Nazire Özgen Erdem, M. Yasin Canbolat, Derya Sinanoğlu

Araç Kuzeydoğusu (Kastamonu) Erken Eosen Sığ-Denizel Bentik Foraminifer Topluluğu ve Paleoekolojik Yorum

Bu çalışmada, Araç kuzeydoğusunda (Kastamonu) Erken Eosen yaşlı Soğanlı Formasyonu paleontolojik ve paleoekolojik açıdan incelenmiştir. Bu istif; gri yer yer sarımsı renkli, gevşek dokulu, bol iri bentik foraminiferli killi kireçtaşlarından oluşur. Killi kireçtaşlarının alt seviyelerinde Alveolina ve Orbitolites gibi porselen kalker kavkılı foraminiferler ve dascylad algler baskındır. İstifin üst kesimleri ise Assilina ve Nummulites gibi hyalin kalker kavkılı foraminiferlerin bolluğu ile karakterize olur. Ölçülü kesit boyunca; Idalina sinjarica Grimsdale, Glomalveolina lepidula Schwager, Alveolina cemali Sirel & Acar, A. rotundata kazancii Sirel & Acar, A. erki Acar, A. ankarensis Sirel, A. pieroi Sirel & Acar, Lockhartia conditi (Nuttall), L. tipperi (Davies), Orbitolites complanatus Lamarck, Cyclopertorbitolites tokerae Özgen-Erdem, Assilina spinosa Davies & Pinfold, Nummulites sp., Cribrobulimina sp., Kathina sp.,Neorotalia sp., Triloculina sp. fosil topluluğu tanımlanmıştır. Tanımlanan bu fosil topluluğu, kesit alınan bölgedeki istif için Erken İpresiyen yaşını işaret eder. Ayrıca bu topluluğa göre, birimin çökelimi korunaklı, sakin sığ ortamda başlamış ve düşük enerjili sığ denizel ortamda devam etmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Araç (Kastamonu), bentik foraminifer

