BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ CUMHURİYET BAŞSAVCILIĞININ İTİRAZ YETKİSİNE YÖNELİK BİR DEĞERLENDİRME

İstinaf kanun yolunun kabul edilmesi öncesi ceza muhakemesi sistemi iki dereceli muhakeme yapısına sahipti. Bu yapı istinaf kanun yolu ile birlikte üç dereceli bir sisteme dönüşmüştür. İstinaf kanun yolunda, ilk derece mahkemeleri tarafından verilen kararlar hem hukuki hem de maddi açıdan incelemeye tabi tutulmaktadır. Bu bakımdan sadece onama ve ret kararları verilmemekte; somut olaya göre ilk derece mahkemesi kararları değiştirilmektedir. 20.07.2017 tarihinde Ceza Muhakemesi Kanunu’na eklenen 308/A maddesi yürürlüğe girmiştir. Bu düzenleme ile bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığına kesin nitelikteki kararlara karşı itiraz hakkı tanınmıştır. Bölge adliye mahkemesi Cumhuriyet başsavcılığının itirazı, usule ilişkin esaslı bir işlemdir. Bu işlemle ceza dairesinin vermiş olduğu kararın yeniden gözden geçirilmesi amaçlanır. Talep üzerine ilgili ceza dairesi talebi yerinde görerek vermiş olduğu kararı değiştirebilir. Eğer talep yerinde görülmez ise dosya ceza dairesi başkanlar kuruluna gönderilir. Kurul itirazın kabulüne karar verirse; dosya gereği için ilgili dairesine gönderilir. İtiraz sonucu ceza dairesi tarafından kesin olarak verilen karar, sanık aleyhine ya da lehine olacak şekilde değişebilir. Anayasa Mahkemesi sanık aleyhine yapılan itirazlar yönünden, 2022 yılında verdiği iptal kararında adil yargılanma hakkına işaret etmiştir. İtiraz yetkisinin sınırlarının ve kapsamının iptal kararı sonrası incelemesi de çalışmada yer almıştır.

Anahtar Kelimeler:

İtiraz, olağanüstü kanun yolu, ceza dairesi başkanlar kurulu, istinaf, yargılama.

PDF

___

Arslan Ç, “Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı İtirazı”, C.2, S.5, 2007, CHD, ss. 105-161.
Artuç M, “Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının İtiraz Yetkisi Kapsamındaki Kararlar”, S.17, 2021, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, ss. 69-92.
Aşkın U, Ceza Muhakemesinde İstinaf Kanun Yolu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
Balcı F/Öztürk S, Yargıtay Kararları Işığında Ceza Yargılamasında İstinaf ve Temyiz, 1. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
Birtek F, Ceza Muhakemesinde İstinaf, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
Centel N/Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016.
Çınar A R, “Aleyhe Değiştirme Yasağı Kuralı”, C.19, S.12, 2013, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, ss. 603-666.
Çinko M S, “Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının İtiraz Yetkisi”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 13, S. 141, 2018, ss. 96-101.
Erdem M R/Şentürk C, Ceza Muhakemesinde Kanun Yolları, 1. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2018.
Ersoy U, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuki Çare ve Kanun Yolu Bağlamında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın İtirazı”, S. 29, C. 10, 2015, ss. 67-124.
Evren Ş, “Değişiklikler Sonrasında Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığı’nın İtiraz Yetkisi”, DÜHFD, C. 25, S. 43, 2020, s. 335-353.
Güleç S S, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Aleyhe Değiştirme (Reformatio On Peıus) Yasağı”, C. 21, S.2, 2019, D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 701-750.
Gündüz H, “Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının İtiraz Yetkisi”, C. 24, S.4, 2020, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 555-584.
Kaymaz S, Ceza Muhakemesinde İstinaf, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2020.
Kaymaz S, “Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının İtirazı (CMK m.308/A)”, C.24, S.4, 2020, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 411-488.
Özbek V Ö/Doğan K/Bacaksız P/Tepe İ, Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
Özen M, Ceza Muhakemesi Hukuku Dersleri, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
Sarıgül A T, Ceza Muhakemesi Hukukunda İstinaf, 3. Baskı, Türkiye Barolar Birliği Yayınları, Ankara, 2017.
Soyaslan D, Ceza Muhakemesi Hukuku, 5. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2014.
Şahin C/Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2018.
Talas S, “Ceza Muhakemesi Hukukunda Başsavcı İtirazı”, C.70, S.1, 2012, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, ss. 153-176.
Toroslu N/Feyzioğlu M, Ceza Muhakemesi Hukuku, Savaş Yayınları, Ankara, 2018.
Ünsal C, “Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Başsavcılığının Olağanüstü İtiraz Yetkisi”, C.71, S. 1, 2022, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 543-580.
Ünver Y/Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku, 13. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
Yenisey F/ Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2019.
Yurtcan E, Ceza Yargılaması Hukuku, 15. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.