Yöneticiler İçin Psikolojik Sözleşme Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme, Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması

Öz p.p1 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; font: 12.0px 'Minion Pro'; min-height: 14.0px} p.p2 {margin: 0.0px 0.0px 0.0px 0.0px; text-align: justify; line-height: 10.1px; font: 10.0px 'Minion Pro'; color: #2d2829} span.s1 {font: 12.0px 'Minion Pro'; color: #000000} Bu çalışmanın amacı, psikolojik sözleşme kavramının yöneticiler açısından değerlendirilebilmesi için kullanılacak bir ölçme aracı geliştirmektedir. Psikolojik sözleşme, iş ilişkisinin tarafları arasındaki yazılı olmayan beklentileri ifade etmektedir. Bu çalışmada; psikolojik sözleşme bağlamında örgüt temsilcisi olarak adlandırılan yöneticilerin, çalışanlarından yazılı olmayan beklentilerini belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirilmiş, geçerlilik ve güvenilirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ve Kocaeli illerinde yer alan mikro, küçük, orta ve büyük ölçekli işletmelerde çalışan yöneticiler ve işletme sahipleri oluşturmaktadır. Ölçeğin geliştirilmesi için 401 katılımcıdan oluşan pilot uygulama örneklemi ve 316 katılımcıdan oluşan ana uygulama örneklemi kolayda örnekleme yöntemiyle belirlenmiştir. Pilot uygulama örneklemi üzerinde madde analizleri, keşfedici faktör analizi ve güvenilirlik analizleri yapılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda “Yöneticiler için Psikolojik Sözleşme Ölçeği”nin 11 maddeli ve 3 alt faktörlü bir yapısının bulunduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Psikolojik Sözleşme, Yöneticiler

PDF

___

Akyüz, N.E. (2014). Psikolojik sözleşme ve örgütsel öz-deşleşme ilişkisi: Ankara PTT Başmüdürlüğü örneği, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aksaray Üni-versitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Argyris, C. (1960). Understanding organizational be-havior. Homewood, IL: Dorsey Press
Atkinson, C. (2007). Trust and the psychological contract. Employee Relations, 29(3), 227-246.DOI: 10.1002/job.4030150306
Barnard, C.I., 1938, The Functions of the Executive, Cambridge: Harvard University Press
Bayram, N. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş Amos uygulamaları. Ezgi
Bekaroğlu, M.A. (2011). Kurum içi adaletin şartlı de-ğişken olarak psikolojik sözleşme ihlaline verilen tepkiler üzerine etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Li-sans Tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Anali-zi El Kitabı, Ankara: Pegem Akademi
Cable, D.A.J. (2010). A methodological approach to developing a measure of the psychological contract for managers. The Australian and New Zealand Jo-urnal of Organisational Psychology, 3, 21–31. DOI 10.1375/ajop.3.1.21
Can, A. (2011). Çalışanların Psikolojik Sözleşme İh-laline İlişkin Algıları Ve Örgütsel Güven, Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı İle İliş-kisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).Kocaeli Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü.
Conway, N., & Briner, R. B. (2005). Understanding psychological contracts at work: A critical evaluati-on of theory and research. Oxford University Press.
Coyle Shapiro, J., & Kessler, I. (2000). Consequences of the psychological contract for the employment relationship: A large scale survey. Journal of mana-gement studies, 37(7), 903-930.
Coyle-Shapiro, J. A. M., & Kessler, I. (2002). Explo-ring reciprocity through the lens of the psycho-logical contract: Employee and employer pers-pectives. European journal of work and organi-zational psychology, 11(1), 69-86. http://dx.doi. org/10.1080/13594320143000852
Cropley, M., & Millward Purvis, L. (2003). Job strain and rumination about work issues during leisure time: A diary study. European Journal of Work and Organizational Psychology, 12(3), 195-207. http:// dx.doi.org/10.1080/13594320344000093
Çetin, E. (2010). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında psikolojik sözleşmenin rolüne ilişkin bir araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi.
Demiral, Ö. (2008). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirme ve psikolojik sözleşmenin etkisine ilişkin bir araştırma, (Yayınlanmamış Yük-sek Lisans Tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilim-ler Enstitüsü,.
DeVellis, R. F. (2014). Ölçek geliştirme: kuram ve uygu-lamalar. T. Totan, N. Dilek, & Y. Çağlayan (Eds.)., Nobel
Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., & Sanisoğlu, S. Y. (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkiye Klinikleri Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
Fornell, C., & Lacker, D. F. (1981). Evaluating struc-tural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Rese-arch, 18, 39–50.
