Azerbaycan Ekonomisinin Hollanda Hastalığı Açısından Değerlendirilmesi

Bir ülkenin doğal kaynak zenginliğine sahip olması durumunda hükümetler etkin olarak yönetebileceklerinden çok daha fazla gelir elde etmektedir. Elde edilen gelirin etkin bir şekilde kullanılamaması durumunda bu ülkelerin büyüme performansları doğal kaynağa sahip olmayan ülkelerin bile gerisinde kalabilmekte bir başka deyişle ülkeler doğal kaynaklardan bekledikleri faydadan çok, zarar görebilmektedirler. Bu durum literatürde olgunun ilk kez Hollanda için kullanılmasına bağlı olarak Hollanda Hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Bilindiği üzere Azerbaycan zengin doğal kaynaklara sahiptir. Doğal kaynakların hem toplam ihracat içerisindeki payı hem de GSYİH içerisindeki payı yüksektir. Bu durum Azerbaycan’ın Hollanda Hastalığı ile karşı karşıya olma riskini artırmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı Azerbaycan ekonomisinde Hollanda Hastalığı’nın varlığının araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağıtılmış Oto Regresif Model (NARDL) kullanılmıştır. Uluslararası petrol fiyatlarındaki pozitif bir şokun uzun dönemde reel gayrisafi yurtiçi hasılayı artırdığı; buna karşılık uluslararası petrol fiyatlarındaki negatif bir şokun pozitif şoka göre daha düşük bir etkiyle uzun dönemde büyümeyi azalttığı bulgusuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla incelenen dönem açısından Azerbaycan ekonomisinde Hollanda Hastalığı’nın ortaya çıkmadığı ifade edilebilir. Anahtar Kelimeler: Azerbaycan, Hollanda Hastalığı, Ham Petrol Fiyatları, Reel Döviz Kuru JEL Sınıflandırması: F41, C32, Q43

Anahtar Kelimeler:

Azerbaijan, Dutch Disease, Crude Oil Prices

Analysis of Azerbaijani Economy in Terms of Dutch Disease

In countries with a wealth of natural resources, governments collect much more revenue than they can effectively supervise. As a result of the inefficient use of this revenue, the growth performance of these countries may be lagging behind even those without natural resources. This situation is defined to as the Dutch disease in the literature due to the first use of the case for the Netherlands. It is a fact that the share of natural resources in Azerbaijan both in total exports and in GDP is high. This situation increases the risk of facing Dutch disease in this country. The main aim of this study is to investigate the existence of Dutch disease in the Azerbaijani economy. For this purpose, "Nonlinear Auto-Regressive Distributed Lag" Model (NARDL) is applied. It was found that a positive shock in international oil prices increased long-term real GDP growth; on the other hand, a negative shock in international oil prices decreased the growth in the long term with a lower impact than the positive shock. Therefore, in terms of the period studied, it can be stated that the Dutch disease did not exist in the Azerbaijan economy.Keywords: Azerbaijan, Dutch Disease, Crude Oil Prices, Real Exchange Rate JEL Classification: F41, C32, Q43

