209214

Öğretmenlerin Özel Gereksinimli Öğrencilere Yönelik Öğretmen Sosyal Kabul Düzeylerinin İncelenmesi

Bu araştırmada çeşitli branşlardan öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere yönelik sosyal kabul düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmaya Türkiye’nin çeşitli illerinde çalışan 93’ü kadın, 52’si erkek olmak üzere 151 öğretmen katılmıştır. Tekil tarama modeli ile desenlenen araştırmada Kişisel Bilgi Formu ve Özel Gereksinimli Bireylere Yönelik Öğretmen Sosyal Kabul Ölçeği ile veri toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda öğretmenlerinin özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin cinsiyete, mesleki kıdeme, eğitim düzeyine ve ailede özel gereksinimli birey olma durumuna göre özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeylerinde anlamlı fark bulunmamıştır. Buna karşın, öğretmenlerin çalıştığı okul kademesine, lisans veya lisansüstünde özel eğitim ve kaynaştırmaya yönelik ders alma durumuna ve özel eğitim ve kaynaştırmaya yönelik bir hizmet içi eğitim alma durumuna göre özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeylerinde anlamlı fark bulunmuştur. Uygulamaya ve ileri araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Kabul, Öğretmen, Özel Gereksinimli Öğrenci

Determination of Pre-Service Teachers' Self-Efficacy Towards Inclusive Education

This study aimed to examine the social acceptance levels of teachers from various branches towards students with special needs. A total of 151 teachers, 93 female and 52 male, working in various provinces of Turkey participated in the study. In the study, designed with a single survey model, data were collected with Personal Information Form and Teacher Social Acceptance Scale for Individuals with Special Needs. As a result of the study, it was seen that teachers had high levels of social acceptance towards individuals with special needs. No significant difference was found in the social acceptance levels of teachers towards individuals with special needs according to gender, professional seniority, educational level, and the presence of individuals with special needs in the family. On the other hand, there was a significant difference in the level of social acceptance towards individuals with special needs according to the level of the school where the teachers worked, the status of taking undergraduate or graduate courses on special education and inclusion, and the status of receiving in-service training on special education and inclusion. Suggestions were made for practice and further research.

Keywords:

