Kadınların kentsel hizmetlerden yararlanma düzeyleri, sorunlar ve çözum önerileri – Trabzon ili örneği

Dünyanın birçok ülkesinde, sağlıklı bir kentsel yaşamın sürdürülebilmesi için, kentlerde yaşayan insanların temel hak ve sorumlulukları yasalar ve ilgili diğer düzenlemeler ile belirlenmiştir. Bu haklardan faydalanma ve sorumlulukların paylaşımı eşitlik ve adalet temeline dayandırılmaktadır. Bununla birlikte, pek çok ülkede özellikle kadınlar, çocuklar, engelliler, yaşlılar gibi grupların bu hak ve sorumluluklardan eşit ve adil bir şekilde faydalanamadıkları görülmektedir. Bu gruplar içerisinde özellikle kadınlar, kendilerine yaşadıkları toplum, kültür, aile vb. tarafından yüklenmiş olan birtakım roller ve bu roller doğrultusunda ortaya çıkan beklentiler nedeniyle; kentsel haklardan yeterli düzeyde faydalanamamaktadır. Bu sorunların yaşanmaması için; kentsel hizmet sunucuları tarafından, hizmetlerin kadın bakış açısı ve gereksinimleri de dikkate alınarak planlanması ve toplumsal cinsiyet eşitliği anlayışı doğrultusunda uygulanması önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı; kadınların kent yaşamı içerisindeki rollerinin irdelenmesi, sunulan hizmetlerden farkındalık, yararlanma ve memnuniyet düzeylerinin tespit edilmesi, yaşadıkları temel sorunların araştırılması ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Araştırma çalışması kapsamında, Trabzon pilot il olarak seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

kadın, trabzon, cinsiyet eşitliği, kentsel hizmet

Levels of utilization of urban services by women, problems and solution proposals- A case study in Trabzon

In many countries in the world, for maintaning a healthy urban life, basic human rights and responsibilities have been determined by laws and other related legal agreements. Utilizing these rights and sharing these responsibilities based on equality and justice. However, in many countries, groups like women, children, disables, elderly etc. can't utilize of these rights and responsibilities equally in practice. Especially, women in these disadvantaged groups have different social roles. Cultural, social and familial values and expectations are effectual on these social roles. Because of the multi-dimensional roles and responsibilities of women, they can't reach and utilize of urban services properly. For solving these problems, urban services must be planned with women perspective and applied suitable for gender equality principles by the service providers. The aim of this study is to analyze social roles of women in urban life, to establish levels of utilization, awareness and satisfaction of urban services by women, to determine the basic problems they face and try to develop solution proposals. In this research, Trabzon is selected as a pilot city for the case study.

Keywords:

woman, trabzon, gender equality, urban service,

PDF

___

1. AĞRIDAĞ G., ‘Kadın ve Şiddet: Kentte Yapılabilecekler’, City and Health Symposium with International Participation, Bursa, 2006

2. ALKAN A., Belediye Kadınlara da Hizmet Eder, Ka-Der Yayınları, 2006

3. ALKAN A., Kadınlar Tarafından, Kadınlarla Birlikte ve Kadınlar İçin Yerel Politika, KASAUM-KADER Yayınları, 2003

4. ALTAY D., TOKMAN Y., TANRIKULU A., Kentli Hakları El Kitabı, 2006

5. AYDEMİR Ş., AYDEMİR S.E, ŞEN BEYAZLI D., ÖKTEN N., ÖKSÜZ A.M., SANCAR C., ÖZYABA M., AYDIN TÜRK Y., Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı, 2004

6. BARUTÇUGİL İ., İş Hayatında Kadın Yönetici, Kariyer Yayınları, 2002

7. DEDEOĞLU S., ‘Ev Eksenli Yoksulluk: Türkiye’de Kadın Yoksulluğu’, Erişim (2007): www.evrenselbasim.com.tr 8. DEREN M., CANPOLAT Ş., KOÇBERBER G., Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri Oluşturma Eylem Planı, Nüfusbilim Derneği Raporları, 2005

