Dış Ticaret Yardım Unsuru Olarak Dahilde İşleme Rejimi: Türkiye Açısından Değerlendirilmesi

Tüm uluslararası sınırlamalara rağmen, günümüzde uluslar arası düzeyde devlet yardımları konusunda yoğun rekabet yaşanmaktadır. Bu çerçevede ülkeler, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) yadım tanımlama kriterlerine uyumlu yardım unsurlarını geliştirip uygulamaktadırlar. İş çevreleri lehine gerçekleştirilen yasal düzenlemeler (regülasyonlar) bunlardan bir tanesidir. Regülasyon niteliğindeki en önemli ihracat yardım unsuru gümrük rejimleridir. Özellikle ekonomik etkili gümrük rejimleri, gümrük bölgesine eşya giriş çıkışlarını kolaylaştırıcı ve işlem maliyetlerini azaltıcı yönüyle önem arz etmektedir.Çalışma, bir devlet yardım unsuru olarak Dahilde İşleme Rejimi’nin uygulama biçimi ve sonuçlarının değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu kapsamda, öncelikle DTÖ kriterleri açısından, Rejimin bir yardım unsuru olup olmadığı incelenmiştir. Akabinde, Rejimin Türkiye’deki uygulama esasları ve sonuçları değerlendirilmiştir. Esas olarak, gümrük vergisiz ara malı ve hammadde ithalatını düzenleyen bir prosedür olması nedeniyle, uygulama esaslarının değerlendirilmesine özellikle vergi tekniği açısından yaklaşılmıştır.

Inward Processing Regime as a Component of Foreign Trade Incentives: A Case Study of Turkey

Despite all the international restrictions, today there is still incentive competition between countries intensively. In this aspect, countries develop and apply for the elements of incentive accordance with the descriptions of incentive of World Trade Organisation. Customs Regime is the most important foreign trade incentive element in the regulation quality. Especially Customs Regime with the effect on economy is very important for customs region in terms of facilitating entry-exit and decreasing transaction cost.Inward Processing Regime with the effect on economy was examined in this article. In this scope, the results of practising in Turkey were examinedand evaluated in terms of practising principles of Inward Processing Regime which lets imports of semi-processed goods and raw materials without subject to measures of trade policy and no customs duty, and the criteria of World Trade Organisation.

PDF

___

AKSOY, Ş. (1998) Kamu Maliyesi, 3. baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi. ALTUNYILDIZ, Z. (1999) Türkiye AB’de Dahilde İşleme Rejimi Uygulamaları, HEDEF (İTKİB Yayını), S. 62.
CHARLTON, A. (2003), Incentive Bidding For Mobile Investment: Economic Consequences and potential Responses, OECD Development Center, Technical Papers No: 203.
ÇİLOĞLU, İ. (1997) Teşvik Sisteminin Değerlendirilmesi, Hazine Dergisi,S.8,
DEMİR, A. (2001), İhracat Teşvik, Gümrük Teftiş Kurulu Seminerleri 1, Gümrük Müfettişleri Derneği Yayın No: 7
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI, (2004) Devlet Yardımlarını Değerlendirme Özel İhtisas Komisyon Raporu, DPT Yayın No: 2681, Ankara.
DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI, Dahilde İşleme Tebliği (Tebliğ No:2002-6) www.dtm.gov.tr/ ihr/mevzu/ dahhar/dahhar1/2002-6.htm
Dahilde İşleme Tebliği (Tebliğ No: 2005-1), http://www.dtm.gov.tr/ ihr/mevzu/dahhar/ ihr-2005-1.doc
http://www.foreigntrade.gov.tr/IHR/rejim/genel/rejim.htm (19/05/2004)
DÖLEK, A. (2004) Gümrük İşlemleri ve Kaçakçılık, 1. baskı, İstanbul: Beta Ufuk SELEN
DUE, J. F. (1975), Custom Duties in Developing Countries, Readings on Taxation in Developing Countries, Third Edition, (Ed: Richerd M. Bird; Oliver Oldman), The John Hopkins Press, Baltimore.
FERİK, B. (2004) AB Devlet Yardımları Politikası ve Türkiye’de Devlet Yardımları Uygulamaları, http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI /Nisan2004/abdevlet.htm
HOWARD, P. M.; EDWARD, J. R., (1995) Countervailing Duties, The Economic Journal, V.: 105, I.: 433
İNCEKARA, A. (1995 ), Türkiye’de Teşvik Sistemi, İstanbul Ticaret Odası Yayın No:1995/10, İstanbul.
KEMER, O. B. (2003), İhracat Teşvikleri: Teori-Uygulama, Alfa Kitapevi, Bursa.
MUTER, N. B. ve KOVANCILAR, B. (2004), Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlara Yönelik Teşvik Rekabetinin Türk Kamu Mali Yapısı Üzerine Etkileri: Türk Veri Ve Teşvik Sistemine Öneriler, 19 Türkiye Maliye Sempozyumu Uludağ Üniversitesi: Belek / Antalya, 11-14 Mayıs, 1-4.
NADAROĞLU, H. (1992) Kamu Maliyesi, 8.baskı, İstanbul: Beta Yayınevi.
ÖZTÜRK, H. Ticaret Politikası Araçları İle Dahilde İşleme Rejimi Arasındaki Hassas Denge Ülkemizde De Kurulabilir mi?, http://www.dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/ekim97/ticaret.htm (19/05/2004)
RESMİ GAZETE, Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması 25 Şubat 1995 tarih ve 22213 mükerrer sayı.
İhracat Yönetmeliği, 6/1/1996 tarih ve 22515 sayı REVENUE The Inward Processing Guidelines for Traders, http://www.revenue.ie/pdf/ip_ guide03.pdf (19/05/2004)
SAYBAŞLI, K. (1986), Devletin Ekonomiye Müdahaleleri, 1.Baskı, Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
THARAKAN, P.K.M.(1995), Politic Economy and Contingent Protection,The Economic Journal, V.:105, I.: 433
TUNCER, S. (2001), Gümrükler ve Gümrük Vergileri, Ankara: Yaklaşım Yayınları.
WORLD TRADE ORGANIZATION, Trading in The Future, http://secure.vtx.ch/ shop/boutiquest/wto.index, (02. 04. 2003)