1929 Dünya Ekonomik Buhraninin Almanya’daki Etkisi Ve Bu Etkinin İzmir Finans Piyasasına Yansıması

Birinci Dünya Savaşı’nın sonucunda Almanya ile savaş galibi devletler arasında imzalanan Versailles Barış Antlaşması Alman ekonomisinde büyük bir sarsıntının yaşanmasına neden oldu. Bu sarsıntıya 1929 Dünya Ekonomik Buhranı da eklenince Alman ekonomisi, iflas etme noktasına geldi. Almanya’nın bu durumu, kısa zamanda, Almanya’daki tüm sektörleri zarar eder hale getirdi. Özellikle yatırım ve iş piyasalarının lokomotifi sayılan bankacılık, bu buhrandan ilk önce etkilenen alan oldu. Mali buhran nedeniyle zarar eden kuruluşlar, ayakta kalabilmek için bankalardan kredi alma yolunu seçti1. Ancak bankalar, bu taleplere karşılık verecek para rezervlerini, çok önceden yitirmişlerdi. Bir çoğu da batma tehlikesi ile karşı karşıyaydı.Alman Bankacılık sektöründeki bu kargaşa, Türkiye’deki Alman bankalarında da tüm yoğunluyla hissedildi. Bu hissediş, kendi iç piyasasında kurduğu denge ile 1929 dünya ekonomik buhranından en az etkilenmeyi planlayan Türk finans piyasasını zora soktu. Özellikle, İzmir’de bulunan “Deutsche Orient Bank” bunalıma yönelik reel politik önlemler almadığı için, bölge iktisadi hayatının gerilemesine neden oldu. Bu gerileme, bölgede iktisadi küresel tehlikenin tüm yoğunluğuyla hissedilmesine ve ayrıca bölge finans piyasasının hareket edemez hale gelmesine neden oldu. Bu makalede, Alman buhranının çıkışı, bu buhranın 1929 Dünya ekonomik buhranı ile birleşerek nasıl büyüdüğü ve bu durumun İzmir finans piyasalarında yarattığı mali bunalım incelenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Deutsche Orient Bank, Finans, Banka, İzmir, Ekonomik Buhran

Winner of the First World War as a result of war with Germany was signed between the governments of the Versailles Peace Treaty in the German economy has led to a big shock. This vibration is added to the 1929 World Economic Crisis of the German economy, has come to the point of bankruptcy. Germany’s situation, would soon make his loss all the sectors in Germany. The investment and number of locomotives in the job market, especially banking, from the depression was initially affected sectors. Losses due to financial crisis, the institutions, to stand chose to borrow from banks. However, banks, currency reserves to respond to these requests had been lost long before. Many also faced with the danger of sinking.This confusion in the German banking sector in Turkey, provided that German banks were felt all the focus. Examined this feeling, its internal market was established in 1929 with the balance of world economic crisis, the Turkish financial markets planned at least the effects have launched. In particular, in Izmir, the “Deutsche Orient Bank” for the real political crisis for not taking measures, the region has led to the decline in economic life. This decline in the area of economic globalization and also to feel the danger zone with all the intensity of the financial markets become unable to move caused.In this article, the output of the German crisis, combined with buhranın1929 how the world economic crisis and this situation has grown out of its financial crisis in Ontario’s financial markets are examined

Keywords:

