Oğuzhan KARADENİZ, Erhan AKIN, Nur İlkay ABACI

Fındık tarımında çocuk işçiliği: Giresun ili Piraziz ilçesi örneği

Bu çalışmanın amacı, Giresun ili fındık hasadı döneminde tarım işçisi olarak çalıştırılan çocukların, yaşam koşullarının, fındık tarımında çalışmaya iten sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel etmenlerin ve barınma, beslenme, sosyal ihtiyaç ve gelecekle ilgili beklentilerinin belirlenmesi ve çocuk işçiliğinin önlenmesi konusunda bilinç oluşturulması için öneriler sunulmasıdır. Araştırmanın ana materyalini, Giresun ili Piraziz ilçesindeki fındık işletmelerine çalışmak amacıyla gelen 66 çocuk işçi ile anket yapılarak elde edilen birincil veriler oluşturmuştur. Anket verileri 2019 yılı fındık hasat zamanında elde edilmiştir. Anketlerden elde edilen birincil veriler, SPSS paket programına aktarılmış ve basit istatistik yöntemlerden frekans, yüzde, ortalama, minimum ve maksimum değerleri kullanılarak sonuçlar analiz edilmiş ve durum tespiti yapılmıştır. Giresun ili fındık işletmelerinde çalışan çocukların yaş ortalaması 15,89 olarak bulunmuştur. Çocuk işçilerde minimum çalışma yaşı 11 olarak tespit edilmiştir. Çocukların gelişimini sağlıklı bir şekilde tamamlamaları için en önemli yaşlarında çocuklar, sezon boyunca haftanın her gününde ortalama 10,33 saat çalışmaktadır. Araştırmada çocukların %68,2’sinin okula kayıtlı olduğu tespit edilirken, %32,8’inin eğitim hayatına devam etmediği görülmüştür. Gelecekle ilgili beklentileri sorulduğunda, %30’u meslek sahibi olmak istediğini, %18’i ezilmemeyi ve işçi olmak istemediğini ve %13,6’sının ise hiçbir beklentisinin olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak çocukken tarım işçisi olarak çalışmak ve mevsimlik tarım göçüne katılmak çocukları eğitim, sağlık, psikolojik gibi birçok açıdan olumsuzluklarla karşı karşıya bırakmakta ve gelişimlerini olumsuz yönde etkilemektedir bu durumda çocukların kaliteli yaşam hakkına engel olmaktadır. Bu nedenle ülke politikaları geliştirilirken tüm bunlar göz önünde bulundurulmalı, çocukların temel haklarının korunmasını garanti eden düzenlemeler geliştirilmeli ve uygulanmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Çocuk, fındık tarımı, mevsimlik işçilik, tarım işçisi

Child labor in hazelnut agriculture: case of Giresun, Piraziz district

This study aims to determine the living conditions, the socio-economic and socio-cultural factors that push them to work in hazelnut agriculture, and their housing, nutrition, social needs, and expectations for the future of the children who were employed as agricultural workers during the hazelnut harvest in Giresun province and suggestions are made to raise awareness on the prevention of child labor. The main material of the study was the primary data obtained by conducting a survey with 66 child workers who came to the hazelnut enterprises in Piraziz district of Giresun province to work. Survey data were obtained during the hazelnut harvest of 2019. The primary data obtained from the questionnaires were transferred to the SPSS package program and the results were analyzed and the situation was determined by using the frequency, percentage, average, minimum and maximum values from simple statistical methods. The average age of children working in the hazelnut enterprises in Giresun was found to be 15.89. The minimum working age for child workers has been determined as 11. In order for children to complete their development in a healthy way, children at their most important age work an average of 10.33 hours every day of the week throughout the season. In the research, it was found that 68.2% of the children were enrolled in school, while 32.8% did not continue their education life. When asked about their future expectations, it was determined that 30% wanted to have a profession, 18% did not want to be crushed and be a worker, and 13.6% had no expectations. As a result, working as an agricultural worker as a child and participating in seasonal agricultural migration expose children to negative effects in many aspects such as education, health, and psychology, and this negatively affects their development, in this case, the right of children to a quality life is impeded. For this reason, all these should be taken into account when developing country policies, and regulations that guarantee the protection of children's fundamental rights should be developed and implemented.

Keywords:

Child, hazelnut farming, seasonal labor, agricultural worker,

PDF

___

Anonim, 2019a. Fındık Raporu 2018 [çevrimiçi]. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, http://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=30070&sube=0 (Erişim tarihi: 21.09.2019).
Anonim, 2019b. 2018 Yılı Fındık Raporu [çevrimiçi]. Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkarlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, https://esnafkoop.ticaret.gov.tr/data/5d44168e13b876433065544f/5c41e34d540794faaa011bdfa3466ff3.pdf (Erişim tarihi: 12.01.2020).
Benek, S., Ökten Ş., 2011. Mevsimlik tarım işçilerinin yaşam koşullarına ilişkin bir araştırma: Hilvan ilçesi (Şanlıurfa) örneği. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 10(2),653-676.
Boybek, S., 2009. Sosyal yardım uygulamaları ve çocuk işçiliği arasındaki ilişki: Keçiören örneği. Uzmanlık tezi, T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Ankara, 144 s.
Davran, M. K., Sevinç, M. R., Seçer, A., 2014. Türkiye’de mevsimlik tarım işçisi çocuklar. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014., Erol Yayıncılık, Cilt 3, 1184-1192. Samsun, Türkiye.
Gülcan, M.G., 2017. Çocuk işçiliği ve eğitim-öğretmen el kitabı. T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Genel Yayın No:72.
ILO, 2017. Global Estimates of Child Labour-Results and Trends: 2012-2016, ILO, Cenevre
İlik, B. Türkmen, Z., 1994. Çocuk işçiliğinin temel nedenlerinden birisi olan iç göç araştırma projesi dokümanı, ILO Yayınları, Ankara.
Karaman, K., YILMAZ, A.S., 2011. Mevsimlik tarım işçileri ve enformel ilişkiler ağı: Giresun’da çalışan mevsimlik tarım işçileri üzerine bir araştırma. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 3(1), 211-226.
Kaya, M., Özgülnar, N., 2015. Mevsimlik (gezici/geçici) tarım işçilerinin iki yerleşim birimindeki yaşam koşulları ve sağlık durumlarına niteliksel bakış. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi, 13(2), 115-126.
Lordoğlu, K., Etiler, N., 2014. Batı Karadeniz bölgesinde mevsimlik gezici tarım işçiliğinde çalışan çocuklar üzerine sınırlı bir araştırma. Çalışma ve toplum. 41(2),115-134.
Resmi Gazate, 2005. Çocuk Koruma Kanunu. Resmi Gazete Tarihi: 15.07.2005, Resmi Gazete Sayısı:25876.
TÜİK, 2020. Çocuk işgücü anketi sonuçlari- 2019. (çevrimiçi), http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=33807 (Erişim tarihi: 16.05.2020).
Uysal, M., Sayılan, F., Yıldız, A., Türk, E., Türkmen, N., Korkmaz, N., 2016. Mevsimlik tarım işçilerinin çocuklarının temel eğitim sorunları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. 49 (1), 183-201.
Yılmaz, M. 2017. Giresun ili fındık işletmelerinde çocuk işçiliği. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.