SAĞLIK ÇALIŞANLARININ TÜKENMİŞLİK VE İŞE BAĞLI GERGİNLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

ÖZET Amaç: Bu araştırma sağlık çalışanlarının tükenmişlik ve işe bağlı gerginlik düzeylerini belirlemek, bunların bazı demografik özellikleri ile mesleksel değişkenlerinin ilişkisini incelemek amacıyla yapıldı.Yöntem: Tanımlayıcı tipte olan araştırma, Bursa Mustafakemalpaşa Devlet Hastanesi’nde görev yapan 246 sağlık çalışanı ile 1 Temmuz- 1 Ağustos 2017 tarihleri arasında yapıldı. Veriler kişisel bilgi formu, Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MTÖ), İşe Bağlı Gerginlik Ölçeği (İBGÖ) ile toplandı. Verilerin analizi tek yönlü varyans analizi (ANOVA), Mann Whitney U testi, Kruskall Wallis testi ve korelasyon analizi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada MTÖ puan ortalamaları ile İBGÖ puan ortalamaları arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (r=.384, P<000). Araştırma grubunun işe bağlı gerginlik düzeyi orta seviyede bulunmuş olup, hemşirelerin diğer sağlık çalışanlarına göre tükenmişlik düzeyi yüksek bulunmuştur. MTÖ’ nün kişisel başarı alt boyutunda cinsiyetler arasında, duyarsızlaşma alt boyutunda evli ve bekarlar arasında, meslekler arasında, çalışma şekli ve çalışma yılı arasında anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır. İBGÖ puan ortalamalarında eğitim durumu ve meslekler arasında da anlamlı farklılıklar bulunmuştur.Sonuç: Tükenmişlik ve işe bağlı gerginliği azaltmak için, yoğun çalışma şartları ve iş ortamındaki sorunlar iyileştirilmeli, birimler arası rotasyon, motivasyon ve yönetime katılım gibi uygulamalar üzerinde durulmalıdır. Anahtar kelimeler: Tükenmişlik; işe bağlı gerginlik; sağlık çalışanları. ABSTRACT Examination of Burnout and Work-Related Tension Levels of Health Workers Objective: This research for identified the levels of exhaustion and work-related tension levels of health workers and to examinated the relationship between some demographic features and occupational variables.Method: This descriptive study was carried out between July 1 and August 1, 2017 with 246 health workers at Bursa Mustafakemalpaşa State Hospital. The data were collected with the personal data sheet, Maslach Burnout İnventory (MBİ), Work-Related Strain İnventory (WRSI). Analysis of data was evaluated by ANOVA, Mann Whitney U Test, Kruskal Wallis Test and correlation analysis. Results: A significant correlation was detected between MSI and WRSI (r=.384, P<000). The work-related tension level of the research group was found to be moderate, the burnout level of nurses compared to other health workers had found to be high.There were significant differences in the sub-dimention of the personal success between genders, in the sub-dimention of the desensitization between married and bachelors, between professions, between the working method and the working year of the MSI. There were significant differences between education status and occupations in WRSI scores. Conclusion: In order to reduce burnout and work-related tension, intensive working conditions and problems in the work environment should be improved, and practices such as inter-unit rotation, job enrichment, motivation and participation in management should be emphasized. Keywords: Burnout; work-related strain; health workers.

Anahtar Kelimeler:

Tükenmişlik; işe bağlı gerginlik; sağlık çalışanları.

EXAMİNATİON OF BURNOUT AND WORK-RELATED TENSİON LEVELS OF HEALTH WORKERS

Objective: This research for identified the levels of exhaustion and work-related tension levels of health workers and to examinated the relationship between some demographic features and occupational variables.Method: This descriptive study was carried out between July 1 and August 1, 2017 with 246 health workers at Bursa Mustafakemalpaşa State Hospital. The data were collected with the personal data sheet, Maslach Burnout İnventory (MBİ), Work-Related Strain İnventory (WRSI). Analysis of data was evaluated by ANOVA, LSD Tukey Test, Kruskal Wallis Test, correlation analysis and T-test.Results: A significant correlation was detected between MSI and WRSI (r=.384, P<000). The work-related tension level of the research group was found to be moderate, the burnout level of nurses compared to other health workers had found to be high.There were significant differences in the sub-dimention of the personal success between genders, in the sub-dimention of the desensitization between married and bachelors, between professions, between the working method and the working year of the MSI. There were significant differences between education status and occupations in WRSI scores.Conclusion: In order to reduce burnout and work-related tension, intensive working conditions and problems in the work environment should be improved, and practices such as inter-unit rotation, job enrichment, motivation and participation in management should be emphasized.

Keywords:

Burnout; work-related strain; health workers.,

PDF

___

Aloulou J, Damak R, Masmoudi F, Sidhom O, Amami O. Burn Out in Health Care Providers: a Tunisian Study about 142 Nurses. La Tunisie Medicale, 2013, 91(01): 44–9.
Altay B, Gönener D, Demirkıran C. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerin Tükenmişlik Düzeyleri ve Aile Desteğinin Etkisi. Fırat Tıp Dergisi 2010; 15(1): 10-6.
Arı S.G, Bal E.Ç. Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi. Yönetim ve Ekonomi (2008); 15(1): 131-48.
Arıkan D, Karabulut N. Hemşirelerde İşe Bağlı Gerginlik ve Bunu Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2004; 7(1): 17-24.
Aslan H, Aslan R. O, Kesepara C. Kocaeli’nde Bir Grup Sağlık Çalışanlarında İşe Bağlı Gerginlik, Tükenme ve İş Doyumu. Toplum ve Hekim Dergisi 1997; 12 (82): 24–9.
Aslan H, S, Alparslan N. Z, Aslan R. O, Kesepara C, Ünal M. İşe Bağlı Gerginlik Ölçeğinin Sağlık Alanında Çalışanlarda Geçerlik ve Güvenirliği. Düşünen Adam Dergisi 1998; 11 (2): 4-8.
Aslan S. H, Gürkan S. B, Girginer H.U, Ünal M. İşe Bağlı Gerginlik Ölçeğinin Bir Hemşire Örnekleminde Geçerlik ve Güvenirliği. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji Dergisi, 1996, 4(4): 276- 83.
Aslan Ş, Özata M. Duygusal Zeka ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkilerin Araştırılması: Sağlık Çalışanları Örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2008, 30: 77-97.
Budak G, Sürgevil O. Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi 2005; 20(2): 95-108.
Ergin C. Doktor ve Hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması. Bayraktar Z, Dağ İ, editör. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları (Kongre Kitabı). Ankara, 1992. 143-54.
Ergin C. Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Türkiye Sağlık Personeli Normları. Psikiyatri Psikoloji Psikofarmakoloji (3P) Dergisi 1996: 4 (1): 28- 34.
Güneş İ, Bayraktaroğlu S, Kutanis S.Ö. Çalışanların Örgütsel Bağlılık ve Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2009; 14(3): 481-97.
Günüşen P. N, Üstün B. Türkiye’de İkinci Basamak Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Hemşire ve Hekimlerde Tükenmişlik: Literatür İncelemesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 2010, 3(1): 40-51.
Haq Z, Iqbal Z, Rahman A. Job Stress Among Community Health Workers: a Multi-Method Study From Pakistan. International Journal of Mental Health Systems 2008; 2(15): 1-6.
Helvacı İ, Turhan M. Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi: Silifke’de Görev Yapan Sağlık Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi 2013; 1(4): 58-68.
Jac J. L, Roland W. B, Aart H, Frank J. H. The Benefits of Interventions for Work-Related Stress. American Journal of Public Health 2001; 91(2): 270- 6.
Kalınkara V, Kalaycı I. Sağlık Kurumlarında Çalışan Personelin İş Stresi, Yorgunluk Ve Tükenmişlik İlişkisi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 2018, 6: 125-36.
Karamanova A. A, Todorova I, Montgomery A, Panagopoulou E, Costa P, Baban A et al. Burnout and Health Behaviors in Health Professionals from Seven European Countries. Int Arch Occup Environ Health, 2016, 89: 1059–75.
Kaya M, Üner S, Karanfil E, Uluyol R, Yüksel F, Yüksel M. Birinci Basamak Sağlık Çalışanlarının Tükenmişlik Durumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6(5): 357-63.
Lasebikan V.O, Oyetunde M.O. Burnout Among Nurses in a Nigerian General Hospital: Prevalence and Associated Factors. ISRN Nursing. 2012; (40) 21- 57.
Maslach C, Jackson S.E. Manual of Maslach Burnout Inventory. 2. Baskı. California: Consulting Psychologists Press; 1981; 1-17.
Maslach C, Jackson S.E. The Measurement of Experienced Burnout. Journal of Occupational Behavior 1981;(2): 99-113.
Maslach C, Leiter M.P. New İnsights İnto Burnout and Health Care: Strategies for İmproving Civility and Alleviating Burnout. Medical Teacher, 2017; 39(2): 160-3.
Maslach C, Schaufeli W.B, Leither M.P. Job Burnout. Annu Rev Psychol 2001; 52: 397- 422.
Nakao M. Work-Related Stress and Psychosomatic Medicine. Nakao BioPsychoSocial Medicine 2010; 4(4): 1-8.
Oğuzberk M, Aydın A. Ruh Sağlığı Çalışanlarında Tükenmişlik. Klinik Psikiyatri 2008; 11: 167-79.
Piko B. Work-Related Stress Among Nurses: a Challenge for Health Care İnstitutions. The Journal of The Royal Society for the Promotion of Health 1999; 119(3): 156-62.
Revicki D. A, May HJ, Whitley T.W. Reliability and Validity of the Work-Related Strain Inventory among Health Professionals. Behavioral Medicine 1991; 17 (3): 111-20.
Sajjadi S, Norena M, Wong H, Dodek P. Moral Distress and Burnout in İnternal Medicine Residents. Canadian Medical Education Journal 2017; 8(1): 36- 43.
Selamu M, Thornicroft G, Fekadu A, Hanlon C. Conceptualisation of Job-Related Wellbeing, Stress and Burnout Among Healthcare Workers in Rural Ethiopia: a Qualitative Study. BMC Health Services Research, 2017; 17(412): 1-11.
Sünter T. A, Canbaz S, Dabak Ş, Öz H, Pekşen Y. Pratisyen Hekimlerde Tükenmişlik, İşe Bağlı Gerginlik ve İş Doyumu Düzeyleri. Genel Tıp Dergisi 2006; 16(1) :9-14.
Taycan O, Kutlu L, Çimen S, Aydın N. Bir Üniversite Hastanesinde Çalışan Hemşirelerde Depresyon ve Tükenmişlik Düzeyinin Sosyodemografik Özelliklerle İlişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry 2006; 7: 100-8.
Thomas N. K. Resident Burnout. JAMA 2004; 292(23): 2880-89.
Tokuç B, Turunç Y, Ekuklu G. Edirne’de Ambulans Çalışanlarının Anksiyete, Depresyon Ve İşe Bağlı Gerginlik Düzeyleri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 2011, 11(42): 39-44.
Yürür S, Keser A. İşe Bağlı Gerginlik ile İş Tatmini İlişkisinde Duygusal Tükenmenin Aracı Rolü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 2010; 65(4): 165-93.