PDF

___

Avşar, N., 1992. Namrun (İçel) yöresi Paleojen bentik foraminifer faunası. MTA Dergisi, 114, 127-144.
Aydal, D., 2000. Araç masifinin jeodinamik süreçleri, Batı Pontidler, Kastamonu, Türkiye. MTA Dergisi, 122, 73-94.
Aydın, M., Şahintürk, Ö., Serdar, H.S., Özçelik, Y., Akarsu, İ., Üngör, A., Çokuğraş, R., and Kasar, S., 1986. The geology of the area between Ballıdağ and Çangaldağ (Kastamonu). Bulletin of the Geological Society of Turkey, 29 (2), 1-16.
Barkurt, M.Y., Bilginer, E., Pehlivan, Ş., Örçen, S., Can B., Dağer, Z., Bilgi, C., Karabıyıkoğlu, ve M., Süer, T., 1990. Kastamonu-Araç ve güneyinin jeolojisi. MTA Rapor no: 9079.
Boztuğ, D., 1992. Daday-Devrekani masifi güneybatı kesiminin litostratigrafi birimleri ve Tektoniği. MTA Dergisi 114, 1-20.
Dizer, A., 1953. Kastamonu nummulitiğinin paleontolojik etüdü. Istanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, B, 18/3-4, 207-299.
Eren, R. H., 1979. Kastamonu Taşköprü bölgesi metamorfitlerinin jeolojik, petrografik etüdü. İTÜ. Mim. Müh. Fak. Fen Bil. Ens., Doktora tezi, 143 s.
Ghazi, S., Ali, A., Hanif, T., Sharif, S. and Arif, S.J., 2010. Larger Benthic Foraminiferal Assemblage from The Early Eocene Chor Gali Formation, Salt Range, Pakistan. Geol. Bull. Punjab Univ. 45, 8391.
Göncüoğlu, M.C., Marroni, M., Sayit, K., Tekin, U.K., Ottria, G., Pandolfi, L. and Ellero, A., 2012. The Ayli Dağ ophiolite sequence (central-northern Turkey): A fragment of Middle Jurassic oceanic lithosphere within the Intra-Pontide suture zone. Ofioliti, 37 (2), 77-92.
Göncüoğlu, M.C., Marroni, M., Pandolfi, L., Ellero, A., Ottria, G., Catanzariti, R., Tekin, U.K. and Sayit, K., 2014. The Arkot Dağ Mélange in Araç area, Central Turkey: Evidence of its origin within the geodynamic evolution of the Intra-Pontide suture zone. Journal of Asian Earth Sciences, 85, 117139.
Grenier, G.O.G., 1969. Recent benthic foraminifera, environmental factors controlling their deposition. Nature, 223, 168-170.
Güven, A., 1977. Stratigraphy and sedimentology of Eocene formations, Karabük area, Turkey. Ph. D. Thesis, University of Wales, Swansea, 307p.
Hallock, P. and Glenn, E.C., 1986. Larger Foraminifera: A Tool for paleoenvironmental analysis of Cenozoic carbonate depositional facies. Palaios, 1, 55-64.
Hottinger, L. 1960. Recherches sur les alveolines du Paléogene et de I’Eocene. Mémoires Suisses de Paléontologie, 75-76, 1-236.
Hottinger,L., 1977. Foraminiféres Operculiniformes. Mémoirs du Museum d’Histoire Naturelle, 40, 1-159.
Hottinger, L., 1997. Shallow benthic foraminiferal assemblages as signals for depth of their deposition and their limitations. Bulletin de la Société Géologique France, 168/4, 491-505.
Hottinger, L. and Dreher, D., 1974. Differentiation of protoplasm in Nummulitidae (Foraminifera) from Elat, Red Sea. Marine Biology, 25, 41-61.
Hottinger, L., 2014. Rotaliid Foraminifera from the Western and Central Neotethys. Ed: Davide Bassi, p.196, Springer.
Kennedy, W. J., Tunoğlu, C., Walaszczyk, I and Ertekin, İ.K., 2007. Ammonite and inoceramid bivalve faunas from the Davutlar Formation of the Devrekani–Kastamonu area, northern Turkey, and their biostratigraphical significance. Cretaceous Research, 28 (6), 861-894.
Larsen, A.R., 1976. Studies of Recent Amphistegina: taxonomy and some ecological aspects. Israel
Journal Earth Science, 25, 1-26.
Lutherbacher, H.P. 1970. Environmental distribution of early Tertiary microfossils, Tremp Basin, Northeastern Spain. ESSO Production ResearchEuropean Laboratories, 46p.
Murray, J.M., 1973. Distribution and ecology of living benthic foraminiferids. New York, Crane, Russak and Co., 274 p.
Okay, A.I., Tüysüz, O., 1999. Tethyan Sutures of northern Turkey. In: Durand, B., Jolivet, L., Hovarth, F., Séranne, M. (Eds.), The Mediterranean Basins: Tertiary extension within the Alpine Orogen. Geological Society of London
Special Publication 156, 475-515.
Özgen-Erdem, N., 2008. Akçataş-Cebeci yöresinin (KB Tosya-GD Kastamonu) Tanesiyen-İlerdiyen bentik foraminifer biyostratigrafisi. MTA Dergisi, 137, 67-77.
Özgen-Erdem, N., 2010. Cyclopertorbitolites, a new Soritid (Foraminifera) from the Ilerdian-Cuisian sediments of the Eskişehir and Kastamonu regions (Turkey). Paleontological Journal, 44 (3), 243252.