Deutsche Orient Bank, Finance, Bank, İzmir, Economic Crisis,

PDF

___

ALTINTAŞ, Halil, “Bankacılık Krizleri, Nedenleri ve Ekonomik Maliyetleri”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.22, 2004.
ARI, Kemal, İzmir’den Bakışla Türk Ticaret-i Bahriyesi ve Mübadele Gemileri– Lozan’dan Kabotaja, Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi yay., No:2, İzmir, 2008.
ARMAOĞLU, Fahir, 20’inci Yüzyıl Siyasi Tarihi (1914- 1995), Alkım yay., C.1-2, İstanbul, 2004.
ARSAVA, Ayşe Füsun, “Federal Alman Anayasa Mahkemesinin 22 Ekim 1986 Tarihli ‘Mittlerweile’ Kararının Topluluk Hukuku Bakımından Taşıdığı Önem” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.44, S.3.
“Kıbrıs Sorunu’nun Uluslar arası Hukuk Açısından Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.51, S.1.
BAKIRTAŞ, İbrahim - TEKİNŞEN Ali, “Dünya Savaşları Ve Büyük Buhran Arasındaki Etkileşimin Ekonomi Politiği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.IV, S.5.
BAŞAK, Levent, “Türkiye’de Yabancı Banka Hukuku ve Yabancı Bankalarla İlgili Bazı Hususların Analizi”, Bankacılar Dergisi, S.63, 2007.
BULLOCK, A., “The German Communists and the Rise of Hitler”, İn in M. Boumant, Op cid., 1955.
CARR, E. H., International Relations Between The Two World Wars: 1919-1939, The Macmillan Press Ltd., Great Britain, l973.
CORRY, B., “Keynes’s Economics: Revolution in Economic Theory or in Economic Policy”, (ed.: R.D.C. Black), Ideas In Economics, Totowa: Barnes and Nomle Boks, 1986.
ÇOBAN, Pakize, İzmir’de Dünya Ekonomik Bunalımı Sırasında Tüketim Kültüründe Değişmeler ve Bunalımın Fiyatlar Üzerine Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 2008.
GAIBRAITH, J. Kenneth, The Great Crash 1929, Penguin Books, Great Britain, 1975.
DAVIS, J. S., The World Between The Wars 1919-1939: An Economist’s View, John Hopkins University Press, London, 1975.
GÖKSU, Emel, 1929 Dünya Ekonomik Buhranı Yıllarında İzmir ve Suç Coğrafyası, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür yay., Birinci Basım, İzmir, Mayıs, 2003.
GÖZCÜ, Alev, “Bir İntiharın Sosyo-Ekonomik Arka planı: Dünya Ekonomik Bunalımının İzmir Örneğinde Gündelik Yaşama Yansımaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve Inkilap Tarihi Enstitüsü Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.VI, S.14, 2007.
FROBEL, Folker vd., Dünya Ekonomisi, Bunalım ve Siyasal Yapılar, (çev.: Orhan Esen vd.), Belge Yayınları, İstanbul, 1983.
İNCE, Erdal, Türk Siyasal Yaşamında Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu, Libra Kitapçılık ve Yayıncılık, İstanbul, 2009.
JAMES, Foreman-Peck, A History of The World Economy: International Economic Relation Since 1850, Harvester Wheatsheaf, GreatBritain, 1983.
KALDOR, Nicholas, “The German War Economy”, The Review of Economic Studies, Vol. 13, No.1, 1945-1946.
KARABEKİR, Kazım, Tarih Boyunca Türk Alman İlişkileri, Emre yay., İstanbul, 2001.
KEGLEY, Charles W., And WITTKOFF Eugene R., World Politics: Trendand Transformation, Fourth Edition, The Macmillan Pres Ltd., New York, 1993.
KENNEDY, Paul, Büyük Güçlerin Yükselişi ve Çöküşleri: 1500’den 2000’e Ekonomik Değişme ve Askeri Çatışmalar, (çev.: Birtane KARANAKÇI), 5. Baskı, Türkiye İş Bankası Kültür yay., 1994.
KIRAN, Abdullah, Milletler Cemiyeti ve Önlenemeyen Savaş, Girne Amerikan Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü - Multicore Parallel Processing.
KIRATLI, Metin, “Niçin Almanya bir Roosevelt ve Amerika Bir Hitler Çıkarmadı?”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi: Atatürk Yolu, C.XVI.
LUTGE, F., “Explanation Of The Economic Conditions Which Contributed To The Victory Of National Socializm”, in M. Boumant, The Third Rich.
OVERY, R. J. (1992), “Hitler’s War and the German Economy: A Reinterpretation”, Economic History Review, Vol 35, No.2.
ÖYMEN, Onur, Türkiye’nin Gücü, Doğan Kitapçılık, 3.Baskı, İstanbul, 1999.
SCHMÖLDERS, G., “Alman Vergi Sistemi”, (çev.: İ. Hakkı Ülkmen), Ankara Üniveristesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, C.VIII, S.1, 1953.
SÖNMEZ, Ülker Zengin, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımının İzmir Ekonomisine Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir, 1998.
SÖNMEZ, Sinan, Dünya Ekonomisinde Dönüşüm: Sömürgecilikten Küreselleşmeye, İmge Kitabevi, Ankara, 1998.
SWEEYZ, Paul M., “ABD’de Ekonomik Kriz”, (çev.: Kemal Çakman), Dünya Ekonomisinde Bunalım, Basım Yayım ve Dağıtım AŞ., 1983.
________Atatürk Dönemi Maliye Politikaları, Türkiye Cumhuriyeti Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, 2008, Ankara.
KAYA, Yasemin Türker, “Türk Bankacılık Sektöründe CAMELS Analizi”, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu MSPD Çalışma Raporları 2001/6, Mali Sektör Politikaları Dairesi, Eylül, 2001.
YAKUT, Kemal, İkinci Dünya Savaşı, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi yay.
YAY, Turhan, “1929 Dünya Bunalımının Türk Bankacılık Sistemine Etkileri”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, İletişim yay., C.I, İstanbul, 1983.
YÜKSEL, İhsan, “İşsizliğin Psiko-Sosyal Sonuçlarının İncelenmesi: Ankara Örneği”, Cumhuriyet Üniveristesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C.IV, S.2, 2003.