Gemalmaz, N. (2014). İlkokul yöneticilerinin kullan-dıkları motivasyonel dilin öğretmenlerin psikolojik sözleşme ve lider üye etkileşimine algıları üzerine etkisi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zirve Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Guest, D. E. (1998). Is the psychological contract worth taking seriously?.Journal of organizational behavior, 19(S1), 649-664.
Guest, D. E. (2004). The psychology of the employment relationship: An analysis based on the psychologi-cal contract. Applied psychology, 53(4), 541-555. http://www.jstor.org/stable/3100281
Guest, D. E., & Conway, N. (2002). Communicating the psychological contract: an employer perspec-tive. Human resource management journal, 12(2), 22-38.doi 10.1111/j.1748-8583.2002.tb00062.x
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. & Anderson, R. E. (2010). Multivariate Data Analysis (7th ed.). Pear-son Education.
Herriot, P., & Pemberton, C. (1996). Contracting ca-reers. Human Relations, 49(6), 757-790.https://doi. org/10.1177/001872679604900603
Herriot, P., & Pemberton, C. (1997). Facilitating new deals. Human resource management journal, 7(1), 45-56. DOI: 10.1111/j.1748-8583.1997.tb00273.x
Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli ista-tistik teknikleri, 5. Baskı, Asil
Keman, G. (2012). Psikolojik sözleşmenin örgütsel bağ-lılığa olan etkisi: Tekstil sektöründe bir uygulama, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üni-versitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Keser, A. (2002). Çalışma İlişkilerinde Farklı Bir Yak-laşım: Psikolojik Akit. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, 5(17), 9-13.
Kıyık, G. (2011). Psikolojik Sözleşme Kavramının Tür-kiye’deki Medya Sektörü Üzerindeki Etkisinin İnce-lenmesi ve Analizi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kickul, J., Lester, S. W., & Finkl, J. (2002). Promise breaking during radical organizational change: do justice interventions make a difference?. Journal of organizational behavior, 23(4), 469-488. DOI: 10.1002/job.151
Kotter, J. P. (1973). The Psychological Contract: Ma-naging the Joining-Up Process. California manage-ment review, 15(3). DOI: 10.2307/41164442
Lee, C., Liu, J., Rousseau, D. M., Hui, C., & Chen, Z. X. (2011). Inducements, contributions, and ful-fillment in new employee psychological cont-racts. Human Resource Management, 50(2), 201-226. DOI: 10.1002/hrm.20415
Lee, J., & Taylor, M. S. (2014). Dual roles in psycho-logical contracts: When managers take both agent and principal roles. Human Resource Management Review, 24(1), 95-107. https://doi.org/10.1016/j. hrmr.2013.03.001
Lester, S. W., Turnley, W. H., Bloodgood, J. M., & Boli-no, M. C. (2002). Not seeing eye to eye: Differences in supervisor and subordinate perceptions of and attributions for psychological contract breach. Jo-urnal of Organizational Behavior, 23(1), 39-56.doi 10.1002/job.126
Levinson, H., Price, C. R., Munden, K. J., Mandl, H. J., & Solley, C. M. (1962). Men, management, and mental health. Cambridge, MA: Harvard Univer-sity
MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., & Hong, S. (1999). Sample size in factor analy-sis. Psychological methods, 4(1), 84. http://dx.doi. org/10.1037/1082-989X.4.1.84
Macneil, I. R. (1985). Relational contract: What we do and do not know. Wis. L. Rev., 483.
Malhotra, N. K. (2010). Marketing Research: An App- lied Orientation (6th ed.). New Jersey: Pearson Education.
