Esra KÜRKCÜ AKGÖNÜL, Mihriay MUSA, Çağlar BOZKURT, Mehmet BAYANSALDUZ

Rekreatif Etkinliklere Katılan Yetişkin Bireylerde Rekreasyon Fayda Düzeyinin İncelenmesi

Bu çalışma, 18 yaş ve üzeri yetişkinlerin katıldıkları rekreatif etkinliklerin, bireylere sağladığı rekreasyon fayda düzeyini belirlemek ve etkili faktörleri tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya, rekreatif etkinliklere katılan 20 yaş üzeri 87 kadın ve 105 erkek toplam 192 kişi (yaş:29,08±10,31) katılmıştır. Rekreatif etkinliklerin fayda düzeyini belirlemek için Ho (2008) tarafından geliştirilen, Akgül ve ark. (2018) tarafından Türkçe geçerlik güvenirlik çalışması yapılan “Rekreasyon Fayda Ölçeği (RFÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS istatistik programında, tanımlayıcı istatistik, “Mann Whitney U test” ve “Kruskal Wallis” testi yapılarak değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda, katılımcıların RFÖ toplam puanlarının 96,42±18,07 olduğu; alt boyut puanlarından fiziksel fayda (FF) puanının 28,38±5,40, ruhsal fayda (RF) puanının 32,51±6,31, sosyal fayda (SF) puanının ise 35,54±7,22 olduğu bulunmuştur. Çalışma durumuna göre, RFÖ, FF, RF ve SF puanlarında, spor yaşına göre RFÖ, FF, RF ve SF puanlarında ve eğitim durumuna göre sadece RFÖ puanında anlamlı fark olduğu (p<0,05); ancak cinsiyet, ekonomik durum ve günlük serbest zaman süresine göre RFÖ, FF, RF ve SF puanlarında anlamlı fark olmadığı (p>0,05) görülmüştür. Cinsiyete göre, RFÖ, RF ve SF puanları erkeklerde, FF puanı ise kadınlarda daha fazla çıkmıştır. RFÖ, FF, RF, SF puanlarının; çalışan bireylerin çalışmayanlara, 4 yıl ve üzerinde rekreatif etkinliklere katılım gösterenlerin daha az spor yaşına sahip olanlara, lisansüstü eğitim düzeyine sahip bireylerin lisans ve altındaki eğitim düzeyine sahip bireylere, serbest zaman süresi 4 saat ve altında olan bireylerin serbest zaman süresi 8 saatten fazla olan bireylere göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Rekreatif etkinliklerin yetişkin bireylerde hem fiziksel, hem ruhsal ve hem de sosyal fayda sağladığı; elde edilen faydanın, eğitim düzeyi yüksek, çalışma hayatı olan, uzun süredir rekreatif etkinliklere katılan ve serbest zaman süresi az olan bireylerde daha fazla olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, katılımcıların rekreasyonel etkinliklerden çok iyi düzeyde fayda sağladığı tespit edilmiştir. Buna göre, rekreatif etkinlikler ile yetişkin bireylerin hem fiziksel hem de zihinsel olarak özgürleştiği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Rekreatif etkinlik, Rekreasyon fayda, Fiziksel fayda, Ruhsal fayda, Sosyal fayda

Investigation of Leisure Benefit Level in Adults Participating in Recreational Activities

This study was conducted to determine the level of recreational benefit provided by the recreational activities that adults aged 18 and over participate in, and to determine the effective factors. A total of 192 people (age: 29.08±10.31), 87 women and 105 men over the age of 20 who participated in recreational activities, participated in the research. It was used the “Leisure Benefit Scale (LBS)” to determine the benefit level of recreational activities developed by Ho (2008) and Turkish validity and reliability study was conducted by Akgül et al. (2018). The analysis of the data was evaluated by using the descriptive statistics, “Mann Whitney U test” and “Kruskal Wallis” test in SPSS statistical program. In line with the data obtained, the total LBS scores of the participants were 96.42±18.07; the physical benefit (PB) score of the sub-dimensions was 28.38±5.40, the mental benefit (MB) score was 32.51±6.31 and the social benefit (SB) score was 35.54±7.22. There was a significant difference in LBS, PB, MB and SB scores according to employment status, in LBS, PB, MB and SB scores according to sports age and only in LBS scores according to educational status (p<0.05); however, it was observed that there was no significant difference in LBS, PB, MB and SB scores according to gender, economic status and daily leisure time (p>0.05). According to gender, LBS, MB and SB scores were higher in males and PB scores were higher in females. It was determined that LBS, PB, MB and SB scores were higher on working individuals compared to non-working individuals, those who participate in recreational activities for 4 years or more compared to those with less sports age, individuals with postgraduate education level compared to individuals with undergraduate and below education level, individuals with 4 hours or less of free time compared to individuals with more than 8 hours of free time. Recreational activities provide both physical, mental and social benefits for adults; It has been observed that the benefit obtained is higher in individuals with a high level of education, working life, participating in recreational activities for a long time and having less free time. As a result, it was determined that the participants benefited from recreational activities at a very good level. Accordingly, it is thought that adult individuals are liberated both physically and mentally with recreational activities.

Keywords:

Recreational Activity, Recreational Benefit, Physical Benefit, Mental Benefit, Social Benefit,

PDF

___

Akgül B. M., Ertüzün, E., ve Karaküçük, S. (2018). Rekreasyon fayda ölçeği: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 5-34.
Alparslan, T., Kılcıgil, E., ve Başpınar, E. (2013). Türk silahlı kuvvetlerine bağlı Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı karargâhında görev yapan askeri personelin boş zaman değerlendirmelerinde sporun yeri. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(2), 99-106.
Bielinis, E., Bielinis, L., Krupińska-Szeluga, S., Łukowski, A., ve Takayama, N. (2019). The effects of a short forest recreation program on physiological and psychological relaxation in young polish adults. Forests, 10(1), 34.
Bittman, M., ve Wajcman, J. (2000). The rush hour: The character of leisure time and gender equity. Social Forces, 79(1), 165-189.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Erkan Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Cattell, R. (1978). “The scientific use of factor analysis”. New York: Plenum
Chao, C. C. (2013). The relationship among leisure involvement, leisure benefits, and happiness of elementary schoolteachers in Tainan County. International Research in Education, 1(1), 29-51.
Cuenca-Amigo, M., Aristegui, I., Cuenca, M., ve Amigo, M. L. (2017). The importance of leisure in older adults living in Spain. Annals of Leisure Research, 20(2), 222-239
Devine, M. A. (2004). Being a doer instead of a viewer: The role of inclusive leisure contexts in determining social acceptance for people with disabilities. Journal of Leisure Research, 36(2), 137-159.
Ertüzün, E., Gaye H., ve Enes, F. (2020). Spor merkezine üye bireylerin rekreasyon fayda düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 11(3), 221-230.
Gücal, A., ve Kara, F. (2015). Serbest zamanda sıkılma algısının serbest zamana yüklenen anlamı belirlemedeki rolünün incelenmesi. 8. Ulusal Spor Bilimleri Öğrenci Kongresi, Mersin.
Güngörmüş, H. A. (2007). Özel sağlık spor merkezlerinden hizmet alan bireyleri rekreasyonel egzersize güdüleyen faktörler. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Hair, J. F., Black, W. C., Tatham, R. L., ve Anderson, R. E. (2010). “Multivariate data analysis”. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Heintzman, P. (2009). The spiritual benefits of leisure. Leisure/Loisir, 33(1), 419-445.
Hergüner, G. (1993). Kadınların spor yapmalarını etkileyen sosyo-kültürel faktörler: Samsun ili uygulaması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Ho, T. K. (2008). A study of leisure attitudes and benefits for senior high school students at PingTung City and country in Taiwan, (Unpublished doctoral dissertation). United States Sports Academy, Daphne, AL, USA.
Jackson, E. L., ve Henderson, K. (1995). Gender based analysis of leisure constraints. Leisure Sciences, 17(1), 31-51.
Karakullukçu, Ö. F. (2009). Adalet bakanlığı çalışanlarının eğitim düzeylerine göre bos zaman değerlendirme alışkanlıkları. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kocaer, G., ve Yaşartürk, F. (2022). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin mesleğe yönelik tutum, serbest zaman ilgilenim ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bartın ili örneği). Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 608-623.
Koçyiğit, M., Erdoğdu, M., Uyar, M., ve Çınar, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin rekreatif etkinliklerle sosyalleşme düzeylerinin iletişim becerileri ve duygusal zekâları üzerine etkisi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 966-988.
Koruç, P. (2015). Does exercising for a while changes the motivation of exercise participation. International Journal of Science Culture and Sport, 3(3), 25-31.
Lackey, N. Q., Tysor, D. A., McNay, G. D., Joyner, L., Baker, K. H., ve Hodge, C. (2021). Mental health benefits of nature-based recreation: a systematic review. Annals of Leisure Research, 24(3), 379-393.
Özışık, Y. (1998). Kara harp okulu öğretim elemanlarının rekreasyon sorunları üzerine. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Penedo, F. J., ve Dahn, J. R. (2005). Exercise and well-being: a review of mental and physical health benefits associated with physical activity. Current Opinion in Psychiatry, 18(2), 189-193.
Pratt, M. (2021). What's new in the 2020 World Health Organization guidelines on physical activity and sedentary behavior? Journal of Sport and Health Science, 10(3), 288.
Siedentop, D., ve Van der Mars, H. (2022). Introduction to physical education, fitness, and sport. Human kinetics.
Stensel, D. J., Hardman, A. E., ve Gill, J. M. (2021). Physical activity and health: The evidence explained. Routledge.
Süzer, M. (2000). Üniversite öğrencilerinin boş zamanlarını değerlendirme alışkanlıkları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(8), 123-133.
Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Pearson, Boston.
Tezcan, N. (2007). Rekreasyon etkinliklerinin çalışanların performansları üzerine etkilerinin incelenmesi (Kocaeli Trakya Birlik) örneği. Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Usmonov, Z. (2020). Monitoring of physical and health works in rural comprehensive schools. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 8(3), 13.
Willis, J. D., ve Campbell, L. F. (1992). Exercise psychology. Champaign, IL: Human Kinetics
Yetiş, Ü. (2008). Kamu kuruluşlarında çalışan devlet memurlarının boş zaman faaliyetlerini değerlendirme alışkanlıkları (Tugsaş örnegi). Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 34-45.