PDF

___

Aras, O. N. (2008), Azerbaycan’ın Hazar Ekonomisi ve Stratejisi, Derin Yayınları, İstanbul.
Bacak, Ç. (2014), “Hollanda Hastalığı’nın (Dutch Disease) Alternatif Yorumu, Sanayisizleşme ve Çıkış Yolları”, KalkınmadaAnahtar Verimlilik, 302, https://anahtar.sanayi.gov.tr/tr/news/hollanda-hastaliginin-dutch-disease-alternatif-yorumu-sanayisizlesme-ve-cikis-yollari/692 (09.09.2018).
Bayraç, H. N. & Çemrek, F. (2019),“Azerbaycan Petrol Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Araştırılması Ve Hollanda Hastalığı”, International Social Sciences Studies Journal, 5(31): 1245-1254.
Bayramov, G.&P. Conway, (2010), The Azerbaijan Producers Survey: Dutch Disease and Financial Crisis. http://www.erc.az/files/reports/Bayramov_Conway_Azerbaijan.pdf (10.10.2018)
Brahmbhatt, M., O. Canuto & E. Vostroknutova (2010), Dealing with Dutch Disease, WorldBank. http://documents.worldbank.org/curated/en/794871468161957086/pdf/548670BRI0EP160Box349431B01PUBLIC1.pdf (09.09.2018).
Corden, W.M. &J.P. Neary (1982) “Booming Sector and De-Industrialisation in a Small Open Economy”, The Economic Journal, 92(368), 825-848.
Egert, B. (2005) “Equilibrium Exchange Rates in South Eastern Europe, Russia, Ukraine and Turkey: Healthy or (Dutch) Diseased?” Economic Systems, 29(2), 205–41.
Granger, C.W.J. & G. Yoong (2002), Hidden Cointegration. Working Paper, University of California, San Diego.
Hasanov, F. (2010), The Impact of Real Oil Price on Real Effective Exchange Rate: The Case of Azerbaijan. DIW BERLIN Discussion Paper, August.
Hasanov, F. (2013), “Dutch Disease and Azerbaijan Economy”, Communist and Post Communist Studies,1-18.
Krugman, P. (1987),"The narrow moving band, the Dutch Disease, and the competitive consequences of Mrs. Thatcher: notes on trade in the presence of dynamic scale economies", Journal of Development Economics, 27: 41–55.
Kurban V., A. Aslanlı, G.Musayev& N.Caferov(2018), “Azerbaycan”, Bağımsızlıklarının Yirmi Yedinci Yılında Türk Cumhuriyetleri, Edt. A. Çolpan Yaldız, M.Yılmaz, 39-118.
Kutan, A.M.&M.L. Wyzan (2005), “Explaining the Real Exchange Rate in Kazakhstan, 1996–2003, Is Kazakhstan Vulnerable to the Dutch Disease?”, Economic Systems, 29(2), 242–55.
Küçükaksoy İ. & İ. Çifçi (2017), “Balassa-Samuelson Hipotezi: Türkiye ve Dış Ticaret Ortakları Uygulaması” Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 57-94.
Larsen, E. R. (2006), “Escaping the Resource Curse and the Dutch Disease?” American Journal of Economics and Sociology, 65,605-640.
Mehlum, H., K. Moene & R.T. Orvik (2006), “Institutions and The Resource Curse”, The Economic Journal, 116, 1–20.
Mercan M. & İ. Göçer (2014), “Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde Hollanda Hastalığı Riski: Ampirik Bir Analiz”,H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 251-74.
Pesaran, M. H., Y. Shin & R.J. Smith (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289–326.
Shin, Y., B. Yu & M. Greenwood-Nimmo (2014), “Modelling Asymmetric Cointegration and Dynamic Multipliers in a Nonlinear ARDL Framework”, The Festschrift in Honor of Peter Schmidt: Econometric Methods and Applications, ed.William Horrace ve Robin Sickles. New York: Springer, 281-314.
Stiglitz, J. (2004), “We can now cure Dutch Disease”, The Guardian, Wednesday August 18, 2004, http://www.guardian.co.uk/business/2004/aug/18/comment.oilandpetrol, [Erisim Tarihi: 18.07.2019]
Utkulu, U. & R. Ekinci (2016), “Uluslararası Petrol ve Gıda Fiyatlarından İç Fiyatlara Asimetrik ve Doğrusal Olmayan Fiyat Geçişkenliği: Türkiye İçin NARDL Modeli Bulguları”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 53(617), 9-22.
Yiğit, M. (2015), “Hollanda Hastalığı”,Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, http://dergipark.org.tr/dpusbe/issue/4747/65161 [Erisim Tarihi: 15.03.2019]
Yardımcıoğlu, F. & A. Gülmez (2013), “OPEC Ülkelerinde Hollanda Hastalığı: Petrol Fiyatları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Ekonometrik Bir Analizi”, Sosyoekonomi Dergisi, 19, 117-141.
Zivot, E. & D.W.K. Andrews (1992), “Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis”. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251-270.