Ekonomik Büyümenin Belirleyicileri ve 2008 Krizi: Orta Asya Ülkeleri ve Türkiye Ekonomisi İçin Panel Veri Analizi

Bu çalışmada Orta Asya Ülkeleri (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Özbekistan) ve Türkiye örneğinde, ekonomik büyümenin belirleyicileri ve 2008 küresel ekonomik krizinin büyüme üzerindeki etkileri 1990-2012 dönemi verileri kullanılarak incelenmiştir. 2008 krizi, ABD’de ipotekli konut piyasasında 2006 yılı ortalarında başlamış, finansal piyasaları ve reel sektörü de etkilemiş, Eylül 2008’den itibaren Avrupa Birliği (AB) ülkelerine ve dünyaya geneline yayılmış, dünya ekonomisinin %2.3 oranında küçülmesine yol açmış ve ülkelerin başta ekonomik büyüme olmak üzere makroekonomik dengelerini bozmuştur. Analiz sonucunda elde edilen ampirik bulgulara göre; ülkelerin ekonomik büyümelerine en çok katkıyı sırasıyla; kamu harcamaları, ihracat ve özel tüketim harcamaları yapmıştır. Krizin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi ise negatif ve istatistikî olarak anlamlı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ekonomik Büyüme, 2008 Küresel Krizi, Orta Asya Ülkeleri, Panel Veri Analizi.

Ekonomik Büyümenin Belirleyicileri ve 2008 Krizi: Orta Asya Ülkeleri ve Türkiye Ekonomisi İçin Panel Veri Analizi

In this study the determinants of economic growth and the effects of 2008 global economic crisis on growth were analysed by using 1990-2012 periods’ annual data in the sample of Turkey and Central Asia Countries (Azerbaijan, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Turkmenistan, Tajikistan, and Uzbekistan). The 2008 crisis started in the USA in mid-2008 in mortgage markets and also affected the financial markets and the reel sector and it spread all over European Countries (EU) and the world from September 2008 and it caused a shrink in world economy by 2.3 % and distorted the macroeconomic balances of countries including in particular the economic growth. According to the empirical findings of the analysis the government expenditures, the export and the private consumption expenditure in order made the most contribution to the countries’ economic growth. Effect of the crisis on economic growth was negative and statistically significant.

Keywords:

Economic Growth, 2008 Global Crisis, Central Asia Countries, Panel Data Analysis.,

