İdeal Devletten İmkânsız Devlete: İslam İktisadında Devlet Düşüncesi

Bu çalışma Wael B. Hallaq’ın İmkânsız Devlet adlı eserinden yola çıkarak İslam iktisadı literatürüne önemli katkılarda bulunmuş kurucu figürlerin devlet-piyasa ilişkilerinde devlete atfettikleri role dair mukayeseli bir değerlendirme sunmayı amaçlamaktadır. Hallaq’ın görüşlerinin esas alınmasının ardında kendisinin oryantalist bir bakış açısının ötesinde şeriat, ahlak ve piyasa ilişkilerine dair devletin rolünü de dahil eden özgün bir yaklaşım sunması yatmaktadır. Mevcut literatürde, İslam iktisadının kurucu figürlerinin devlete dair yaklaşımları da ele alındığında, İslam ve devlet daha çok soyut düzlemde ve ideal olumlu çağrışımlarıyla ele alındığı için bu çalışma İslam iktisadına dair çalışmalarda modern devletin yapısını sorgulamaksızın özgün bir iktisadi alternatiften bahsedilemeyeceğini iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Modern Devlet, İslam İktisadı, Piyasa Sistemi

From Ideal State to Modern State: The Idea of State in Islamic Economics

This article aims to provide a comparative study on the role of state on market in the eyes of founding fathers of Islamic economics. Wael B. Hallaq’s core arguments in his book ‘The Impossible State’ are adopted since he develops an authentic approach towards the role of state on the relationship between sharia, ethics and market beyond orientalist perspective. While founding fathers’ approach on the role of state on economics is examined, state is assumed to have transcendental, omnipotent and benevolent characters. This article, however, argues that modern state should be analyzed in Islamic economic studies with its subversive aspects.

Keywords:

Modern State, Islamic Economics, Market System,

PDF

___

1. Ahmad, Khurshid (1970), The Religion of Islam, Lahore: Islamic Publication.
2. Ahmad, Khurshid (1981), Towards the Monetary and Fiscal System of Islam, Islamabad: Institute of Policy Studies Islamabad.
3. Ahmad, K. (ed.) (2019), İslam İktisadı Çalışmaları, (çev. Fazıl Yozgat), İstanbul: İktisat Yayınları.
4. Althusser, Louis (1994), İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları, (çev. Alp Tümertekin), İstanbul: İletişim Yayınları.
5. Arslan, Abdurrahman (2015), Modern Dünyada Müslümanlar, İstanbul: İletişim Yayınları.
6. Bhat, Nasir Nabi (2016), “The Economic Thought of Khurshid Ahmad”, Turkish Journal of Islamic Economics, c. 3 s. 2, ss. 1-11.
7. Bora, Tanıl ve Gültekingil, Murat. (ed.) (2006), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakarlık, İstanbul: İletişim Yayınları.
8. Chapra, Umar (2019), “İslami Refah Devleti ve Ekonomideki Rolü”, Khurshid Ahmad (ed.), İslam İktisadı Çalışmaları (çev. Fazıl. Yozgat), İstanbul: İktisat Yayınları, ss. 221-259.
9. Davutoğlu, Ahmet (1994), “Devlet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt 9, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, ss. 234-240.
10. Erdoğan, Mustafa (2006), Aydınlanma, Modernlik ve Liberalizm, Ankara: Orion Kitabevi.
11. Ergut, Ferdan (2015), Modern Devlet ve Polis: Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Toplumsal Denetimin Diyalektiği, İstanbul: İletişim Yayınları.
12. Ertugay, Fatih (2016), “Devletin Totaliterliğine İtiraz: Muhafazakârlık ve Ara Kurumlar”, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, c. 12 s. 47, ss. 159-180.
13. Foucault, Michel (2006), Hapishanenin Doğuşu, (çev. Mehme Ali Kılıçbay), Ankara: İmge Kitabevi.
14. Genç, Mehmet (1987), “Kalkınma Meselemize Tarihi Bir Yaklaşım”, Kolektif (ed.), İktisadi Kalkınma ve İslam, İstanbul: Ensar Neşriyat, ss. 211-226.
15. Hallaq, Wael Bin (2019), İmkânsız Devlet: Modern Çağda Bir İslam Devleti Niçin Mümkün Değildir? (çev. Aziz Hikmet), İstanbul: Babil Kitap.
16. Kozak, İbrahim Erol (1985), Bir Sosyal Siyaset Müessesesi Olarak Vakıf, İstanbul: Akabe.
17. Köse, Hızır Murat (2018), “İslam Siyaset Düşüncesinin Temelleri: Bir Giriş Denemesi”, Lütfi Sunar ve Özgür Kavak (ed.), İslam Siyaset Düşüncesi: Adil Devlet, Erdemli Şehir, Mükellef İnsan, İstanbul: İlem Yayınevi, ss. 27-51.
18. Kuran, Timur (2018), Yollar Ayrılırken: Ortadoğu'nun Geri Kalma Sürecinde İslam Hukukunun Rolü (çev. Nurettin Elhüseyni), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
19. Kuran, Timur (2019), İslam ve Ekonomik Azgelişmişlik: Tarihsel ve Çağdaş Bağlantılar, İstanbul: Efil Yayınları.
20. Mardin, Şerif (2020), Türk Modernleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
21. Naqvi, Syed Nawab Haider (2018), İslam, Ekonomi ve Toplum (çev. Ozan Maraşlı), İstanbul: İktisat Yayınları.
22. Özel, Ahmet (2019), Dârülislam Dârülharb: İslâm Hukukunda Ülke Kavramı, İstanbul: İz Yayıncılık.
23. Poggi, Gianfranco (2008), Devlet: Doğası, Gelişimi ve Geleceği (çev. Aysun Babacan), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
24. Schmitt, Carl (2007), The Concept Of the Political (çev. George Schwab), Chicago: University of Chicago Press.
25. Siddiqi, Mohammad Najatuallah (2018), Ekonomide Devletin Rolü: İslami Bir Bakış, İstanbul: İktisat Yayınları.
26. Ul-Hassan, Mehboob (2010), “Islamic Approach of Economics: Some Discourses on Khurshid Ahmad’s Vision of Socio-Economic Order, Self-Reliance and Economic Development”, Kyoto Bulletin of Islamic Area Studies, c. 3 s. 2, ss. 216–240.
27. Vatikiotis, Panayiotis Jerasimof (1998), İslam ve Ulus Devlet, İstanbul: Pınar Yayınları.
28. Yorgancılar, Serkan (2018), “Muhafazakâr Modernleşme: Sabahattin Zaim Üzerinden Bir Değerlendirme”, Uluslararası İnsan Çalışmaları Dergisi, c. 1 s. 2, ss. 235-245.
29. Zai̇m, Sabahattin (2010), “İslam ve İktisadi Nizam”, Eskiyeni, c. 18 s. 1, ss. 106-118.