19090

Ticari Açıklık, İstihdam ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye Örneği

Bu çalışmada, 2005Q1-2018Q1 dönemlerinde ticari açıklığın, enflasyon ve işsizlik gibi makro değişkenler ile ilişkisi incelenmiştir. Analiz için kullanılan değişkenler, TÜİK ve TCMB resmi sitesinden temin edilmiştir. Analizlere başlamadan önce serilere standart birim kök testleri uygulanmıştır. Birim kök testlerinin ardından, Johansen eş-bütünleşme testi, Granger nedensellik testi yapılarak, değişkenler arasındaki ilişkinin açıklanması için VAR Modeli kurulmuştur. VAR modeline ilişkin etki-tepki ve varyans ayrıştırma sonuçları yorumlanmıştır. Analiz sonuçları, ticari açıklık ile enflasyon arasında ters yönlü bir ilişki olduğunu ve ticari açıklık ile işsizlik arasında pozitif yönlü bir ilişki olduğunu göstermektedir. Johansen Eş-bütünleşme testinin bulguları, seriler arasında uzun dönem eş-bütünleşme ilişkisinin olduğunu göstermektedir. Granger Nedensellik testinden elde edilen sonuçlara göre, ticari açıklık ile işsizlik oranı arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Enflasyon ve ticari açıklık arasında ise nedensellik ilişkisi bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Ticari Açıklık, İstihdam, Enflasyon

The Relationship between Trade Openness, Employment and Inflation: The Case of Turkey

In this study, the relationship between trade openness and macro variables such as inflation and unemployment in 2005Q1-2018Q1 periods has been examined. The variables used for analysis have been obtained from TurkStat and CBRT official site. Before the analysis is conducted, standard unit root tests are applied to the series. VAR model is established to explain the relationship between variables by doing Johansen cointegration test, Granger causality test. Effect-response and variance parsing results of VAR model are interpreted. The results, indicates that there is an inverse relationship between trade openness and inflation and It indicates a positive relationship between trade openness and unemployment. The findings of cointegration test showed that there was a long run cointegration relationship between the series. According to the results obtained from the Causality test, there is a bi-directional causality relationship between trade openness and unemployment. There isn't a causality relationship between inflation and trade openness.

Keywords:

Trade Openness, Employment, Inflatıon,

PDF

___

ENDERS, Walter (1995), “Applied Econometric Time Series”, New York: lowa State University, pp.306-311.
EKİNCİ, Ramazan, Osman TÜZÜN, Fatih CEYLAN, Hakan KAHYAOĞLU (2017), “Dışa Açıklık ile İşsizlik Arasındaki İlişki: Seçilmiş AB Ülkeleri ve Türkiye Üzerine Zamana Göre Değişen Parametreli Bir Analiz”, Sosyo-Ekonomi Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 31, ss.45-73.
ERCAN, Onur (2017) “Türkiye’de Bölgesel Ticari Açıklık-İşsizlik İlişkisi: Düzey 2 Bölgeleri İçin Panel Veri Analizi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir.
GRANGER, Cilve (1969), “Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods”, Econometrica,Vol: 37, pp 553-560.
GUJARATİ, Damodar N. (2004), “Basic Econometrics”, Tata McGraw-Hill Education, U.S.A.
GÜL, Ekrem ve Ahmet KAMACI (2012), "Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkileri: Bir Panel Veri Analizi", Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:12, Sayı:4, ss.23-32.
GÜNEŞ, Şahabettin, Fatih KONUR (2013), "Türkiye Ekonomisinde Dışa Açıklık ve Enflasyon İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Analiz", Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:8, Sayı:2, ss.7-20.
GÜNEŞ, Sabahattin (2005), “Türkiye'de Nüfus Artışının Ekonomik Büyümeyle İlişkisi Üzerine Ekonomik Bir Analiz”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:60, Sayı:3, ss.123-136.
IŞIK, Nihat (2003), "Dışa Açılma ve Para Politikasının Enflasyon Üzerindeki Etkileri: Bir Uygulama", Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Cilt:14, Sayı:48, , ss.87-96.
İLTER, Şener ve Bahar BURTAN DOĞAN (2018), “Ticari ve Finansal Dışa Açıklık Oranı İle Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği” Dicle Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:8, Sayı:15, ss.89-115.
KARACA, Orhan (2003), “Türkiye'de Enflasyon-Büyüme İlişkisi: Zaman Serisi Analizi”, Dogus Üniversitesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss.247-255.
KİM, Jaewon (2011), "The Effects of Trade on Unemployment: Evidence From 20 OECD Countries" Stockholm University, Department of Economics Research Papers in Economics, pp.1-46.
KİM, MinKyoung ve Hamid BELADİ (2005), "Is Free Trade Deflationary?", Economics Letters, Cilt: 89, Sayı: 3, pp.343-349.
LOTFALİPOUR, Mohammad Reza, Samaneh MONTAZERİ, Somayeh SEDİGHİ (2013), "Trade Openness and Inflation. Evidence from MENA Region Countries", Economic Insights-Trends and Challenges, Vol: 2, Sayı: 2, pp.1-11.
MERCAN, Mehmet, İsmet GÖÇER (2014), "Ticari Dışa Açıklığın Ekonomik Etkileri: Orta Asya Ülkeleri İçin Ampirik Bir Analiz", Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 22, ss.27-44.
ÖZDİL, Sami (2014), “Türkiye'de Dışa Açıklığın Makro Ekonomik Etkileri”, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Aydın.
PESARAN, M. Hashem, Yongcheol SHİN, Richard J. SMİTH (2001) "Bounds testing approaches to the analysis of level relationships", Journal of Applied Econometrics, Vol: 16, Issue: 3, pp.289-326.
ROMER, David (1993), "Openness and İnflation: Theory and Evidence", The Quarterly Journal Of Economics, Vol: 108, Issue: 4, pp.869-903.
ROSE, Andrew K. (2002), “Do WTO Members Have More Liberal Trade Policy?”, Journal of international Economics, Vol: 63, Issue: 2, pp.209-235.
SARI, Aydın (2008), “Parasalcı Görüşe Göre Türkiye’de Ödemeler Bilançosu Dengesinin Sağlanmasında Otomatik Denkleşme Mekanizmalarının Etkinliği”, Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve dari Bilimler Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 2, ss.1-12.
SANDALCILAR, Ali Rıza, İlkay Noyan YALMAN (2012), "Türkiye’de Dış Ticaretteki Serbestleşmenin İşgücü Piyasaları Üzerindeki Etkileri" Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:7, Sayı:2, ss.49-65.
SAÇIK, Sinem Yapar (2009), "Büyümenin Bir Kaynağı Olarak Ticari Dışa Açıklık", Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Cilt:9, Sayı:18, ss.273-294.
SEYİDOĞLU, Halil (2013), Uluslararası İktisat Teori ve Politika, Güzem Yayıncılık, İstanbul.
SEYİDOĞLU, Halil (2003), “Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm Ekonomileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt:4, Sayı:2, ss.141-156.
ŞAHBAZ, Ahmet, Abdülkadir BULUŞ, Fatih KALECİ (2016), "Dışa Açıklık, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Yoksulluk İlişkisi: Türkiye Örneği”, Gaziantep University Journal of Social Sciences, Cilt:15, Sayı:4, ss.1106-1117.
TARI, Recep (2010), Ekonometri, Umuttepe Yayınları, Genişletilmiş 6. Baskı, Kocaeli.
TARI, Recep (2005), Ekonometri, Kocaeli Üniversitesi Yayınları, Gözden Geçirilmiş ve Genişletilmiş 3. Baskı, Kocaeli.
TEMURLENK, M. Sinan (1998), “Türkiye’de İktisadi Dalgalanmaların Analizi: Bir Yapısal VAR Modeli Uygulaması” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 1, ss.55-70.
THOMAS, Chrystol (2012), "Trade Openness And Inflation: Panel Data Evidence For The Caribbean" The International Business & Economics Research Journal, Vol:11, Issue:5, pp.507-516.
UYSAL, Doğan, Mehmet MUCUK, Volkan ALPTEKİN (2008),“Türkiye Ekonomisinde Vektör Otoregresif Model İle Enflasyon-Büyüme İlişkisinin Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 8, 2008, ss.55-72.
İşsizlik, Enflasyon ve GSYH verisi, https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/evds/serieMarket, (19.09.2018).
Dış Ticaret Haddi verisi, http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1054 (8.10.2018)
Dış Ticaret verisi, https://biruni.tuik.gov.tr/disticaretapp/menu.zul (19.01.2018)