Fiziksel Duvarlar, Sembolik Sınırlar ve Yamalı Bir Şehir Olarak İstanbul

Bir ucunda mutlak kozmopolitlik, diğer ucunda mutlak türdeşlik olan bir ayrışma doğrusu hayal edilecek olursa, fiziksel bariyerlerle çevrili bir güvenlikli site ilk bakışta mutlak türdeşliğin kusursuz bir örneği olarak kabul edilebilir. Ancak, böyle bir varsayım, fiziksel bir bariyerin yokluğunda hiçbir içerici/dışlayıcı mekanizmanın devrede olmadığı anlamına gelmez. Zira görünürde bir bariyerin olmadığı birçok durumda ayrışma, sembolik bariyerler aracılığıyla gerçekleşmekte ve “mahalle sakinleri” –güvenlikli sitelerden hiç de aşağı kalmayacak bir biçimde– ayırt edici bir “biz” tahayyülüne sahip olmaktadırlar. Kısacası fiziksel ve sembolik bariyerler farklı yöntemlerle de olsa, benzer sonuçlara yol açmaktadırlar. Bu çalışma, söz konusu süreci anlamak üzere Etiler’deki güvenlikli bir site (Etiler Sitesi) ve Nişantaşı semt sakinleriyle yapılan derinlemesine görüşmelerin karşılaştırılması üzerinden, bu iki farklı bariyer tipinin “mahalleli”/biz kimlik kurgusuna nasıl hizmet ettiğini, “öteki” algısını nasıl biçimlendirdiğini ve sonuç olarak bütünlüklü bir şehir dokusunu ne şekilde dönüştürdüğünü incelemeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler:

kent ve mekân, güvenlikli siteler, hayali cemaatler, sosyal parçalanma, ötekileştirme

Physical Walls, Symbolic Boundaries and İstanbul as a Patchy City

If we imagine a line with absolute cosmopolitism at one pole and absolute homogeneity on the other pole, a gated community surrounded by physical barriers can be considered as the perfect illustration of absolute homogeneity. But such a presupposition does not imply that there is no inclusion/exclusion mechanism when one cannot see any physical barrier. This is because segregation occurs via symbolic barriers in the absence of visible boundaries. In such conditions, –like their counterparts living in gated communities– the inhabitants of non-gated districts also have a distinctive ‘we’ image. In short, while using different methods, both physical and symbolic barriers entail similar consequences. In order to understand this process, based on in-depth interviews with Etiler Sitesi and Nişantaşı inhabitants, this study aims to analyze how symbolic and physical barriers contribute to the construction of the notion of “we”, how it affects the perception of the “Other”, and finally how it transforms the unified urban fabric.

Keywords:

urban space, gated communities, imagined communities, social fragmentation, othering,

PDF

___

Anderson, B. (2006). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso.
Atkinson, R.& S. Blandy (2006). Gated Communities. London: Routledge.
Bartu, A. &B. Kolluoğlu (2008). “Emerging spaces of neoliberalism: A gated town and a housing project in İstanbul”, New Perspectives on Turkey, 39, 5-47
Blakely, E.J..& M.G. Synder (1999). Fortress America: Gated Communities in the United States. Washington D.C.: Brookings Lincoln.
Bourdieu, P. (2010). Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste. London: Routledge.
Davis, M. (2007). Planet of Slums, London: Verso.
Doğuç, S. (2005). “Yeni Orta Sınıfların Gözünden Zenginlik ve Yoksulluk”, Toplum ve Bilim, 104, 73-91.
Erdoğan, N. (2000).“‘Aşağı’ Sınıflar, ‘Yüksek’ Tahyyüller: Gündelikçi Kadınlar, Emir Erleri ve Benzerlerine Dair”, Birikim Dergisi, 132, 33-38
Low, S. (2004). Behind The Gates: Life, Security, And The Pursuit of Happiness in Fortress America. London: Routledge.
Mağgönül, Z. (2005). “Teşvikiye-Nişantaşlıların Serveti”, Toplum ve Bilim, 104, 124-136
Maher, K.H. (2003). “Workers and Strangers : The Household Service Economy and the Landscape of Suburban Fear”, Urban Affairs Review, 38: 751-786
Neyzi, L. (2009). “Eski İstanbul'un şehir kültürünü hatırlamak: Yaşanmışlık, Bellek ve Nostalji”, Eski İstanbullular, yeni İstanbullular. İstanbul: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, 78-83.
Öncü, A. (1997). “The myth of the ‘ideal home’ travels across cultural borders to İstanbul”, dans Ayşe Öncü, Petra Weyland (eds.), Space, Culture and Power, Zed Books, pp.56-72
Pérouse, J.-F.&A.D. Danış (2005). “Zenginliğin Mekanda Yeni Yansımaları: İstanbul’da Güvenlikli Siteler”, Toplum ve Bilim, 104, 92-123

ISSN: 1307-9905
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2010
Yayıncı: ADAMOR Araştırma Danışmanlık Medya Organizasyon Yayıncılık Ltd. Şti.