Social Accaptence, Teacher, Student with Special Needs,

PDF

___

Ainscow, M., Dyson, A., & Weiner, S. (2013). From exclusion to inclusion: A review of international literature on way s of responding to students with special educational needs in schools. En-clave Pedagógica, 13, 13-30. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED546818.pdf
Akçamete, G., & Ceber, H. (1999). Kaynaştırılmış sınıflardaki işitme engelli ve işiten öğrencilerin sosyometrik statülerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(03).
Aktan, E. (2018). Assessment of social media addiction levels of university students by numerous variables. Journal of Erciyes Communication. 5(4), 405-421. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.379886
Aktan, O. (2021). Özel gereksinimli bireylere yönelik Öğretmen Sosyal Kabul Ölçeğı’nin geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Trakya Eğitim Dergisi, 11(1), 315-332. https://doi.org/10.24315/tred.712982
Aktan, O., Budak, Y., & Botabekovna, A. B. (2019). İlkokul öğrencilerinin kaynaştırma öğrencilerine yönelik sosyal kabul düzeylerinin belirlenmesi: Bir karma yöntem çalışması. İlkogretim Online, 18(4), 1520-1538. http://dx.doi.org/10.17051/ilkonline.2019.632374
Avcıoğlu, H. (2017). Classroom teachers’ behaviors and peers’ acceptance of students in inclusive classrooms. Educational Sciences: Theory & Practice, 17(2), 463-492. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2017.2.0034
Ayral, M., Özcan, Ş., Can, R., Ünlü, A., Bedel, H., Şengün, G., Demirhan, Ş., & Çağlar, K. (2013). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal kabul düzeyleri. ELMIS Uluslararası Özel Eğitim Kongresi, Konya, 19-21.
Batu, E. S. (2000). Kaynaştırma, destek hizmetler ve kaynaştırmaya hazırlık etkinlikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(04), 35-45.
Burke, K., & Sutherland, C. (2004). Attitudes toward inclusion: Knowledge versus experience. Education, 125(2), 163-173.
Can, A. (2017). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi (5. Basım). Pegem.
Chan, J. M., Lang, R., Rispoli, M., O’Reilly, M., Sigafoos, J., & Cole, H. (2009). Use of peer-mediated interventions in the treatment of autism spectrum disorders: A systematic review. Research in Autism Spectrum Disorders, 3(4), 876-889. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.rasd.2009.04.003
Çalık-Var, E., & Aydoğan, C. (2017). Zihinsel yetersizliği bulunan özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul ve sosyal hizmet uygulamaları. Journal of International Social Research, 10(52), 995-1002. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1953
Demir, S., & Kale, M. (2019). İlkokullarda özel eğitim sınıflarında karşılaşılan sorunların incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 354-373. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1336508
Diamond, K. E., Hong, S. Y., & Tu, H. (2008). Context influences preschool children's decisions to include a peer with a physical disability in play. Exceptionality, 16(3), 141-155. http://dx.doi.org/10.1080/09362830802198328
Dolanay, D. (2016). Annelerin özel gereksinimli çocuklarını kabul etmeleri ile kardeşlerin özel gereksinimli çocukları kabulü arasındaki ilişki. Yakın Doğu University Dolanay, D. (2016). Annelerin özel gereksinimli çocuklarını kabul etmeleri ile kardeşlerin özel gereksinimli çocukları kabulü arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi]. http://docs.neu.edu.tr/library/6429089598.pdf
Dubkovetska, I., Budnyk, O., & Sydoriv, S. (2016). Implementing inclusive education in Ukraine: problems and perspectives. Journal of Vasyl Stefanyk Precarpathian National University. Series Of Social And Human Sciences, 3(2-3), 99-105. http://dx.doi.org/10.15330/jpnu.3.2-3.99-105
Etikan, I. Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1),1-4. https://doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11
Ferreira, M., Aguiar, C., Correia, N., Fialho, M., & Pimentel, J. S. (2017). Social experiences of children with disabilities in inclusive Portuguese preschool settings. Journal of Early Intervention, 39(1), 33-50. https://doi.org/10.1177/1053815116679414
Fırat, T., & Koyuncu, İ. (2019). Lise öğrencilerinin özel gereksinimli bireylere yönelik sosyal kabul düzeyleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(1), 503-525. https://doi.org/10.17152/gefad.431264
Garrote, A. (2017). The relationship between social participation and social skills of pupils with an intellectual disability: A study in inclusive classrooms. Frontline Learning Research, 5(1), 1-15. http://dx.doi.org/10.14786/flr.v5i1.266
Jacques, N., Wilton, K., & Townsend, M. (1998). Cooperative learning and social acceptance of children with mild intellectual disability. Journal of Intellectual Disability Research, 42(1), 29-36.
Karasar, N. (2002). Bilimsel araştırma yöntemi (11. Basım). Nobel.
Nepi, L. D., Fioravanti, J., Nannini, P., & Peru, A. (2015). Social acceptance and the choosing of favourite classmates: a comparison between students with special educational needs and typically developing students in a context of full inclusion. British Journal of Special Education, 42(3), 319-337. https://doi.org/10.1111/1467-8578.12096
Özyürek, M. (2016). Tutumlar ve engellilere yönelik tutumların değiştirilmesi. Ankara: Kök Yayıncılık.
Rudasill, K. M., Niehaus, K., Buhs, E., & White, J. M. (2013). Temperament in early childhood and peer interactions in third grade: The role of teacher-child relationships in early elementary grades. Journal of School Psychology, 51(6), 701-716. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.jsp.2013.08.002
Sabrina-Sansrisna, N. (2017). Teachers beliefs in practicing ınclusive education case study of elementary schools in Banda Aceh [Master’s thesis]. https://tampub.uta.fi/handle/10024/101758
Sidekli, S. (2016). Sınıf akranlarıyla kaynaştırmayı destekleme. M. Şahin & T. Altun (Ed.), Kaynaştırma sınıfı: Etkili farklılaştırılmış öğretim için stratejiler içinde (s.199-219). Ankara: Nobel.
Sucuoğlu, B. & Kargın, T. (2006). Kaynaştırma Uygulamaları. Ankara: Morpa Yayınları.
Sucuoğlu, B., & Özokçu, O. (2005). Kaynaştırma öğrencilerinin sosyal becerilerinin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 6(01), 41-65. https://doi.org/10.1501/Ozlegt_0000000086
UNICEF, (2023). Inclusive education: Every child has the right to quality education and learning. Inclusive education | UNICEF adresinden alınmıştır.
Ürün, A., & Yeşil, R. (2023). Sınıf öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrencilere yönelik sosyal kabul ve iş motivasyonu düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(3), 913-926. https://doi.org/10.33206/mjss.1289502
van der Wilt, F., van der Veen, C., van Kruistum, C., & van Oers, B. (2019). Why do children become rejected by their peers? A reviewof studies into the relationship between oral communicative competence and sociometric status in childhood. Educational Psychology Review, 31, 699-724. https://link.springer.com/article/10.1007/s10648-019-09479-z
Vignes, C., Godeau, E., Sentenac, M., Coley, N., Navarro, F., Grandjean, H., & Arnaud, C. (2009). Determinants of students’ attitudes towards peers with disabilities. Developmental Medicine & Child Neurology, 51(6), 473-479. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/j.1469-8749.2009.03283.x
Westwood, P. (1997). Commonsense methods for children with special needs strategies for the regular classroom (3rd ed.). London, UK: Routledge
Yazbeck, M., McVilly, K., & Parmenter, T. R. (2004). Attitudes toward people with intellectual disabilities: An Australian perspective. Journal of Disability Policy Studies, 15(2), 97-111. https://psycnet.apa.org/doi/10.1177/10442073040150020401
Yıkmış, N. (2006). İl milli eğitim yöneticilerinin kaynaştırma uygulamalarına ilişkin görüş ve önerileri. [Yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi].