Hisse Senedi Getirileri ile Tüketici Güven Endeksi Arasındaki İlişki: Diyagonal VECH Modeli Üzerinden Bir Değerlendirme

İktisatçılar arasında finansal piyasaların en önemli enstrümanları arasında yer alan hisse senetlerinin getirileri ile tüketicilerin piyasa güveni arasında oldukça sıkı bir ilişki olduğu yönünde kanı hâkimdir. Ancak iki değişken arasındaki bu ilişkinin hangi değişkenden hangi değişkene doğru olduğu, gerek teoride gerekse de ampirik yazında farklı biçimlerde açıklanmaktadır. Bu çalışma Türkiye’de tüketici güven endeksi ile hisse senetleri arasındaki ilişkiyi, değişkenler arasındaki varyans-kovaryans ilişkisini kolayca tahmin etmeye olanak sağlayan diyagonal VECH modeli ile incelemektedir. 2002:M12-2018:M12 dönemini kapsayan verilerle yapılan tahmin sonucunda elde edilen bulgular, Türkiye’de tüketici güven endeksinden Borsa İstanbul BIST-100 endeksine doğru bir yayılmanın mevcut olduğunu göstermektedir. Ortalama denkleminden elde edilen bu bulguya ilaveten iki değişkenli olarak oluşturulan her iki modelin hata terimlerinden elde edilen belirsizlik serileri arasında da bir yayılma ilişkisinin mevcut olduğu tespit edilmiştir. Bu bulgular Türkiye’de tüketici güven endeksinin hisse senedi fiyatlarının modellenmesinde kullanılabilecek bir değişken olduğunu, hisse senedi fiyatlarının ekonomik birimlerin ekonomi ile ilgili düşüncelerinden yakından etkilendiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Hisse senedi piyasası, Tüketici güven endeksi, iki değişkenli GARCH modeli, VECH modeli, Yayılma Etkisi

Relationship between Stock Returns and Consumer Confidence Index: An Evaluation from Diagonal VECH Model

There is a strong consensus among the economists that there is a strong relationship between the returns of stocks which are among the most important instruments of financial markets and the market confidence of consumers. However, the relationship between the two variables which is the variable from which the variable is explained in different ways in both theory and empirical writing. In this study, we examined the relationship between the stocks and the consumer confidence index in Turkey by employing a diagonal VECH model which allows to capture the variance-covariance matrices. The findings obtained from the data covering 2002:M12-2018:M12, there is a spillover effect from the consumer confidence index to Istanbul Stock Exchange BIST-100 Index in Turkey. In addition to this finding which obtained from the average equation, it is determined that there is a spillover effect between the uncertainty series obtained from the error terms of both models. These findings suggest that the consumer confidence index can be used in the modelling of the stock prices in Turkey.

Keywords:

Stock Market, Consumer Confidence Index, Bivariate GARCH Model, VECH Model, Spillover Effect,

PDF

___

Akkaya, M. (2014). Beklenti ve güven anketlerinin finansal piyasalara etkisi: BIST 100 üzerine bir uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Arısoy, İ. (2012). Türkiye ekonomisinde iktisadi güven endeksleri ve seçilmiş makro değişkenler arasındaki ilişkilerin VAR analizi. Maliye Dergisi, 162(1), 304-315. Erişim adresi: https://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/
Bollerslev, T., Engle, R. F., & Wooldridge, J. M. (1988). A capital asset pricing model with time-varying covariances. Journal of Political Economy, 96(1), 116-131. Retrieved from https://www.jstor.org/
Bremmer, D. (2008). Consumer confidence and stock prices. Paper presented at the 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association Hyatt Regency. Chicago, Illinois. Retrieved from https://www.rose-hulman.edu/~bremmer/professional/bremmer_midwest2008.pdf
Çelik, S., Aslanoglu, E., & Uzun, S. (2010). The relationship between consumer confidence and financial market: Variables in Turkey during the global crisis. Topics in Middle Eastern and North African Economies, 12(1), 1-17. Retrieved from http://meea.sites.luc.edu/
Charoenrook, A. (2005). Does sentiment matter? (Washington University in St. Louis Working Paper No. 3301937). Retrieved from http://apps.olin.wustl.edu/workingpapers/pdf/2008-12-003.pdf
Dynan, K. E., & Maki, D. M. (2001). Does stock market wealth matter for consumption? (Federal Reserve Board Finance and Economics Discussion Series, No. 2001-23). Retrieved from https://www.federalreserve.gov/PUBS/FEDS/2001/200123/200123pap.pdf
Eyüboğlu, K. ve Eyüboğlu, S. (2017). Ekonomik güven endeksi ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 603-614. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/ahbvuibfd
Fisher, L. K., & Statman, M. (2003). Consumer confidence and stock returns. The Journal of Portfolio Management, 30(1), 115-127. https://doi.org/10.3905/jpm.2003.319925
Görmüş, Ş., & Güneş, S. (2010). Consumer confidence, stock prices and exchange rates: The case of Turkey. Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114. Retrieved from http://www.usc.es/economet/
Güneş, H., & Çelik, S. (2010). Consumer confidence and financial market variables in an emerging market: The case of Turkey. International Research Journal of Finance and Economics, 48(1), 169-186. Retrieved from https://www.internationalresearchjournaloffinanceandeconomics.com
Jansen, W. J., & Nahuis, N. J. (2003). The stock market and consumer confidence: European evidence. Economics Letters, 79(1), 89-98. https://doi.org/10.1016/S0165-1765(02)00292-6
Kale, S., & Akkaya, M. (2016). The relation between confidence climate and stock returns: The case of Turkey. Procedia Economics and Finance, 38(1), 150-162. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(16)30186-1
Kandır, S. K. (2006). Tüketici güveni ve hisse senedi getirileri ilişkisi: İMKB mali sektör şirketleri üzerinde bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/cusosbil
Korkmaz, T. ve Çevik, E. İ. (2009). Reel kesim güven endeksi ile İMKB 100 endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/iuisletme
Lemmon, M., & Portniaguina, E. (2006). Consumer confidence and asset prices: Some empirical evidence. The Review of Financial Studies, 19(4), 1499-1529. https://doi.org/10.1093/rfs/hhj038
Matsusaka, J. G., & Sbordone, A. M. (1995). Consumer confidence and economic fluctuations. Economic Inquiry, 33(2), 296-318. https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.1995.tb01864.x
Otoo, M. W. (1999). Consumer sentiment and the stock market (Federal Reserve Board Finance and Economics, Discussion Series No. 60). Retrieved from https://www.federalreserve.gov/Pubs /feds/1999/199960/199960pap.pdf
Özsağir, A. (2007). Ekonomide güven faktörü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 46-62. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/esosder
Spreng, R. A., & Page, T. J. (2001).The impact of confidence in expectations on consumer satisfaction. Psychology & Marketing, 18(11), 1187–1204. https://doi.org/10.1002/mar.1049
Topuz, Y. V. (2011). Tüketici güveni ve hisse senedi fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65. Erişim adresi: http://iibfdergi.ibu.edu.tr/
Uygur, U., & Taş, O. (2014). The impacts of investor sentiment on returns and conditional volatility of international stock markets. Quality & Quantity, 48(3), 1165-1179. Retrieved from https://www.springer.com/
Yıldırım, H. ve Alkan, B. (2018). Türkiye için bir makroekonomik belirsizlik endeksi önerisi. Bankacılar Dergisi, 104, 6-25. Erişim adresi: https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/ arastirma-ve-yayinlar/bankacilar-dergisi/43?year=2018