Doç. Dr. Fatih TEMİZEL, Berfu Ece BAYÇELEBİ

Finansal Oranların TOPSIS Sıralaması ile Yıllık Getiriler Arasındaki İlişki: Tekstil İmalatı Sektörü Üzerine Bir Uygulama

Öz Hisse senedi yatırımlarında yatırım kararı birden çok kriterin göz önünde bulundurulması ile yönetilen bir süreçtir. Yapılmış bir yatırımın geleceği ya da yapılacak olan yeni yatırımın hangi hisse senedi ile değerlendirileceği hakkında karar verilirken, işletmeler tarafından halka arz edilen mali tablolar yardımı ile hesaplanan finansal oranlar sıklıkla kullanılan yardımcı araçlardır. İşletmenin mali durumunun izlenmesinde yardımcı olan finansal oranlar yardımı ile verilen yatırım kararlarının elde edilen getiri ile ne derecede ilişkili olduğu da literatürde sıkça irdelenen bir konu olmuştur. TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemi gibi çok kriterli karar analizi yaklaşımları karar vericilerin birden fazla faktörü göz önünde bulundurarak optimum kararı vermesinde yol gösterici olarak kullanılabilen yöntemlerdir. Yöntem, ele alınan kriterler yardımı ile ideal çözüme uzaklıklar üzerinden performans sıralaması veren çok kriterli karar verme yöntemidir. Bu çalışma kapsamında, tekstil imalat sanayiinde faaliyet gösteren işletmelerin, seçili mali oranlarına göre performans sıralamasını elde etmek amacı ile TOPSIS sıralama yöntemi kullanılmıştır. Borsa İstanbul’da işlem gören ve faaliyet alanı dokuma, giyim eşyası ve deri imalatı olan 15 adet işletmenin 2011-2014 yıllarını kapsayan 4 yıllık dönem için Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden halka açıklamış olduğu mali tablolar yardımı ile hesaplanan finansal oranlar karar noktaları olarak kullanılmıştır. Ele alınan her bir yıl için yöntem algoritması tekrarlanmış ve sıralama sonuçları elde edilmiştir. Her işletmenin 4 yıllık dönemde elde etmiş olduğu performans sıralaması özetlendikten sonra, 4 yıllık ortalamalar üzerinden genel bir performans sıralaması ortaya konulmuştur. Son olarak, TOPSIS yönteminin ilgili uygulaması üzerinden verilen sıralama değerleri ile işletmelerin yıllık ortalama getirileri arasındaki korelasyon incelenerek, yöntem sonuçlarının gerçekleşen getiri değerleri ile ilişkisi araştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Finansal Performans, Oran Analizi, TOPSIS

