İbrahim Umran AKDAĞCIK, Betül POLAT

Voleybol Hakemlerinin İş Stres Düzeyleri ile Karar Verme Stilleri Arasındaki İlişkide Cinsiyet, Yaş, Kıdem ve Hakem Klasmanının Aracılık Etkisi

Bu çalışmada voleybol hakemlerinin iş stres düzeyi ile karar verme stilleri arasındaki ilişkide cinsiyet, yaş, kıdem ve hakem klasmanının aracı rolünün araştırılması amaçlanmaktadır. Bu araştırmada, korelasyonel araştırmalardan yordayıcı korelasyonel araştırmalardan yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye Voleybol Federasyonu bünyesinde aktif olarak görev alan 202 uluslararası ve ulusal (A-AB-B-C Klasmanlar), il ve aday hakemler oluşturmuştur. Çalışmada araştırmacılar tarafından geliştirilen Voleybol Hakem İş Stres Ölçeği ve Melbourne Karar Verme Stilleri Ölçeği II (MKVÖ II) kullanılmıştır. Geçerlik çalışması için Voleybol Hakemi İş Stres Ölçeğinin yapı geçerliği incelenmiş ve Açımlayıcı Faktör Analizi ile Doğrulayıcı Faktör Analizinden yararlanılmıştır. Ölçeğin güvenirlik çalışması için ise Cronbach Alfa güvenirlik katsayısıyla madde-toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Elde edilen bulgular geliştirilen Voleybol Hakemleri İş Stres Ölçeği’nin hakemlerini stres düzeylerini ölçebilecek nitelikte olduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmada iş stres düzeyi ile karar verme stilleri arasındaki ilişkideki aracılık rolü Yapısal Eşitlik Modellemesi ile sınanmıştır. Voleybol hakemlerinin iş stres düzeylerinin karar verme stillerinin anlamlı birer yordayıcısı olduğu bulunmuştur. Voleybol hakemlerinin iş stres düzeylerinin aracı değişkenlerden cinsiyet, kıdem ve yaşın anlamlı birer yordayıcısı olduğu, buna karşın klasmanın anlamlı bir yordayıcısı olmadığı görülmüştür. Aracı değişkenlerden kıdem ve yaşın karar verme stillerinin anlamlı birer yordayıcısı olduğu görülmüş olup, cinsiyet değişkeninin ise karar verme stillerinin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı sonucu bulunmuştur. Ayrıca araştırmanın sonucunda yaş ve kıdem değişkenlerinin voleybol hakemlerinin stres düzeyi ile karar verme stilleri arasındaki ilişkide aracılık rolünün olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

stres, karar verme stilleri, voleybol hakemi, aracı etkisi

The Mediating Effect of Gender, Age, Seniority and Referee Classification on the Relationship Between the Job Stress Level of Volleyball Referees and Decisional Styles

In this research, it is purposed to examine the mediating role of age, seniority, gender and referee classification in the relationship between the job stress levels of volleyball referees and decision-making styles. In this study, predictive correlational studies from correlational studies were used. The jobing group of the research was composed of 202 referees who are actively involved in the Turkish Volleyball Federation. The Volleyball Referee Job Stress Scale which was developed by the researchers and the Melbourne Decision-Making Styles Scale II (MDMS II) were used in the study. Within the scope of the validity study of the Volleyball Referee Job Stress Scale, the construct validity was examined and Exploratory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were used. In the research, the mediating role in the relationship between job stress level and decisional styles was tested with Structural Equation Modeling. For the reliability study of the scale, Cronbach's Alpha reliability coefficient and item-total correlations were calculated. The findings reveal that the Volleyball Referees Work Stress Scale developed is capable of measuring the stress levels of referees.It was found that the job stress levels of volleyball referees are a significant predictor of decision-making styles It was found that gender, seniority and age were significant predictors of the job stress levels of volleyball referees but there was no significant predictor of classification It was observed that seniority and age were significant predictors of decision-making styles among the mediating variables and it was determined that gender variable was not a significant predictor of decision-making styles. In addition, as a result of the research this it has been observed that the variables of age and seniority do not have a mediating role in the relationship between the job stress level of volleyball referees and decisional styles.

