Tiplemesi Üzerine Deneyimsel Bir Analiz. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 305-326), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
Bates, F.L. and W.G. Peacock. (1987). Disasters and Social Change. Pp. 291-330 in The Sociology of Disasters. Edited by R.R. Dynes, B. De Marchi, and C. Pelanda. Milan, İtalya: Franco Angeli Press.
Bayhan, V. (2020). Afetlerin Psiko-Sosyal Etkileri ve Psiko Sosyal Destek Uygulamaları, İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 285-300), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
Bilik, B. (2015). 2011 Van Depremi üzerine sosyolojik bir analiz -Mekan, Afet yönetimi, Algı- (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Van.
Can, İ. (Ed.). (2020). Afet Sosyolojisi, , İstanbul: Çizgi Kitabevi
Can, İ. (2020). Giriş Niyetine: Afet Sosyolojisine Alan Açma Çabası, İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 15- 36), İstanbul: Çizgi Kitabevi.Çetin, E. (2017). Gündelik Hayata Sosyolojik Bakmak, Ankara: Siyasal Kitap.
Dynes, R. (1988). Cross- Cultural International Research: Sociology and Disaster, International Journal of Mass Emergencies and Disasters, August 1988, Vol.6, No.2; pp. 101-129.
Drabek, T. (1986). Human System Response to Disaster: An Inventory of Sociological Findings, London: Springer- Verlag.
Drabek, T. (2017). Sociology of Disaster. In K. Korgen (Ed.), The Cambridge Handbook of Sociology: Specialty and Interdisciplinary Studies (pp. 139- 147). Cambridge: Cambridge University Press. doi:10.1017/9781316418369.015
Durkheim, E. (1964). The Division of Labor in Society, Free Press of Glancoe.
Ergünay, O. (2007). Türkiye’nin Afet Profili, TMMOB Afet Sempozyumu Bildiri Kitabı, 5-7 Aralık 2007, Ankara.
Fritz CE (1961) Disaster. In: Merton RK and Nisbet RA (eds) Contemporary Social Problems. New York: Harcourt, Brace and World, 651–694.
Garfinkel, H. (2014). Etnometodolojide Araştırmalar, Ankara: Heretik Yayınları.
Kasapoğlu, A.& Ecevit, M. (2001), Depremin Sosyolojik Araştırması: Hasarları Azaltma ve Toplumu Depreme Hazırlıklı Kılma, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları.
Schutz, A. (1970). The Collected Papers III, Studies in Phenomenological Philosophy, Ed. I. Schutz, Martinus Nijhoff, The Hague, Hollanda.
Schutz, A. & Luckmann, T. (1973). The Structures of The Life-World, Evanston: Northwestern University Press.
Sofuoğlu Kılıç, N. (2012). Toplumsal İlişkiler Alanı olarak Sanal Alem Üzerine Schutzcu Bir Çözümleme, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitütsü Dergisi, Cilt 13, Sayı:4, 139-150.
Sorokin, P. A. (1942). Man and Society in Calamity: Effetcs of War, Revolution, Famine, Pestilence upon Human Mind, Behavior, Social Organization and Cultural Life, Virginia: William Byrd Press.
Şentürk, Ü. (2020). Bir Çatışma Kaynağı Olarak Afetlerin Değişmeye Etkisi. İ. Can (Ed.), Afet Sosyolojisi içinde (ss. 111-121), İstanbul: Çizgi Kitabevi.
Tierney, K. & Bevc, C. Kuligowski, E. (2006), Metaphors Matter: Disaster Myths, Media Frames, and Their Consequences in Hurricane Katrina, The Annals of the American Academy of Political and Social Science, Vol. 604, Shelter from the Storm: Repairing tht National Emergency Management System afgter the Hurricane Katrina, ss.57-81.
Lindell, M. K., (2013). Disaster Studies, Current Sociology Review, 61(5-6) 797-825, Sage Publications.
Nasreen, M. (2004). Disaster Research: Exploring Sociological Approach to Disaster in Bangladesh, Bangladesh Journal of Sociology, Volume 1. Number 2.
Stallings, R. A. (2002). Weberian Political Sociology and Sociological Disaster Studies, Sociological Forum, Vol.17, No.2., ss. 281-305.
Quarantinelli, E.L. (1972) When Disaster Strikes(It isn’t Much Like What You’ve Heard and Heard About), Psychology Today 5:66-70.
Depremden 5 Yıl Sonra Düzce İlinde Değişen Toplumsal, Ekonomik Ve Kişisel Yaşam, TÜBİTAK Hızlı Destek Proje Raporu, Prof. Dr. Belkıs Kümbetoğlu Yard. Doç Dr. İnci User Yard. Doç Dr. Şebnem Gülfidan Doç Dr. Betül Yarar Dr. Meziyet Mozakoğlu Melih Çoban ( MA ), Eylül 2007, İstanbul
https://www.afad.gov.tr/afadem/dogal-afetler