PDF

___

Apak, S. (2009). Küresel Kriz ve Türkiye, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 42, 26 -39.
Bai J.and Ng S. (2004). A PANIC Attack on Unit Roots and Cointegration, Econometrica , 72: 1127 -1178.
Baltagi B. H. (2001). Econometric Analysis of Panel Data . (2d ed). New York: John Wiley & Sons.
Beyaert A. and Camacho M. (2008). TAR Panel Unit Root Tests And Real Convergence: an Application to the EU Enlargement Process, Review of Development Economics , 12(3): 668 -681.
Breuer B., Mcnown R. and Wallace M. (2002). Series -Specific Unit Root Test With Panel Data, Oxford Bulletin of Economics and Statistics , 64: 527 546.
Breitung J. (2000). The Local Power of Some Unit Root Tests for Pan el Data. in B. Baltagi (ed.), Nonstationary Panels, Panel Cointegration, and Dynamic Panels , Advances in Econometrics , 15: Amsterdam: Jai, 161 -178.
Caramazza, F., Rancesco, L. R. and Salgado, R. (2000). Trade and Financial Contagion in currency Crises, IMF Working Paper , WP/00, http://www.imf.org.
Choi I. (2001). Unit Roots Tests For Panel Data, Journal of International Money and Finance, 20: 229 272.
Demirgüç -Kunt, A. and Detragiache, E. (1998). Determinants of Banking Crises in Developing Countrie s, IMF Staff Paper, 45(1), http://www.imf.org
Deveci, T. T. ve Değirmen, S. (2013). İkiz Açık İlişkisi Kriz Öncü Göstergelerini Etkiler mi? 2008 Küresel Kriz Işığında ABD ve Türkiye Analizi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 1 -14.
Eğilmez M. (2009). Küresel Finans Krizi. (5. Basım), Ankara: Remzi Yayıncılık.
Erol, H. Ve Özdemir, A. (2012). Ekonomik kriz dönemlerinde Türkiye'de uygulanan istihdam politikalarının etkinliği, Amme İdaresi Dergisi, 45(2): 53 -79.
Reinhart, C. M. and Felton, A. (2009). The First Global Financial Crisis of the 21st Century, Part II: Introduction, MPRA Paper No. 13607, http://www.mpra.ub.uni-muenchen.de Furceri, D. and Mourougane, A. (2012), The Effect of Financial Crises on Poten tial Output: New
Empirical Evidence From Oecd Countries Journal of Macroeconomics, 34(3): 822 832.
Galbraith, J. K. (2009). Büyük Kriz 1929 , çev. Elif Nihan Akbaş, 1. Basım, İstanbul: Pegasus Yayınları.
Gençtürk M., Dalğar H. ve Yılmaz T. (2011). Finan sal Krizlerin İşletmelerin Finansman Kararlarına Etkileri: İMKBde İşlem Gören İşletmeler Üzerinde Bir Araştırma, C.Ü. İİBF Dergisi, 12(1): 187 -207.
Greene W. H. (2003). Econometric Analysis , (5th Ed). Upper Saddle River, N.J.: Prentice- Hall.
Gujarati D. N. (1999). Basic Econometrics , Mc Graw Hill. (3rd Ed.). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Hadri K. (2000). Testing for Stationarity in Heterogenous Panels. Econometrics Journal, 3: 148 - 161.
H atipoğlu, M. (2011). Türkiye Ekonomisine Etkileriyle Küresel Finansal Kriz, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 191 -214.
Hepaktan C. E. ve Çınar S. (2011). Mali Krizler ve Son Mali Krizin (2008) Reel Sektöre Etkileri, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30: 155 -168.
Im K., Pesaran H. and Shin Y. (1997). Testing For Unit Roots in Heterogenous Panels. Mimeo , Department of Applied Economics, University of Cambridge.
Im K., Pesaran H. and Shin Y. (2003). Testing For Unit Roots in Heterogenous Panels. Journal of Econometrics , 115: 53 74.
IMF (2008). World Economic Outlook, April, http://www.imf.org. IMF. (2009). World Economic Outlook, January, 28.
Kaminsky, L. G. (2000). Currency and Banking Crises: The Early Warnings of Distress, George Washington University, http://www.gwu.edu.
Kavcıoğlu, Ş. (2012). Kriz Dönemleri Sonrasında Türk Bankacılık Sektöründe Kredi Analizi (2002 -2011 Dönemi), Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 3(6): 22 -39.
Krugman, P. (2010). Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüşü ve Küresel Kriz, 6. Basım, İstanbul Literatür Yayıncılık.
Levin A. Lin C. and Chu J. (2002). Unit Roots Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite Sample Properties, Journal of Econometrics, 108: 1: 24.
Maddala G.S and Wu S. (1999). A Comparative Study of Unit Root Tests with Panel Data and a New Simple Test, Oxford Bulletin of Economics and Statistics , 61: 631 -652.
Önder, İ. (2009). Küresel Kriz ve Türkiye Ekonomisi, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 42, 12 - 25. Özatay F. (2009). Finansal Krizler ve Türkiye. İstanbul: Doğan Kitap.
Özdemir A. ve Göçer İ. (2011). Türkiyede Krizlerin Makroekonomik Değişkenlere Etkileri: VAR Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar , 48(560): 57 - 72.
Öztürk, S. ve Gövdere B. (2010). Küresel Finansal Kriz ve Türkiye Ekonomisine Etkileri, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2010, 15(1):377 -397.
Pesaran, H. (2006). A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross Section Dependence, Cambridge University ,Working Paper, No:0346.
Reinhart, C. R. and Rogoff K. S. (2008). The Aftermatch of Financial Crisis, American Economic Association , San Fransisco.
http://www.economics.harvard.edu/files/faculty/51_Aftermath.pdf, (26.12.2011). Rose, A. K. and Spiegel, M. M. (2009), Cross -Country Causes and Consequences of The 2008 Cris is: Early Warning, Working Paper 15357, http://www.nber.org/papers/w15357
Saxton, J. (2002). Why Currency Crises Happen, Joint Economic Committee United States Congress , January, http://www.house.gov/jec/
Shiller R.J. (2010). A Crisis of Understanding ,
http://www.projectsyndicate.org/commentary/shiller70/English, (21.12.2011) Stiglitz J.E. (2008). The Fruit of Hypocrisy.
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/2008/sep/16/economics.wallstreet.global-currency.html (21.12.2011).
Taylor M. and Sarno L. (1998). The Behaviour of Real Exchange Rates During the Post-Bretton Woods Period, Journal of International Economics . 46: 281 -312.
Taylor, J. B. (2009). The Financial Crisis and The Policy Responses: An Emprical Analysis of What Went Wrong, NBER Working Paper 14631, January, http://www.nber.org
Tong, H. and Wei, S. (2008). Real Effects of Subprime Mortgage Crisis: Is It a Demand or a Finance Shock?, NBER Working Paper 14205, http://www.nber.org
Weaver, K. (2008). The Sub -Prime Mortgage Crisis: A Synopsis, Global Securitisation and structured Finance, Deutsche Bank.
Weeks J. (2009). The Impact of The Global Fınancial Crisis on The Economy of Sierra Leone. A Report For UNDP Freetown and the Ministry of Finance and Economic Development. Republic of Sierra Leone. Country Study. 18, September.
Xu , H. and Hamori, S. (2012), Dynamic Linkages of Stock Prices Between The BRICs and The United States: Effects o f The 2008 09 Financial Crisis , Journal of Asian Economics, 23(4): 344 -352.
Yay, T., Yay, G. G. ve Yılmaz, E. (2001), Küreselleşme Sürecinde Finansal Krizler ve Finansal Düzenlemeler, İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2001 -47.
Yeldan, E. (2008). Avrupada Bir Hayalet Dolaşıyor, Ekonomi Politik, http://www.bilkent.edu.tr.
www.cnnturk.com/2012/ekonomi/dunya/12/06/rumlar.iflas.bayragini.cekti/687544.0/index.html, (12.11.2012)
www.dunya.com/eco_index.php, (06.10.2012)
www.adb.org, (14.03.2012)
www.worldbank.org, (14.03.2012)
www.unctad.org, (04.10.2012)