İKTİSADİ GELİŞME FARKLILIKLARININ DEVLET VE BİREY DÜZEYİNDE ANALİZİ: İNGİLTERE VE OSMANLI DEVLETİ ÖRNEKLERİ

Bu çalışma, Sanayi Devrimi olgusunu devlet ve birey düzeyinde Osmanlı Devleti ve İngiltere karşılaştırması yaparak ele almaktadır. Karşılaştırma çalışmanın İslam tasavvufunu da içermesi sebebiyle 11. yüzyıla dek uzanmaktadır. Üzerinde durduğumuz merkantilizm, iktisadi zihniyet, tasavvuf ve ekonomi, provizyonizm, sermaye birikimi gibi kavramlar iki ülkenin ekonomik olarak farklılaşmasını açıklamak için kullanılmıştır. Osmanlı Devleti’nde neden Sanayi Devrimi gibi bir ekonomik atılım gerçekleşmediği sorusunu esas itibariyle sermaye birikiminin belli başlı bazı sebeplerle oluşamaması ve sahip olunan tasavvufi iktisadi zihniyetin ve iktisat-dışı insan tipolojisinin Sanayi Devrimi için gerekli ticari ve finansal yetkinliği besleyememesi bağlamında, değişkenlerimizi devlet ve birey düzeyinde temellendirerek cevaplamaya çalıştık. Diğer bir deyişle, birey ve devlet kalkınma için birbirini etkileyen ve dönüştürebilen iki değişken olarak ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sanayileşme, Provizyonizm, Sermaye Birikimi, Tasavvuf

PDF

___

Deane, P. (1994). İlk Sanayi İnkılabı. Türk Tarih Kurumu. Ankara, ss. 1, 46-47, 32, 34
Przeworski, A. & Limongi, F. (1997). Modernization: Theories and Facts. World Politics, 49 (2), ss. 158
Rostow, W.W. Sanayi Devrimi Nasıl Başladı. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, ss. 258, 261
İnalcık, H. (1969). Capital in the Ottoman Empire. The Journal of Economic History, ss. 97, 135
İnalcık, H. (1987). The Middle East and the Balkans under the Ottoman Empire. MIT Press. Indiana, ss. 137, 138
Smith, A. (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, s. 153
de Long, J. B. & Shleifer, A. (1993). Princes and Merchants: European City Growth before the Industrial Revolution. Journal of Law and Economics, 36, s. 672
Baron de M. (2001). The Spirit of Laws. Batoche Books. Kitchener, s. 349
Galbraith, J. K. (1987). İktisat Tarihi. Dost Kitabevi. Ankara, ss. 42, 62
Spruyt, H. (2007). War, Trade, and State Formation. The Oxford Handbook of Comparative Politics içinde, yazan Charles Boix ve Susan C. Stokes, 211-235. Oxford University Press. New York, s. 216
Kindleberger, C. P. (1975). Commercial Expansion and the Industrial Revolution. MIT Working Paper Series, 154, s.13
Şenel, A. (2011). Siyasal Düşünceler Tarihi. Bilim ve Sanat. Ankara, ss. 279, 276
Genç, M. (2000). Osmanlı İmparatorluğu'nda Devlet ve Ekonomi. Ötüken. İstanbul, ss. 46, 91-95, 48, 70
Merriman, J. (1996). A History of Modern Europe. W.W. Norton & Company. New York, ss. 697
Pamuk, Ş. & Özmucur, S. (2002). Real Wages and Standars of Living in the Ottoman Empire 1489-1914. The Journal of Economic History, 62 (2), ss.316
Pamuk, Ş. (1995). 19. Yüzyılda Osmanlı Dış Ticareti. Devlet İstatistik Enstitüsü. Ankara, ss.18
Buluş, A. (2015). Türk İktisat Politikalarının Tarihi Temelleri. Çizgi. Konya, ss.33, 30
Küçükkalay, M. Endüstri Devrimi ve Ekonomik Sonuçlarının Analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, ss.56
Rostow, W.W. The Stages of Economic Growth: A Non-Communist Manifesto. Cambridge University Press, ss.4-16
Clark, G. (1993). Agricultural and the Industrial Revolution, 1750-1850. The British Agricultural Revolution: An Economic Perspective içinde, yazan J. Mokyr, Boulder
Allen, R. C. (1999). Tracking the Agricultural Revolution in England. The Economic History Review, 52 (2)
Overton, M. (1996). Re-Establishing the Agricultural Revolution. Agricultural History Review
Divitçioğlu, S. (2015). Asya Üretim Tarzı ve Osmanlı Toplumu. Alfa. İstanbul, ss.70, 105, 83
Avcıoğlu, D. (2016) Türkiye'nin Düzeni - Dün, Bugün, Yarın. Kırmızı Kedi Yayınevi. İstanbul, ss.33, 36
Tabakoğlu, A. Öşür. Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Diyanet Vakfı. İstanbul
Coşar, N. (1996). Aşar Vergisinin Kaldırılma Nedenleri. Toplumsal Tarih, ss.21, 23, 26
Gimpel, J. (2004). Ortaçağda Endüstri Devrimi. TÜBİTAK. Ankara, ss.29
Ülgener, S. F. (1981). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası. Der Yayınları. İstanbul, ss.51-99, 80-88
Comte, A. (2012). İslamiyet ve Pozitivizm. Dergah Yayınları. İstanbul, ss.27
Thompson, E.P. (1993). Customs in Common. Penguin Books. New York, 1993, ss.9
Bergen, L. (2014). Kent-İslâm ve Kapitalizm. Doğu Kitabevi. İstanbul, ss.137
Weber, M. (1997). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Hil. İstanbul, ss.43
Kuran, T. (2004). Why the Middle East is Economically Underdeveloped: Historical Mechanism of Institutional Stagnation, Journal of Economic Perspectives, ss.74
Dumrul, C. & Dumrul, Y. (2014). Osmanlı İmparatorluğu'nun Kapitalist Paternde Sanayileşememesinin Önündeki Engeller Üzerine Bir İnceleme. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, ss.156
Mardin, Ş. (1997). Makaleler 2 - Siyasal ve Sosyal Bilimler. İletişim. İstanbul, ss.57
Bozarslan, H. (2015). Türkiye Tarihi - İmparatorluktan Günümüze. İletişim. İstanbul., ss.92