Zekiye COŞKUN, NUTULLAH ÖZDEMİR, Elif ÖZTÜRK

Aşınmış toprakta tütün atığı ve PAM uygulamasının erozyona karşı duyarlılık ile azot ve fosfor yarayışlılığına etkileri

Bu çalışmanın amacı farklı düzeylerde aşınmaya uğramış bir toprağın özelliklerinin iyileştirilmesi ile domates bitkisi için yarayışlı azot ve fosfor kapsamlarına polyacrylamide (PAM) ve tütün atığı (TA) gibi çeşitli organik madde kaynaklarının etkilerinin belirlenmesidir. Araştırmada kullanılan toprak örnekleri Samsun yöresinde bulunan ve üzerinde tarım yapılan bir arazinin 0-20 cm derinliğinden alınmıştır. Araştırma konusu topraklar; ince bünyeli, düşük derecede organik madde içeriğine (%0.83-1.00) ve orta derecede alkali reaksiyona (pH, 8.0-8.1) sahiptirler. Bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre yürütülen çalışmada tütün atığı ve PAM düzenleyicileri topraklara kontrol dahil 4 farklı düzeyde ve üç tekerrürlü olarak uygulanmıştır. Dört haftalık inkübasyon periyodundan sonra bütün saksılarda domates bitkisi yetiştirilmiştir. Sonuç olarak organik madde uygulamasının aşınmış toprağın erozyon oranı değerini önemli ölçüde azalttığı, bitkilere elverişli azot ve fosfor miktarını ise artırdığı saptanmıştır. Uygulamaların etkinliği organik kaynağın çeşidine, uygulama dozuna ve toprak aşınım seviyelerine bağlı olarak değişmiştir. Tütün atığı erozyona karşı duyarlılık ile azot ve fosfor içerikleri üzerinde daha etkili olmuştur.

Anahtar Kelimeler:

organik atıklar, poliakrilamit, erozyona uğramış topraklar, tütün, azot, fosfor, erozyona duyarlılık, erozyon

Effects of tobacco waste and polyacrylamide treatment on erodibility, nitrogen and phosphorus availability in the eroded soil

The objective of the study was to restorate properties of a soil eroded in different levels and determine effects of various organic matter sources such as tobacco waste (TW) and polyacrylamide (PAM) to available nitrogen and phosphorus contents of tomato plant. Soil samples were taken from field soil (0-20cm depth) in Samsun. The soils have fine texture, low organic matter content (%0.83-1.00) and moderate alkaline reaction. The experiment was arranged in a randomized factorial block design with four different levels of organic matter sources and three replicates. After four weeks incubation period, tomato plant was grown in all pots. The results can be summarized as organic matter treatment decreased the erosion ratio value of the eroded soil and increased available nitrogen and phosphorus levels for plants. Effectiveness of the treatments varied depending on the types and doses of organic source and soil erodibility levels. Tobacco waste is more effective on erodibility, nitrogen and phosphorus contents.

Keywords:

organic wastes, polyacrylamide, eroded soils, tobacco, nitrogen, phosphorus, erodibility, erosion,

PDF

___

Alparslan, M., Güneş, A. , İnal, A., 1998. Deneme Tekniği. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 1501, Ders Kitabı. No: 455.
Barthes, B., Azontonde, Boli, B. Z., Prat, C, Roose, E., 2000. Field-scale runoff and erosion in relation to topsoil aggregate stability in three tropical regions x (Benin,Cameron, Mexico). Europen Journal of Soil Sci. 51.485-495.
Bayraklı, F., 1987. Toprak ve Bitki Analizleri. Ondokuz Mayıs Üniv. Yayınları, Yayın No: 17, Samsun.
Demiralay, İ., 1993. Toprak Fiziksel Analizleri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 143, Erzurum.
Florchinger, F.A., Leihner, D.E., Steinmuller, N., Muller-Saman, K., EL- Sharkawy, M.A., 2000. Effects of artificial topsoil removel on sorghum,peanut and cassava yield. Journal of soil and water Cons. 55.334-340.
Izaurralde, R.C., Solberg.E.D., Nyborg, M., Malhi, S.S.,1997. Immediate effects of topsoil removel on crop productivity loss and its restoration with commercial fertilizers. Soil and Tillage Research, 46: 251-259.
Kaçar, B., 1994. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri. Ankara Üni. Zir. Fak. Eğitim, Araş. ve Gel. Vak. Yay. No: 3.
Lal, R., 1988. Soil Erosion Rsearch Methods. Soil and Water Conservation Society, p, 141-153.
Mbagwu, J.S.C., Lal, R., Scott, T.W., 1984. Effects of desurfacing of Alfisols and Ultisols in southern Nigeria, Soil Sci. Soc. Am. J. 48, 828-833.
Mokma, D.L., Sietz, M.A., 1992. Effect of soil erosion on corn yields on Marlette soils in South Central Michigan, Journal of Soil and Water Conservation 47(4):325-27.
Nelson, D.W., Sommers, L.E., 1982. Total Carbon, Organic Carbon and Organic Matter. In: A. L. Page(ed.) Methods of Soil Analysis, Part 2, Chemical and Microbiological Properties, Agronomy Monograph No. 9, p. 539-580, ASA Inc., SSSA Inc., Madison, WI, USA.
Ngatunga E.L.N., Lai, R., Uriyo, Â.P., 1984. Effects of surface management on runoff and soil erosion from some plots at Mlingano, Tanzania, Geoderma, 33:1-12.
Olsen,S. R., Cole. V., Watanabe, F. S., Dean, L.A., 1954. Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction With Sodium Bicarbonate, U. S. D. A.
Olson, T.C., 1977. Restoring the productivity of a glacial till soil after topsoil removal. J. Soil Water Cons. 32: 130-(132.
Özdemir, N., 2002. Toprak ve Su Koruma. OMÜ Ziraat Fak. Yay. Ders Kitabı. No: 22.
Pimentel. D., Harvey, C, Resosudarmo, P., Sinclair, K., Kurz, D., McNair, M., Crist, S.. Shpritz, L., Fitton, L., kontrol Saffouri, R., Blair. R., 1995. Environmental and economic costs of soil erosion and conservation benefits. Science, 267: 1117-1123.
Rowell, D.L., 1996. Soil Science Methods and Applications. Wesley Longman Limited , Harlow. ISBN 0 582 087848.
Sojka, R. E., Lentz,R.D., Shainberg,!., Trout, T. J., Ross, C.W., Robbins, C.W., Entry, J. A., Aase, J. K., Bjornesberg, D.L., Orts, W. J., Westermann, D. T., Morishita,D.W ., Watwood, M. E., Spofford, T. L., Barvenik, F. W.,(in press). 2001. irrigating with polyacrylamide (PAM) nine years and a milion acres of experience.
Yurtsever, N., 1984. Deneysel istatislik metodlar. Tarim ve Köyişleri Bak. Köy Hizmetleri Gen. Müd. Toprak ve Düzenleyici Araş. Enst. Yayınları, Teknik yayın no: 56,169-181.
Zibilski, L.M., Clapham,W.M., Rourke, R.V., 2000. Multiple applications of paper mill sludge in an agricultural system: Soil efffect Journal of Environmental Quality . Madison. 29: 1925-1932.