Şeyhülislâm Yahyâ Dîvân'ının Yeni Tespit Edilen Nüshaları ve Şairin Neşredilmemiş Şiirleri

XVI. yüzyılın ikinci yarısında dünyaya gelen Şeyhülislâm Yahyâ (ö. 1644), yaşadığı devrin önde gelen âlimlerinden ve seçkin şairlerinden biridir. Onun pek çok araştırmaya konu olan Dîvân’ı, biri Arap harfleriyle olmak üzere üç kez neşredilmiştir. Söz konusu neşirler incelendiğinde, bu çalışmalarda Dîvân’ın kimi nüshalarına başvurulmadığı görülmüştür. Makalede, Dîvân neşirlerinde yer almayan nüshalar tespit edilmeye çalışılmış; ulaşılabilenler incelenerek nüshaların muhtevalarıyla ilgili bilgiler verilmiş ve şairin daha evvel neşredilmemiş şiirleri ortaya koyulmuştur. Makalede öncelikle Şeyhülislâm Yahyâ Dîvân’ı neşirleri tanıtılmış; daha sonra Dîvân’ın neşirlerde bulunmayan nüshaları, “Şeyhülislâm Yahyâ Dîvân’ının Kütüphanelerde Taşlıcalı Yahyâ Bey Adına Kayıtlı Nüshaları” ve “Şeyhülislâm Yahyâ Dîvân’ının Neşirlerde Başvurulmayan Diğer Nüshaları” başlıkları altında okuyucuya sunulmuştur. Çalışmanın sonraki aşamasında nüshalarda tespit edilen şiirlerin ilk mısralarının kayıt altına alındığı, şiirlerin nüshalardaki yerini gösteren tablolar bulunmaktadır. Yahyâ’nın yeni tespit edilen nüshalarda bulunan ve daha önce neşredilmemiş şiirlerinin transkribe edilmiş metinleri, çalışma sonunda verilmiştir.

Newly Identified Copies of Shaykh al-Islam Yahya's Dîvân and the Unpublished Poems of the Poet

Shaykh al-Islam Yahyâ (d. 1644), born in the second half of the 16th century, is one of the leading scholars and distinguished poets of his period. His Dîvân, which is the subject of many researches, was published three times and one of these was in Arabic. It was observed in the examination of the aforementioned publications that some copies of the Dîvân were not consulted in these studies. In this article, we tried to identify the copies not consulted in the Dîvân publications, provided information about the contents of the copies by examining the accessible ones and revealed the poet's previously unpublished poems. Firstly in the article, the publications of Shaykh al-Islam Yahyâ Dîvân were presented. Later, the copies of the Dîvân not included in the publications were presented to readers with the following titles: “The Copies of Shaykh al-Islam Yahyâ Dîvân Registered in the Libraries under the Name of Yahya Bey of Taşlıca” and “The Other Copies of Shaykh al-Islam Yahyâ’s Dîvân not Included in the Publications”. In the next phase of the study, there are tables in which the first lines of the poems identified in the copies are recorded and the place of the poems in the copies are presented. Transcribed texts of Yahyâ’s previously unpublished poems which found in newly identified copies were presented at the end of the study.

PDF

___

Altınay, A. R. (1980). Alimler ve sanatkarlar. Vahit Çubuk (Hzl.). Kültür BakanlığıYayınları.
Bayraktutan, L. (1985). Şeyhülislam Yahya hayatı, eserleri, edebi kişiliği ve Divanınınkarşılaştırmalı metni. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk ÜniversitesiSosyal Bilimler Enstitüsü.
Bozyiğit, E. (2021). Taşlıcalı Yahyâ Bey Divanı (inceleme-tenkitli metin-nesre çevirisözlük) (Tez No. 681826) [Doktora tezi, Marmara Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Çakır, M. S. (2018). Yahyâ Nazîm Divanı (inceleme-tenkitli metin) (Tez No. 512574)[Doktora tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
Demirtaş, H. N. (2016). Şeyhülislâm Yahyâ Efendi Divânı Şerhi. Akıl Fikir Yayınları.
Ertem, R. (1995). Yahyâ Divanı. Akçağ Yayınları.
Gök, T. (2021). Bir kırkambar örneği: 06 Mil Yz A 6188 numaralı mecmua. Aça, M.& Yolcu, M. A. (Ed.), Sosyal bilimler ışığında doğa, insan, toplum ve kültür (1.Baskı, s. 478-526). Paradigma Akademi Yayınları.
Karavelioğlu, M. A. (2010). İbnülemin’in divan neşirleri. Divan EdebiyatıAraştırmaları Dergisi. (4), 27-58.
Kavruk, H. (2001). Şeyhülislâm Yahyâ Divânı. MEB Yayınları.
Naîmâ Mustafa Efendi. (1968). Naîmâ târihi (Cilt 2). (Zuhuri, Danışman Çev.).Zuhuri Danışman Yayınevi.
Nev῾i-zâde Atayî. (1268). Hadâyıku'l-hakâyık fi-tekmileti'ş-şakâyık.
Şentürk, A. A. & Kartal, A. (2014). Eski Türk edebiyatı tarihi (9. Baskı). DergâhYayınları.
Şeyhî Mehmed Efendi. (1989). Vakâyi῾ü'l-fuzalâ (Cilt 1). Abdulkadir Özcan (Hzl.).
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Ankara Millî Kütüphane, No: 06 Mil Yz A 6254.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Ankara Millî Kütüphane, No: 06 Mil Yz A 6188.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Ankara Millî Kütüphane, No: 06 Mil Yz A 5848.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Almanya Leipzig Üniversitesi Kütüphanesi, No: B.or. 013.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Almanya Leipzig Üniversitesi Kütüphanesi, No:Cod. Turc. 093.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Almanya Leipzig Üniversitesi Kütüphanesi, No:Cod. Pers. 41-02.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi,No: NEKTY10442.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi,No: NEKTY10883.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi,No: NEKTY10993.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. İzmir Millî Kütüphane, No: 1447.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Manisa Akhisar Zeynelzade Koleksiyonu, No: 45Ak Ze 172.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No: 34Nk 4957/38.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Nuruosmaniye Yazma Eser Kütüphanesi, No: 34Nk 4923/3.
Şeyhülislâm Yahyâ. Dîvân-ı Yahyâ. Sadberk Hanım Müzesi Kütüphanesi, No:S.H.M.H.K.Yaz. 338.