Aslı DEMİR, Tülin ÖKTEM, Necdet SEVENTEKİN

REAKTİF BOYALI PAMUKLU MATERYALLERİNİN IŞIK HASLIĞINA UV ABSORPLAYICILARIN ETKİSİ

Boyalı tekstil ürünlerinde ışık etkisi sonucunda, önemli ölçüde değişiklik (solma) meydana gelmektedir. Bu etki yaz aylarında güneş ışığı ve terin birlikte etkisiyle boyarmaddenin solması sonucunda özellikle vücudun terleyen bölgelerinde belirgin renk açılmaları ve solmalar şeklinde gözlenmektedir. Bu sorun birçok tekstil üreticisini, tüketiciye karşı zor durumda bırakmaktadır. Bu konuda üreticilerin bilinçlenmesi ve sorunun çözümüne yönelik çalışmaların yapılması büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, pamuklu mamullerin boyanmasında en çok kullanılan boyarmaddeler olan reaktif boyarmaddeler ile boyanmış kumaşlara singlet oksijen tutucu ve selülozik mamullere uygun ultraviyole absorplayıcılarla ard işlem yapılmış ve ışık, asidik ve bazik ışık-ter haslıkları, ışık-su haslıklarına etkileri incelenmiştir. Genel olarak bakıldığında, karışım boyamalarda UV absorplayıcı ve singlet oksijen tutucunun yarım dereceye kadar, tek başına yapılan boyamalarda yarım ile bir dereceye kadar ışık ve ışık-ter haslıklarında artış gösterdiği bulunmuştur

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, Reaktif boyarmaddeler, Işık haslığı, Işık-ter haslığı, UV absorplayıcı

THE EFFECT OF UV ABSORBERS ON LIGHT FASTNESS OF REACTIVE DYED COTTON FABRICS

As a result of light exposure to the dyed textile materials, there have been important changes (fading). Especially in summer days this fading effect resulted from degradation of the dye has clearly been observed because of sun light and perspiration. This problem makes several textile producers desperate against the consumer. The fact that the producers should be become conscious in this matter and should make studies aiming at solution of this problem have been of great importance. In this article post treatment with singlet oxygen quencher and ultraviolet absorbers suitable for cellulosic materials had been made to the fabrics dyed with reactive dyestuffs which are the most used dyestuffs. The effects of UV absorbers and singlet oxygen quencher on light, light - perspiration (acidic and basic) and light-water fastnesses were investigated

Keywords:

Cotton, Reactive dyes, Light fastness, Light-perspiration fastness, UV absorber,

PDF

___

1. Gündüz, T., 1997, “Spektorofotometrik Analizler”, İnstrümental Analiz, Bilge Yayınları, Ankara, s: 607-608.
2. Pine, S. H., 1987, “Photodegradation”, Organic Chemistry, R. R.Donnelley & Sons Company Publications, USA, pp.1157
3. Moura J.C.V.P, Olieveira C. and Griffiths J., 1997, The Effects of Additives on the Photostabilty of Dyed Polymers", Dyes and Pigments, 33 (3): 173-196
4. Norman S. A., Edge M., 1992, “Types of Processes”, Fundamentals of Polymer Degradation and Stabilisation , Springer, pp=85.
5. Seventekin, N., “Tekstil Mamullerinin Kalitesiyle İlgili Deneyler ve Haslık Kontrolları”, Terbiyede Kalite ve Kontrol Semineri, İstanbul, 1998
6. Allen, N, Kellar, Mc., 1980, Photochemistry of Dyed and Pigmented Polymers,Applied Science Publishers , pp. 284.
7. Schumacher C., Tekstilde Haslıklar Semineri, DyStar, Seminer Notları, 1999, Denizli
8. Allen, N.S., 1987, “Photofading Mechanisms of Dyes in Solution and Polymer Media”, Rev. Prog. Coloration Vol.17, pp. 61-70.
9. Nevell, T.P, 1987, Cellulose Chemistry and Its Applications, Ellis Horwood Limited Publishers, England, pp. 531.
10. Baumgarte U., Wegerle D., 1986, “Veränderungen von Cellulosefärbungen durch Lichteinwirkung“, Melliand Textilberichte, Vol. 8,, pp.567-572
11. Okada, Y., Motomura H., Morita Z., 1990, “Fading Mechanism of Reactive Dyes on Cellulose by Simultaneous Effect of Light and Perspiration”, Sen-i Gakkaishi, 46(8): pp.346-355.
12. Bauer C., Jacques P., Kal A., “Photooxidation of an azo dye induced by visible light incident on the surface of TiO2 ”, Journal of Photochemistry and Photobiology, 140(2001), pp. 87- 92.
13. Okada, Y., Motomura H., Morita Z., 1990, “Fading Mechanism of Reactive Dyes on Cellulose by Simultaneous Effect of Light and Perspiration”, Sen-i Gakkaishi, 46(8): pp.346-355.
14. Aranyosi P., Czilik M., Remi E., Parlagh G., 1999, “The Light Stability of Azo Dyes and Azo Dyeings IV. Kinetic Studies on the Role of Dissolved Oxygen in the Photofading of Two Heterobifunctional Azo Reactive Dyes in Aqueous Solution", Dyes and Pigments, Vol. 43: pp.173- 182.
15. Avar L., Bechtold K., 1999, “Studies on The Interaction of Photoreactive Light Stabilizers and UV Absorbers”, Progress in Organic Coatings, Vol.35, pp.11-17
16. http://www.fch.vutbr.cz/mol/sbornik98
17. Earhart N. J., 2000, “UV Protection of Hot Melt Adhesives Used in Packaging Applications”, PFFC Peer Reviewed Paper, pp.1-8
18. Korkmaz A., “Reaktif Boyalı Tekstil Mamullerine Işık Etkisinin Azaltılması Üzerine Bir Araştırma”, Yüksek Lisans Tezi, Eylül 2001.
19. Korkmaz A., Seventekin N., 2001, “Reaktif Boyalı Tekstil Mamullerine Işık-Ter Etkisinin İncelenmesi”, Tekstil ve Konfeksiyon,1, pp.37-43.