ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ

Malatya/Arguvan ilçesi, türküleri ve uzun havalarıyla kendine has geliştirdiği çeşitli özellikler (ağız, üslup, hançere vb.) ile ulusal ölçekte Geleneksel Türk Halk Müziği repertuvarı/nazariyatı için önemli bir yere sahiptir. Ayrıca yörede hâkim olan Alevi- Bektaşi inancının etkisiyle yörenin halk müziği kültürü şekillenmekte ve kendine has özellikleri ile öne çıkmaktadır. Bu bağlamda yörede kullanılan çalgıların da çeşitli karakteristikler geliştirerek yöreye özgü organolojik ve icra/üslup özellikleri ile ortaya çıktıklarını söylemek mümkündür. Araştırmada; Arguvan yöresinde özellikle Alevi topluluklarının gerçekleştirdikleri Cem ibadetlerinde önemli bir yere/değere sahip olan ve yörede genellikle “Dede Sazı” olarak adlandırılan çalgının organolojisi ve icra özelliklerinin belirlenmesine yönelik kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Araştırma doğrultusunda; Arguvan yöresinde “Dede Sazı” olarak adlandırılan çalgının genellikle 12 perdeli ve 3 telli olarak ayrıca tezene kullanılmadan çeşitli parmak vuruşlarıyla icra edildiği, bu çalgının perdeleri ve tellerine çeşitli simgesel anlamlar yüklendiği, Si bemol 2 perdelerinin bağlama ailesindeki sazlara oranla daha tiz konumlandırıldığı, teknesinin (ses haznesi) keskin hatlarından dolayı (konik) balta saz olarak da adlandırıldığı, adı geçen çalgının genellikle Arguvan/Sinemil köyünde yaşayan saz yapımcıları tarafından yapılmasından dolayı yörede “Balta Ağızlı Sinemil Sazı” olarak da adlandırıldığı sonuçlarına ulaşılmıştır.

Malatya/Arguvan has an important place in Turkish folk music repertory/doctrine in national scale with specific features (dialect, tone, larynx etc.) they developed and its folk song and unmetered folk song. Moreover, with the

___

EMNALAR, Atınç (1998), “Tüm Yönleri ile Türk Halk Müziği ve Nazariyatı”, Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir.

EROĞLU, Seval (2011), “Arguvan Yöresinde İcra Edilen Semahların Müzikal Analizi”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.

ÖGEL, Bahaeddin (1987), “Türk Kültür Tarihine Giriş ” Kültür ve Turizm Ba- kanlığı Yayınları, Ankara.

PARLAK, Erol (2000), “Türkiye’de El İle (Şelpe) Bağlama Çalma Geleneği ve Çalış Teknikleri”, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

PEKŞEN, Gani (2008), “Gönül Erenlerinin Sesi”, 1.Ulusal Arguvan Sempozyu- mu, Ankara Arguvanlılar Derneği, Ankara.

TEMİZ, Muharrem (2010), “Arguvan’ın Müzik Kültürü Tarihinde Bir Yolculuk ”, Arguvan Yolu Dergisi, Malatya. KİŞİSEL GÖRÜŞMELER

BAKIR, Abdullah (2014), Kişisel Görüşme (Malatya İli, Arguvan İlçesi, Ermişli Köyü, Emirler Mezrası).

KARAKURT, Mehmet (2014), Kişisel Görüşme (Tunceli İli, Hozat İlçesi).

___

Bibtex @ { cumusosbil59516, journal = {Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi}, issn = {1305-5143}, eissn = {1305-5143}, address = {}, publisher = {Cumhuriyet Üniversitesi}, year = {2015}, volume = {39}, pages = {169 - 180}, doi = {}, title = {ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ}, key = {cite}, author = {Haşhaş, Sinan and İmi̇k, Ünal and Aydoğdu, Can} }
APA Haşhaş, S , İmi̇k, Ü , Aydoğdu, C . (2015). ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ . Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi , 39 (1) , 169-180 .
MLA Haşhaş, S , İmi̇k, Ü , Aydoğdu, C . "ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ" . Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 (2015 ): 169-180 <
Chicago Haşhaş, S , İmi̇k, Ü , Aydoğdu, C . "ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ". Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 (2015 ): 169-180
RIS TY - JOUR T1 - ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ AU - Sinan Haşhaş , Ünal İmi̇k , Can Aydoğdu Y1 - 2015 PY - 2015 N1 - DO - T2 - Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 169 EP - 180 VL - 39 IS - 1 SN - 1305-5143-1305-5143 M3 - UR - Y2 - 2020 ER -
EndNote %0 Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ %A Sinan Haşhaş , Ünal İmi̇k , Can Aydoğdu %T ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ %D 2015 %J Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi %P 1305-5143-1305-5143 %V 39 %N 1 %R %U
ISNAD Haşhaş, Sinan , İmi̇k, Ünal , Aydoğdu, Can . "ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ". Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 39 / 1 (Ocak 2015): 169-180 .
AMA Haşhaş S , İmi̇k Ü , Aydoğdu C . ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 39(1): 169-180.
Vancouver Haşhaş S , İmi̇k Ü , Aydoğdu C . ARGUVAN ÖRNEKLEMİNDE “DEDE SAZI”NIN ORGANOLOJİSİ VE İCRA ÖZELLİKLERİ. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2015; 39(1): 169-180.