TRABZON’DA SON YAZMACI AİLELER VE YAZMACILIĞIN YAŞATILMASINDA ÖRNEK BİR MODEL: KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ YAZMA BASKI ATÖLYESİ

Ülkemizde bir halk sanatı olarak doğup gelişen yazmacılık, birçok meslek dalını beslemiş ve bir ticaret alanı oluşturmuştur. Osmanlı İmparatorluğu, Anadolu’da bazı mesleklerin belli bölgelerde yaptırılmasını zorunlu hale getirmiş ve yazmacılığın bir meslek haline geldiği bazı şehir ve semtler ortaya çıkmıştır. Zamanla, gelişen ve kullanımı yaygınlaşan bir halk sanatı olan yazmacılık, farklı bölgelerde de üretilmeye başlanmıştır. Bu çalışmada, geçmişte Trabzon ve ilçelerinde yapılan, ancak bugün unutulmuş olan yazmacılık mesleği ile uğraşan aileler araştırılarak, Trabzon’da yazmacılığın tarihsel süreci hakkında bilgi edinilmiştir. Türk Yazmacılık Sanatı açısından malzeme, teknik, boya, kalıp, motif ve kompozisyon ayrıntılarına inilerek, yerel ve kültürel değerler açısından önemi vurgulanmıştır. Ayrıca unutulmaya yüz tutmuş bu geleneksel halk sanatının yaşatılıp gelecek kuşaklara aktarılması amacıyla kurulan örnek bir yazma baskı atölyesinin tanıtımı yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Yazmacılık Sanatı, Karakalem Yazma, Çember (Çömber), Trabzon Halk Sanatı

PDF

___

AKBİL, Fatma Pamir, Türk El Sanatlarından Örnekler, Akademi Yayınları, İstanbul 1970. AYDIN, Nazmiye, “Trabzon’da Yazmacılık”, Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu Bildiriler Kitabı, KTÜ, Trabzon 2017, s. 72- 87. BOSTAN, M. Hanefi, XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2002. DEMİRCİ, M. Sırrı, Elvan Yazmalar Diyarı Tokat, Can Ofset Matbaacılık, Tokat 2016. FIÇICIOĞLU, Ayşe-AYDIN, Nazmiye, “Trabzon’da Unutulan Meslek Çömbercilik (Yazmacılık)”, Uluslararası Kültür, Sanat, Folklor Kongresi/ Sanat Etkinlikleri, Ed. Osman Kunduracı-Ahmet Aytaç, Rostov-Na-Don/Rusya, Anka Basım Yayın Ltd.Şti. s.313-320 http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/40146/001641398010.pdf?sequence=1&isAllowed=y http://yumurtaliekmek.com, Yazmacılık nedir? KAYA, Reyhan, Türk Yazmacılık Sanatı, Türkiye İş Bankası, İstanbul 1974. KTÜ BAP 5353 Kodlu Proje Raporu, Trabzon 2017, s. 15-16-17-18-21-33-34. ÖKSÜZ, Hikmet – USTA, Veysel – İNAN, Kenan, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası Tarihi 1884-1950, İber Matbaacılık, Trabzon 2009. SÜMERKAN, M. Reşat, Trabzon Yöresi Geleneksel El Sanatları, Eser Ofset, Trabzon 1998. TEZEL, Zeynep, “Yazmacılık Sanatında Desenleme Teknikleri (Kalıp Tekniğiyle Ağaç Baskı Uygulama Örneği)”, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 2009, S: 25, s. 28. TEZEL, Zeynep, “Yazmacılık”, http://idesanat.com,http://www.blogsiteniz.com; http://www.megep.meb.gov.tr TÜRKER, Kemal, Ağaç Baskı Tokat Yazmaları, İş Bankası, İstanbul 1996. ÜÇOK, Yıldız, “Tablo Değerinde Yazmalar”, Cumhuriyet Dergisi, Yıl 1987, S: 76, s.31. YILDIRMIŞ, Fatma, Sözlü Kültür ve Gelenek Bağlamında Trabzon Yöresi El Sanatları, KTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi, Trabzon 2014. www. ismek. ist
2.Kaynak Kişiler Meral Erkut Yol (Osman Erkut’un kızı)1957 doğumlu. Ali Manzak (Hafız Ali Manzak’ın torunu). Fabiş Manzak (Hafız Ali Manzak’ın büyük kızı)1924 doğumlu. Havva Manzak (Hafız Ali Manzak’ın küçük kızı)1934 doğumlu. Halil İbrahim Nalbant (Çömberci Seher’in torunu). Zehra Sayın İçöz (Remzi Sayın’ın kızı).
3. Koleksiyonlar Nazmiye Aydın yazma ve fotoğraf koleksiyonu