BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDA GÜRCÜ LEJYONU VE FAALİYETLERİ

I. Dünya Savaşı’na Osmanlı Devleti’ni yanına alarak giren Almanya, Doğu Siyaseti’nin bir parçası olarak Rusları Kafkasya’dan çıkartmayı planladı. Bu amaçla, savaşın ilerleyen tarihlerinde her iki devlet çeşitli ortak faaliyetler içine girdiler. Bu faaliyetlerden biri de Gürcistan’a bağımsızlık kazandırmak amacıyla kurulan Gürcü Lejyonu’dur. Ancak, Rusların ciddi direniş göstermesi sonucu Kafkas Cephesi’nde alınan yenilgiler ve Osmanlı ordusunun cephe hattından gerilere çekilmesi planın gerçekleştirilmesini mümkün kılmamıştır. Bu çalışmanın amacı, İttifak devletleri ile Gürcülerin I.Dünya Savaşı’nda çakışan menfaatlerini ve ortak siyasetleri gereği ortaya çıkan Gürcü Lejyonu girişiminin incelenerek sonuçlarının analiz edilmesidir. Bu çerçevede, müttefiklerin Kafkasya siyaseti ile bu siyasete yön veren sebepler ele alınmış, ayrıca savaşla birlikte bu siyasetin başarılı olabilmesi için gerçekleştirilmiş faaliyetler incelenmiştir.

THE GEORGIAN LEGION AND ITS ACTIVITIES DURING WORLD WAR I

Forming an alliance with the Ottoman Empire, Germany joined the First World War with the aim of removing Russians from the Caucasus in line with her East policy. With this purpose, both states have entered into various joint activities during the war. One of these activities is the establishment of the Georgian Legion that was founded in order to gain independence for Georgia. Yet, defeats in the Caucasus Front as a result of serious resistance of the Russians and the retreat of the Ottoman army became a barrier before the plan. This study aims to review the conflicts between the profits of the Allied powers and that of Georgia, and the outcomes of the attempts made by the Georgian Legion according to their mutual policy. In this context, the Caucasian policy of the allied powers and the reasons that led to it were discussed, as well as with the activities done in order to achieve this policy in addition to the war

___

  • ARMAOĞLU, Fahir, 20.Yüzyıl Siyasî Tarihi 1914-1980, C: I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara 1994.
  • BADDELEY, John F., Rusların Kafkasya’yı İstilası ve Şeyh Şamil, Çev. Sedat Özden, Kayıhan Yayınları, İstanbul 1995.
  • ÇOLAK, Mustafa, Alman İmparatorluğu’nun Doğu Siyaseti Çerçevesinde Kafkasya Politikası (1914-1918), TTK, Ankara 2006.
  • --------, “Osmanlı-Alman Rekabeti Çerçevesinde Kafkas Müslümanlarının Bağımsızlığı ve Bakü Meselesi (1917-1918)”, History Studies, Vol: 6, Issue 1/January 2014, s.33.
  • Genelkurmay Başkanlığı, 1. Dünya Harbinde Türk Harbinde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3. Ordu Harekâtı, C: I, Ankara 1993.
  • İPEK, Nedim, “Kafkaslar’dan Anadolu’ya Göçler (1877-1900), Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, S.VI (1991), s.97-134.
  • KELEŞYILMAZ, Vahdet, “I. Dünya Savaşı Başlarında Kafkasya ve Çevresine İlişkin Stratejik Yaklaşım ve Faaliyetler”, Türkler, C:13, Ankara 2002, s.392-397.
  • --------, “Kafkas Harekâtının Perde Arkası”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C: XVI, S.47 (Temmuz 2000’den Ayrı Basım), s.298-301.
  • SANDERS, Limon von, Türkiye’de Beş Yıl, Çev. Eşref bengi Özbilen, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2011.
  • MEMMEDOVA İrade Malik Kızı, “19. Yüzyılın 80-90’lı Yıllarında Güney Kafkasya’nın Etnografik Haritası (Kars ve Diğer Bölgeler)”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C: 1, S.2, (2012), s.87-99.
  • SARISAMAN, Sadık, “Trabzon Mıntıkası Teşkilît-ı Mahsusa Heyet-i İdaresinin Faaliyetleri ve Gürcü Lejyonu”, XIII. Türk Tarihi Kongresi, III.Cilt / I.Kısım (Kongreye Sunulan Bildiriler 4-8 Ekim 1999, Ankara), Ankara 2002, s.495-533.
  • SÜRMELİ, Serpil, Türk-Gürcü İlişkileri (1918-1921), Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2001.
  • VONWINTERSTETTEN, Karl, XX. Yüzyıl Başında Alman Emperylizmi ve Türkiye, (Haz. Faruk Yılmaz), Berikan Yayınevi, Ankara 2002.