PDF

___

Akkaya, C. (2004). Finansal rasyolar yardımıyla havayolları işletmelerinin performansının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 19 (1), 15-29.
Akyüz, Y., Bozdoğan, T., Hantekin, E. (2011). TOPSIS yöntemiyle finansal performansın değerlendirilmesi ve bir uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13 (1), 73-92.
Altman, E. I. (1968). Financial ratios, discriminant analysis and the prediction of corporate bankruptcy. The Journal of Finance, 23 (4), 589-609.
BEAVER, W. H.. (1966). Financial ratios as predictors of failure. Journal of Accounting Research, 4, 71- 111.
Bülbül, S., Köse, A. (2011) Türk gıda şirketlerinin finansal performansının çok amaçlı karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 71-97.
Çonkar, M. K., Elitaş, C., Atar, G. (2011). İMKB Kurumsal Yönetim Endeksi’ndeki (XKURY) firmaların finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile ölçümü ve kurumsal yönetim notu ile analizi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 61 (1), 81-115.
Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5 (1), 101-112.
Dumanoğlu, S., Ergül, N. (2010). İMKB’de işlem gören teknoloji şirketlerinin mali performans ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 48, 101-111.
Ege, İ., Topaloğlu, E. E., Özyamanoğlu, M. (2013). Finansal performans ile kurumsal yönetim notları arasındaki ilişki: BİST üzerine bir uygulama. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5 (9), 100-117.
Eleren, A., Karagül, M. (2008). 1986-2006 Türkiye ekonomisinin performans değerlendirmesi. Yönetim ve Ekonomi, 15 (1), 1-14.
Ergül, N. (2014). BİST turizm sektöründeki şirketlerin finansal performans analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 325-340.
Ertuğrul, İ., Karakaşoğlu, N. (2009) Performance evaluation of Turkish cement firms with fuzzy analytic hierarchy process and TOPSIS methods. Expert Systems with Applications, 36, 702-715.
Ertuğrul, İ., Özçil, A. (2014). Çok kriterli karar vermede TOPSIS ve VIKOR yöntemleriyle klima seçimi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (1), 267-282.
Feng, C. M., Wang, R. T. (2000). Performance evaluation for airlines including the consideration of financial ratios. Journal of Air Transport Management, 6, 133-142.
Feng, C. M., Wang, R. T. (2001). Considering the financial ratios on the performance evaluation of highway bus industry. Transport Reviews, 21 (4), 449-467.
İç, Y. T., Yurdakul, M. (2010). Development of a quick credibility scoring decision support system using fuzzy TOPSIS. Expert Systems with Applications, 37 (1), 567-574.
Opriovic, S., Tzeng, G. H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445–455.
Ömürbek, V., Kınay, Ö. G. B. (2013). Havayolu taşımacılığı sektöründe TOPSIS yöntemiyle finansal performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (3) , 343-363.
Seçme, N. Y., Bayrakdaroğlu, A., Kahraman, C. (2009). Fuzzy performance evaluation in Turkish banking sector using analytic hierarchy process and TOPSIS. Expert Systems with Applications, 36 (9), 11699-11709.
Soba, M., Eren, K. (2011). TOPSIS yöntemini kullanarak finansal ve finansal olmayan oranlara göre performans değerlendirilmesi, şehirlerarası otobüs sektöründe bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 21, 23-40.
Uygurtürk, H., Korkmaz, T. (2012). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: Ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7 (2), 95-115.
Wang, Y. J., Lee, H. S., Lin, K. (2003). Fuzzy TOPSIS for multi-criteria decision-making. International Mathematical Journal, 3, 367–379.
Wang, J. J., Jıng, Y. Y., Zhang, C. F., Zhao, J. H. (2009). Review on multi-criteria decision analysis aid in sustainable energy decision-making. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 13, 2263–2278.
Wang, Y.J. (2008) Applying FMCDM to evaluate financial performance of domestic airlines in Taiwan. Expert Systems with Applications, 34, 1837– 1845.
Wu, C. R., Lin, C. T., Tsai, P. H. (2008). Financial service of wealth management banking: Balanced scorecard approach. Journal of social sciences, 4 (4), 255-263.
Yayar, R., Baykara, H. V. (2012). TOPSIS Yöntemi ile katılım bankalarının etkinliği ve verimliliği üzerine bir uygulama/An Implementation upon efficiency and productivity of participation banks with TOPSIS method. Business and Economics Research Journal, 3 (4), 21-42.
Yılmaz Türkmen, S., Cağıl, G. (2012). İMKB’ye kote bilişim sektörü şirketlerinin finansal performanslarının TOPSIS yöntemi ile değerlendirilmesi. Maliye Finans Yazıları, 26 (95), 59-78.
Yurdakul, M., İç, Y. T. (2003). Türk otomotiv firmalarının performans ölçümü ve analizine yönelik TOPSIS yöntemini kullanan bir örnek çalışma. Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, 18 (1), 1-18.
Yükçü, S., Atağan, G. (2010). TOPSIS yöntemine göre performans değerleme. Journal of Accounting & Finance, (45), 28-35.