Sebk-i Hindî’de Oksimoron (Nâilî, Fehîm-İ Kadîm, Neşâtî ve Şeyh Gâlib Divanları) Adlı Eserin Tanıtımı

Klasik Türk edebiyatı alanında yaptığı nitelikli çalışmaları ile bilinen Dr. Öğr. Üyesi Mete Bülent DEGER, Mersin Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde görev yapmaktadır. 2022 yılında Sonçağ Akademi yayınları tarafından birinci baskısı yapılan Sebk-i Hindî’de Oksimoron (Nâilî, Fehîm-i Kadîm, Neşâtî ve Şeyh Gâlib Divanları) adlı eser, Klasik Türk edebiyatı alanında çalışma yapan ve bu alana ilgi duyan araştırmacılara hitap etmektedir. Oksimoron, edebiyatta tezat sanatı adı altında bir tür olarak değerlendirilmektedir. Oysa temel veya alt anlamları zıtlık/çelişki barındıran kelime ve kelime gruplarının mantığa aykırı bir şekilde bir arada kullanılmasıdır. Oksimoron konusu gerek edebiyat genelinde gerek divan edebiyatı özelinde üzerinde yeterince durulmuş bir konu değildir. Bu sebeple yazar, Sebk-i Hindî etkisinde kalan bazı şairler örnekleminden hareketle oksimoronu örnekler üzerinden açıklamıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mete Bülent Deger, Sebk-i Hindî’de Oksimoron, Nâilî, Fehîm-i Kadîm, Neşâtî, Şeyh Gâlib

PDF

___

Açıkgöz, N. (2012). “Müştemilü’z-zıddeyn veya ‘oksimoron’”, Türk Edebiyatı Dergisi, S.464, s.65-67.
Babacan, İ. (2010). Klâsik Türk Şiirinin Son Baharı-Sebk-i Hindî (Hint Üslûbu), Ankara: Akçağ Yayınları.
Coşkun, M. (2012). Sözün Büyüsü Edebi Sanatlar, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Demirel, Ş. (2009). “XVII. Yüzyıl Klasik Türk Şiirinin Anlam Boyutunda Meydana Gelen Üslup Hareketleri: Klasik Üslup-Sebk-i Hindî-Hikemî Tarz- Mahallileşme”, Turkish Studies, Vol. 4/2, s. 246-273.
Güngör, A. (2015). “İkirciklem (Oxymoron) Uyumsuzluğun Uyumu”, Karadeniz Dergisi, S. 23, s. 102-121.
İpekten, H. (2019). Nâilî-i Kadîm Dîvânı, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kü-tüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü. (e-kitap).
İsi, H. (2016). Yapı ve Tür Bakımından Oksimoron (Modern Türk Şiiri Örnekleri Bağla-mında Dil İncelemesi), (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Diyarbakır.
Kalkışım, M. M. (1994). Şeyh Gâlib Dîvânı, Ankara: Akçağ Yayınları.
Mum, C. (2006). “Sebk-i Hindî’de Beyit Yapısı, Paradoksal İmajlar ve Çoklu Duyulama”, Sözde ve Anlamda Farklılaşma-Sebk-i Hindî (29 Nisan 2005-Bildiriler), İstanbul: Turkuaz Yayınları, s. 109-141.
Mum, C. (2018). Tezâdın İmtizâcı-Klasik Türk Şiirinde İmtizâc-ı Ezdâd, Ankara: Sonçağ Yayınları.
Öztekin, Ö. (2009). Eski Şiire Diyalektik Gönderme: Sebk-i Hindî’nin Alışılmamış Bağdaştırmalarında Metaforik Bir Yansıma Olarak Karşıtların Birliği, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4 /1-I, s. 519-528.
Üzgör, T. (1991). Fehîm-i Kadîm-Hayatı, Sanatı, Dîvân’ı ve Metnin Bugünkü Türkçesi, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
https://sozluk.gov.tr/ (e.t.: Kasım 2022)