McDermott, A. M., Conway, E., Rousseau, D. M., & Flood, P. C. (2013). Promoting effective psycho-logical contracts through leadership: The missing link between HR strategy and performance. Hu-man Resource Management,52(2), 289-310. DOI: 10.1002/hrm.21529
Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik mo-dellemesi AMOS uygulamaları. Detay
Millward, L. J., & Hopkins, L. J. (1998). Psychological contracts, organizational and job commitment. Jo-urnal of Applied Social Psychology,28(16), 1530-1556. DOI: 10.1111/j.1559-1816.1998.tb01689.x
Morrison, E. W., & Robinson, S. L. (1997). When employees feel betrayed: A model of how psycho-logical contract violation develops. Academy of management Review, 22(1), 226-256. doi: 10.5465/ AMR.1997.9707180265
Nadin, S. J., & Williams, C. C. (2011). Psychological contract violation beyond an employees’ pers-pective: The perspective of employers. Emp-loyee relations, 34(2), 110-125. http://dx.doi. org/10.1108/01425451211191841
Nadin, S., & Cassell, C. (2007). New deal for old? Exploring the psychological contract in a small firm environment. International Small Bu-siness Journal, 25(4), 417-443. https://doi. org/10.1177/0266242607078587
Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilim-lerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Mo-dellemesi, Nisan
Öztürk, S.Ö. (2010). Psikolojik sözleşmenin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerindeki etkileri, (Ya-yınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Porter, L. W., Pearce, J. L., Tripoli, A. M., & Lewis, K. M. (1998). Differential perceptions of employers’ inducements: Implications for psychological cont-racts. Journal of organizational behavior, 769-782. http://www.jstor.org/stable/3100288
Robinson, S. L. (1996). Trust and breach of the psycho-logical contract. Administrative science quarterly, 574-599. http://www.jstor.org/stable/2393868
Robinson, S. L., & Rousseau, D. M. (1994). Violating the psychological contract: Not the exception but the norm. Journal of organizational behavior, 15(3), 245-259.doi 10.1002/job.4030150306
Rousseau, D. (1995). Psychological contracts in organi-zations: Understanding written and unwritten agre-ements. Sage.
Rousseau, D. (1995). Psychological contracts in organi-zations: Understanding written and unwritten agre-ements. Sage Publications.
Rousseau, D. M. (1989). Psychological and implied contracts in organizations. Employee responsibili-ties and rights journal, 2(2), 121-139. doi:10.1007/ BF01384942
Rousseau, D. M. (1990). New hire perceptions of the-ir own and their employer’s obligations: A study of psychological contracts. Journal of organiza-tional behavior, 11(5), 389-400. DOI: 10.1002/ job.4030110506
Rousseau, D. M., & Tijoriwala, S. A. (1998). Assessing psychological contracts: Issues, alternatives and measures. Journal of organizational Behavior, 679-695. http://www.jstor.org/stable/3100284
Rousseau, D.M., McLean Parks, J. (1993) The contracts of individuals and organizations, Research in Orga-nizational Behavior, 15, 1-43.
Schein, E. H. (1965, 1970, 1980). Organizational psychology. Engelwood Cliffs, NJ:Prentice Hall
Selekler, Z.O. (2007).Öğretmenlerde örgütsel adalet ve psikolojik sözleşme ihlal algısı, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü.
Sonnenberg, M., Koene, B., & Paauwe, J. (2011). Balancing HRM: the psychological cont-ract of employees: A multi-level study. Per-sonnel Review, 40(6), 664-683. http://dx.doi. org/10.1108/00483481111169625
Sümer, N. (2000). Structural equation modelling: Ba-sic concepts and applications. Turkish Psychological Articles, 3(6), 49-74.
Şeker, H., & Gençdoğan, B. (2014). Psikolojide ve eği-timde ölçme aracı geliştirme. Ankara: Nobel
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde gü-venilirlik ve geçerlilik. Seçkin
Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine gi-riş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel
Tekleab, A. G., & Taylor, M. S. (2003). Aren’t there two parties in an employment relationship? Antece-dents and consequences of organization–emplo-yee agreement on contract obligations and viola-tions. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 585-608. doi 10.1002/job.204
Tomprou, M., & Nicolaou, I. (2010). A diary study of social influence in the creation of newcomer psychological contract. Unpublished manuscript). Athens University of Business and Economics, At-hens, Greece.
Tsui, A. S., Pearce, J. L., Porter, L. W., & Tripoli, A. M. (1997). Alternative approaches to the emplo-yee-organization relationship: does investment in employees pay off?. Academy of Management jour-nal, 40(5), 1089-1121. doi: 10.2307/256928
Turnley, W. H., & Feldman, D. C. (2000). Research Re-examining the effects of psychological Note contract violations: unmet expectations and job dissatisfaction as mediators. Journal of organizati-onal behavior, 21(1), 25-42. http://www.jstor.org/ stable/3100403
Üçok, D.I. (2012). Sinik tutum ve psikolojik sözleşme ihlali algısının tükenmişlik üzerindeki etkisi, (Yayın-lanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Wilkinson-Ryan, T. (2012). Legal promise and psycho-logical contract. Wake Forest L. Rev., 47, 843.