Özgen-Erdem, N., İnan, N., Akyazı, M. and Tunoğlu C., 2005. Benthonic foraminiferal assemblages and microfacies analysis of Paleocene-Eocene carbonate rocks in the Kastamonu region, Northern Turkey. Journal of Asian Earth Sciences, 25 (3), 403-417.
Özgen-Erdem, N., Akyazı, M. and Karabaşoğlu, A. 2007. Biostratigraphic interpretation and systematics of Alveolina assemblages from the Ilerdian-Cuisian limestones of southern Eskişehir, Central Turkey. Journal of Asian Earth Sciences, 29 (5-6), 911-927.
Özgen-Erdem, N. and Radoicic, R., 2009. Anatoliacodium gen. nov. (Halimedaceae, green algae) from the Ilerdian-Cuisian in the Eskişehir region (Western Central Turkey). Geologica Carpathica, 60(4), 307-318.
Özgen-Erdem, N. and Radoicic, R., 2014. Clypeina?tekini sp. nov. (Dasycladalean Dasycladacean green algae) from the Early Eocene in the Eskişehir Region (Western Central Turkey), Archives des Sciences, 67, 119-124.
Radoicic, R and Özgen-Erdem, N., 2011. New Data on the Dasycladales from the Lower Eocene of Seyitgazi Region, Eskişehir, Central Turkey. Turkish Journal of Earth Science, 20, 213-242.
Radoicic, R. and Özgen-Erdem, N., 2014. A new Dasycladalean algae from the Lower Eocene of the Seyitgazi Region, Central Turkey: Belzungia barattoloi sp. nov. Acta Palaeontologica Romaniae, 10 (1-2), 5-14.
Reis, Z. and Hottinger, L., 1984. The Gulf of Aqaba, Ecological Micropaleontology. Springer-Verlag, 354 p.
Sağular, E.K., Tunoğlu, C. ve Batman, B. 1991. Çağlayan Formasyonu’unda (Alt Kretase?, Orta Pontidler) nannoplanktonlara bağlı biyostratigrafik bulgular. A. Suat Erk Simpozyumu 2-5 Eylül 1991, Bildirileri, 115-128.
Saner, S., Taner, I., Aksoy, Z., Siyako, M. ve Bürkan, K., 1979. Karabük-Safranbolu Bölgesinin Jeolojisi. TPAO Rap. No. 1322.
Sirel, E., 1976a. Description of six new species of the Alveolina found in the south of Polatlı (SW Ankara) region. Bulletin of the Geological Society of Turkey, 19 (1), 19-22.
Sirel, E., 1976b. Polatlı (GB Ankara) güneyinde bulunan Alveolina, Nummulites, Ranikothalia ve Assilina cinslerinin bazı türlerinin sistematik incelemeleri. Türkiye Jeoloji Bülteni, 19 (2), 89102.
Sirel, E., 2015. Reference sections and key localities of the Paleogene stages and discussion C-T, P-E, and E-O boundaries by the very shallow-shallow water foraminifer in Turkey. Ankara University, Faculty of Engineering, Department of Geological Engineering, 171 p.
Sirel, E. and Acar, Ş., 2008. Description and biostratigraphy of the Thanetian-Bartonian Glomalveolinids and Alveolinids of Turkey. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası yayınları 103, 265 s.
Şengün, M., Keskin, H., Akçaören, F., Altun, İ., Sevin, M., Akat, U., Armağan, F. ve Acar, Ş., 1990. Kastamonu yöresinin jeolojisi ve Paleotetisin evrimine ilişkin sınırlamalar. Türkiye Jeoloji Bülteni, 33, 1-16.
Tunoğlu, C., Ertekin, İ.K., 2005. Kretase - Paleosen yaşlı Davutlar formasyonunun (Devrekani/Kastamonu) ostrakoda biyostratigrafisi ve kronostratigrafisi. TÜBİTAK-YDABAG Projesi:101Y013 (yayımlanmamış).
Tunoğlu, C., Bardet, N., 2006. Mosasaurus hoffmanni Mantell, 1829: Türkiye’de, Geç Kretase dönemine ait ilk deniz sürüngeninin keşfi. Türkiye Jeoloji Bülteni, 49(1), 11-24.
Tuzcu S. ve Babayiğit, S. 1998. Üst Jura yaşlı Donacosmilia corallina de Foramente Pin Türkiye’de (Araç-Daday, Kastamonu) bulunuşu. Türkiye Jeoloji Bülteni, 41(1), 99-107.
Tüysüz, O., Aksay, A., Yiğitbaş, E., 2004, Batı Karadeniz Bölgesi Litostratigrafi Birimleri. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Stratigrafi Komitesi Litostratigrafi Birimleri Serisi-1, Ankara, 92s.
Yergök, A. F., Akman, Ü., İplikçi, E., Karabalık, N.N., Keskin, I., Mengi, H., Umut, M., Armağan, F., Erdoğan, K., Kaymakçı, H. ve Çetinkaya, A., 1987. Batı Karadeniz Bölgesi’nin jeolojisi (I), MTA Rap. No. 8273.
Yıldız, A., Yeşilyurt, N., Tunoğlu, C. 2007. Eosen yaşlı Seydiler formasyonunun (Kastamonu, KB Turkiye) planktonik foraminifer, kalkerli nannoplankton biyostratigrafisi, ostrakod topluluğu ve eski ortam yorumu. Yerbilimleri, 28(1), 33-53.
Yılmaz, O., 1983. Çangal metaofiyolitinin mineralojik–petrografik incelemesi ve metamorfizma koşulları. Yerbilimleri, 10, 45-58.
Yılmaz, Y. ve Tüysüz, O., 1984. Kastamonu-BoyabatVezirköprü-Tosya arasındaki bölgenin jeolojisi (Ilgaz-Kargı masiflerinin etüdü). M.T.A. Raporu, 275 s.