Özetİnfeksiyöz bronşitis virusu'nun respiratorik ve renal affiniteye sahip üç patojen suşunun (M 41, Holte ve Avustralya T) kullanıldığı çalışmamızda, böbreklerde makroskobik olarak konjesyon ve ödem gibi benzer lezyonlar izlenmekle birlikte; histopatolojik bulguların gelişim zamanları, şiddetleri ve görüntüleri yö­nünden suş grupları arasında önemli farklılıklar gözlendi. Çalışmamızda M 41 suşunun akut dönemde şiddet­li solunum sistemi lezyonları yanında, böbreklerde nefrozis ile karakterize yaygın lezyonlar oluşturduğu tespit edilmiştir. Holle ve Avustralya T suşlarının ise akut dönemde orta şiddette solunum sistemi lezyonları oluştu­rurken, böbreklerde özellikle Avustralya T suşunun şiddetli ve daha hafif olarak da Holte suşunun nefritis-nefrozis ile karakterize hem tubuler, hem de intersitisyel yaygın lezyonlara neden oldukları izlendi.Akut dönemde mikroskobik böbrek lezyonlarının özellikle lobuler kortekste, glomerulus hattı çevre­sindeki ve medulladaki tubul epitellerinde vakuolizasyon, granüler dejenerasyon ile tubul epitellerinde nekrotikten deskuamatif değişikliklere kadar uzanan nefrozis ile başladığı ve kısa zamanda intersitisyel nefritise dö­nüştüğü tespit edilmiştir. Intertubuler ödem ve yoğun yangısel hücre infiltrasyonlan ile karakterize intersitisyel nefritis, M 41 suş grubunda sadece birkaç hayvanda çok hafif düzeyde izlenebilirken, Holte suş grubunda hafif, Avustralya T suş grubunda ise şiddetli ve yaygın olarak gözlendi.Avustralya T suş grubunda kronik dönemde hücre infiltrasyonlarının çevresinde başlayan, retikulum formasyonu ile küçük, kalıcı fokal alanlar tarzında lenfoid nodüllere dönüşümü ve medulla geçiş bölgesinde lokalize olmalarıyla, kronik intersitisyel nefritisin aktif tipte olduğu tespit edilmiştir. Holte ve M41 suş grup­larında ise lezyonların sadece birkaç hayvanda inaktif forma yakın seyrettiği görüldü.Bu lezyonlar ışığında IB'nin solunum sistemi ve üriner sistem mikroskobik lezyonları birlikle ele alındığında, bir oranda virüs suşlarının ayrımında da etkin olabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: IBV, NIBV, infeksiyöz bronşitis nefritis, interstisyel nefritis, tavuk THE HİSTOPATHOLOGİCAL COMPARISON OF NEPHROLOGICAL FINDINGS ON CHICKS INFECTED WITH THREE PATHOGENIC STRAINS OF IBV-INFECTIOUS BRONCHITIS VIRUSSummary In this study we have used [he three pathogenic strains of IBV having respiratory and re­nal (M 41, Holte and Australian T strains). Although similar gross lesions, which are congestion and oedem, were observed in kidneys, significant differences were observed in the period of development, severity and the appearance of the histopathological findings in different strain groups. In our study, on the acut phase it was also observed that M41 strain caused severe lesions in the respiratory system and also diffuse lesions charac­terised with nephrosis in kidneys. While Holte and Australian T strains caused mild lesions in the respiratory system on the acut phase, in kidney it was observed that Australian T strains caused more severe tubuler and interstitial diffuse lesions characterised with nephritis-nephrosis than Holte strain.On the acut phase it was observed microscopical kidney lesions started with vacuolisation in the tu­bular epithelium around glomeruli and in medulla and nephrosis characterized with granular degeneration and changes from the necrosis of the tubular epithelium until their desquamation, and than changes to interstitial nephritis in a short time. While interstitial nephritis characterised with edema in the intertubular area and den­se inflammatory cell infiltrations were observed in only a few chicks of the M 41 strain group, it was obser­ved milder in Holte strain group and severe in the Australian T strain group.In the chronical phase, reticulum formations started around cell infiltrations and transformed lympho­id nodules as permanent focal areas and localised in medullar zone were observed to be active type of chroni­cal interstitial nephritis in Australian T strain group. This lesions were observed similar to inactive form in only a few animals in Holte and M 41 strain groups.Under the light of these lesions; it is thought to be also effective in differentiation of virus strains when microscopical lesions of respiratory and urinary tract of IB is considered together.Key Words: IBV, NIBV, infectious bronchitis nephritis, interstitial nephritis, chicken