9. EKEN H., ‘Askeri Kurumların Mesleğe İlişkin Rol ve Aile İçi Rol Etkileşimindeki Rolü: Türk Silahlı Kuvvetlerindeki Kadın Subaylar Örneği’, 2008. Erişim: www.sdergi.hacettepe.edu.tr/index.htm 10. FIGUEROA M., ‘Gender Issues in Transportation: A Short Introduction’, UNEP Collaborating Centre on Energy&Environment, Working Paper, No:9, 1999

11. GREED C., Women and Planning, 1994

12. GÜLER N., TEL H., TUNCAY F.Ö., ‘Kadının Aile İçinde Yaşanan Şiddete Bakışı’, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2005

13. GÜNDOĞAN M., PINARCIOĞLU N.Ş., ‘Küresel Eşitlik ve Küresel Eşitliği Sağlamada Kadının ve Kadın Örgütlerinin Rolü’, II. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, 2005

14. İLKKARACAN İ., ‘Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı’, Bilanço 98: 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, 1998

15. KA-DER: Kadın Sorunlarına Çözüm Arayışı Kurultayı, Kadın ve Kız Çocuklarının Eğitim ve Öğrenimi Çalışma Grubu, 2003

16. KELEŞ R., Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi, 1998

17. ÖRTLEK M., ‘Siyaset ve Kadın’, Dünya Gazetesi, 06.03.2008

18. PETERS D., ‘Gender and Transport in Less Developed Countries, Background Paper fort he Expert Workshop’, ‘Gender Perspectives for Earth Summit 2002: Energy, Transport, Information for Decison-Making’, 2002

19. PHILLIPS S. P., Definning and Measuring Gender: A Social Determinant of Health Whose Time Has Come, International Journal for Equity in Health, 2005

20. SAYIN A., Kota El Kitabı, KA-DER Yayınları, 2007

21. ŞENOL N., İŞAT C., SAYIN A., Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecini İzleme Programı – Kadınlar ve Erkekler İçin Eşit Fırsatlar, Türkiye, İstanbul Politikalar Merkezi, 2004

22. TAKMAZ NİŞANCIOĞLU Ş., Kadınları Düşünen Konut Planlaması, Diğerlerinin Konut Sorunları, TMMOB, 1996

23. TOKMAN L.Y., KENDİRCİ S., Yerel Yönetimlere İlişkin Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Kadınlara Yer Açmak, Ka Der Yayınları, 2006

24. Trabzon Yerel Eşitlik Eylem Planı ve Yerel Eşitlik Hizmet Sunum Modeli, BM Kadın ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı, 2008

25. Türkiye Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), İş Dünyasında Kadın, 2007

26. Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Eğitim ve Sürdürülebilir Büyüme, Türkiye Deneyimi Riskler ve Fırsatlar, 2006

27. Türkiye Üreme Sağlığı Programı Katılımcı Rehberi, Gençlik Danışmanlık ve Hizmet Merkezleri CSÜS Eğitimi, 2007

28. UÇAR H., Selçuk Üniversitesi SBE Kamu Yönetimi ABD Yüksek Lisans Tezi, Kentsel Siyasette Toplumsal Cinsiyet Sorunlarına Duyarlılık: Konya Örneği, 2005

29. United Nations Educational Scientific and Cultural Organization (UNESCO), Unesco’s Gender Mainstreaming Implemantation Framework, 2003

30. www.bmkadinhaklari.org 31. www.mahalli-idareler.gov.tr/Home/Home.aspx 32. www.saglik.gov.tr 33. www.tuik.gov.tr 34. www.yerelnet.org.tr 35. YILMAZ Z., Kamusal Mekanların Gender Sistematik Yaklaşım Açısından Değerlendirilmesi, KTÜ Şehir ve Bölge Planlama ABD Yüksek Lisans Tezi, 2006