Türkiye'deki Şehirlerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Düzeylerinin İstatistiksel Analizi

İllerin gelişmişlik düzeyleri farklı şekillerde ölçülebilir. Gelişmişliği tek bir ölçütle ifade etmek, illerin ekonomik, demografik ve sosyal yapılarındaki farklılık nedeniyle oldukça zordur. Bu nedenle illerin gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesinde ekonomik, demografik, sosyo-kültürel, teknolojik ve benzer ölçütlerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bu çalışmada Türkiye’deki illerin 2018 yılı için seçilmiş bazı sosyoekonomik göstergelere göre kümeleme, diskriminant ve temel bileşenler analizi kullanılarak gelişmişlik düzeylerinin karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye’de iller 4 farklı gelişmişlik düzeyine göre gruplandırılmıştır. Türkiye’deki illerin gelişmişlik düzeylerine göre gruplandırılmasında seçilen sosyoekonomik göstergelerin tamamı istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. İstanbul, İzmir ve Ankara illeri gelişmişlik düzeyi en yüksek grup içerisinde yer almıştır. Çalışmada temel bileşenler analizi ile elde edilen gelişmişlik indeksi değerlerine göre gelişmişlik düzeyi en yüksek il İstanbul ili olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Gelişmişlik Düzeyi, Temel Bileşenler, Kümeleme, Diskiriminant Analizi

PDF

___

Charles Romesburg (2004), Cluster Analysis For Researchers, Lulu Pres. Çakmak, E., & Örkcü, H. H. (2016). Türkiye’deki illerin etkinliklerinin sosyo-ekonomik temel göstergelerle veri zarflama analizi kullanarak incelenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 30-48. Demir, Derya (2011), Türkiye'deki illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri: İstatistiksel bir analiz (1990-2010). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Doğrul, H. G., & Çelikkol, M. M. (2017). Türkiye'de İllerin Kümeleme Analizi İle Yaratıcı Sınıf Ve Ekonomik Gelişmişlik Göstergelerine Göre Sınıflandırılması. Third Sector Social Economic Review, 52(2), 90. Erkan, A. R. I., & Hüyüktepe, B. (2019). Sosyo-ekonomik göstergeler için çok değişkenli veri analizi: Türkiye için ampirik bir uygulama. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 7-20. Gan Guojun, Ma Chaoqun, Wu Jianhong (2007), Data Clustering: Theory, Algorithms, and Applications, Society For Industrial & Applied Mathematics,U.S. Johnson, R.A; Wichern, D.W. (1998), Applied Multivariate Statistical Analysis, University of Wiscontin, Texas A&M University. Martinez, W.L. and Martinez, A.R.(2005), Exploratory Data Analysis with Matlab, Chapman&Hall/CRC, USA. Özkubat Gökhan (2018), Türkiye'de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksinin mekânsal ekonometrik analizi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ekonometri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Özkubat, G., & Selim, S. (2019). Türkiye’de İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişliği: Bir Mekânsal Ekonometrik Analiz. Alphanumeric Journal, 7(2), 449-470. Rencher, A.C.(2002), Methods of Multivariate Analysis, Second Edition, John Wiley&Sons,USA. Zorlutuna, Ş., & Erilli, N. A. (2018). Sosyo-Ekonomik Verilere Göre İllerin Bulanık C-Ortalamalar Yöntemi ile Sınıflandırılması: 2002-2008-2013 Dönemleri Karşılaştırması. İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), 13-31. https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59