Keywords:

Job stress, decision-making styles, volleyball referee, mediating effect,

PDF

___

Açıcı, S. (2019). Ulusal ve uluslararası voleybol hakemlerinin karar verme stillerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sağlık Bil.Enst., Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Samsun
Aktaş, N. (2016). Lise öğrencilerinin motivasyon kaynakları ve karar verme stratejileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bil. Enst., Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Aydın
Anshel M.H., Freedson P., Hamill J., Haywood K., Horvat M. & Plowman S. (1991) Dictionary of the sport and exercise sciences, Human Kinetics Books, Champaign, Illinois, 10
Baştuğ, G., Duman, S., Akçakoyun, F.,ve Karadeniz, F.(2016). Futbol hakemlerinde; stres, özgüven, karar verme. Journal of Human Sciences, 13(3), 5399-5406. doi:10.14687/jhs.v13i3.4213
Bilir, P. & Ay, Ü. (2007). Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü'nün örgüt iklimi ve çalışanların katılımla ilgili algılamaları. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5 (1), 43-50. DOI: 10.1501/Sporm_0000000120
Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. PegemA Akademi.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. PegemA Yayıncılık
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. PegemA Akademi. https://doi.org/10.14527/9789756802335
Davis, K. (1982). İşletmede insan davranışı. (Kemal Tosun ve diğerleri Çev.) İ.Ü.İşletme Fakültesi. (1977)
Deniz, M. E. (2004). Investigation of the relation between decision making self- esteem, decision making style and problem solving skills of university students. Eurasian Journal of Educational Research. 15(12), 23-35. https://ejer.com.tr/wp-content/uploads/2021/01/ejer_2004_issue_15.pdf
Dereli, E. ve Acat, M. (2011). Okulöncesi öğretmenliği bölümü öğrencilerinin karar verme stratejileri ile sınav kaygıları arasındaki ilişki. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (2), 77-87. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ogusbd/issue/11000/131636
Erdem, A. T. (2021). Sanal Kaytarma Davranışının İş Performansına Etkisinde İşe Bağlılığın Aracı Rolüne Yönelik Bilişim Sektöründe Bir Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(4), 3843–3858
Güçray, S. S. (2001). Ergenlerde karar verme davranışlarının öz saygı ve problem çözme becerileri algısı ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8 (8), 106-121 https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4364/59692
Hooper, D, Coughlan, J. & Mullen, M. (2008). Structural equation modelling: guidelines for determining model fit. Electronic Journal of Business Research Methods, 6(1), 53-60
Hu, L.T. & Bentler, P.M. (1999) Cut-off criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6, 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
Jöreskog, K.G. & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lawrence Erlbaum Associates Publishers
Mann, L., Burnett, P., Radford, M., & Ford, S. (1997). The Melbourne Decision Making Questionnaire: An instrument for measuring patterns for coping with decisional conflict. Journal of Behavioral Decision Making, 10(1), 1-19. doi:10.1002/(SICI)1099-0771(199703)10:1<1::AID-BDM242>3.0.CO;2-X
Negulescu, O. H. (2014). Using a decision-making process model in strategic management. Review of General Management, 19(1), 111-123. http://www.managementgeneral.ro/pdf/1_2014_10.pdf
Noblet,A., & Lamontagne,A.D. (2006) The role of jobplace health promotion in addressing job stress. Health Promotion International, December 21(4):346–353
Nunnually, J. C. (1978). Psychometric theory. McGraw-Hill.
Öcel, H. (2013). Örgüt kimliğinin gücü, algılanan örgütsel prestij ve kişi-örgüt uyumu ile bağlamsal performans arasındaki ilişkiler: Örgütsel bağlılığın aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 28(71), 37-53
Özel, M. (2009). Ergenlerin denetim odaklarına ve algıladıkları ebeveyn çocuk yetiştirme tutumuna göre karar verme biçimlerinin incelenmesi: Darıca ilçesi örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enst., Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul
Reyhan, S. (2012) Türkiye’de profesyonel liglerde görev yapan futbol hakemlerinin hakemlik yaş gruplarına göre benlik saygısı, kaygı ve mesleki doyum düzeylerinin karşılaştırılması (11. bölge örneği). Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı, Sakarya
Sarıdede, Ç. (2018). Voleybol hakemlerinin öz yeterlik düzeyleri ve karar verme becerilerinin incelenmesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enst., Hareket ve Antrenman Anabilim Dalı, İstanbul
Starcke K & Brand M. (2012).Decision making under stress: a selective review. Neurosci Biobehav Rev. April 36(4):1228-48. doi: 10.1016/j.neubiorev.2012.02.003. Epub 2012 Feb 10. PMID: 22342781
Tabachnick, B. G, & Fidell, L.S. (2001). Using multivariate statistics. Ally And Bacon.
Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu (Elektronik Sürüm). Türk Psikologlar Derneği.
Tozlu, A. (2016). Karar verme yaklaşımları üzerinde Herbert Sımon Hegemonyası. Sayistay Dergisi, (102), 27- 45. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sayistay/issue/61558/919190
Ünsal A. (2005). Tribün cemaatinin öfkesi, ticarileşen Türkiye futbolunda şiddet. İletişim Yayınları.
Yazıcı, Z., Duyan, V., ve Gelbal, S. (2013). Yalnızlık ve sosyal memnuniyetsizlik ölçeği’nin 60-72 aylık Türk çocuklarına uyarlanması. Toplum ve Sosyal Hizmet, 24(2), 45-58.
Yılmaz, V. & Çelik, H. (2009). LISREL ile yapısal eşitlik modellemesi-I. PegemA Yayıncılık.