Bu araştırma, yağ gülü (Rosa damascena Mill.) çiçeklerinde uçucu yağ içeriği ve uçucu yağ bileşenleri üzerine morfogenetik, ontogenetik ve diurnal varyabiliteleri belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Morfogenetik varyabiliteyi belirlemek için çiçekler taç yaprakları (petal) ve çanak yaprakları (sepal) olarak kısımlarına ayrılmış, ontogenetik varyabiliteyi belirlemek için çiçeklenme sezonu boyunca birer haftalık aralıklarla 4 farklı tarihte (25 Mayıs, 1 Haziran, 8 Haziran ve 15 Haziran) toplama yapılmış ve farklı çiçek gelişme dönemlerine göre 5 farklı gruplandırma yapılmış ve nihayet diurnal varyabiliteyi belirlemek için çiçeklenmenin en yoğun açtığı bir tarihte günün 4 farklı saatinde (06:00, 10:00, 14:00 ve 18:00) toplama yapılmıştır. Clevenger tipi su distilasyonu tekniği ile uçucu yağ oranları ve GC-MS cihazında uçucu yağ bileşenleri tespit edilmiştir. Bir yağ gülü çiçeğinin tümünde %0.035 oranında, petal yapraklarında %0.050 oranında ve sepal yapraklarında %0.013 oranında uçucu yağ bulunduğu tespit edilmiştir. Petal yapraklardan elde edilen uçucu yağda geraniol (%36.9), sitronellol (%26.7) ve nerol (%14.9) gibi monoterpen alkoller daha yüksek, metil öjenol (%0.4) daha düşük bulunmuştur. Yağ gülünde taç yaprakları kupa şeklinde açılmış, stamenleri açık sarı olan çiçeklerin en yüksek uçucu yağ içerdiği (%0.045) tespit edilmiştir. 4 haftalık hasat sezonunun ilk üç haftasında uçucu yağ oranı %0.030’dan %0.045’e yükselmiş, son haftada %0.020’ye düşmüştür. Sitronellol oranı en fazla sezon sonunda (%37.7), gearinol oranı en fazla sezon başında (%42.4) toplanan çiçeklerden elde edilmiştir. Sabah saatlarinden akşam saatlerine doğru gidildikçe uçucu yağ oranı %0.055’ten %0.017’e düşmüş, sitronellol ve metil öjenol oranları artarken, geraniol ve nerol oranları ise azalmıştır.

Morphogenetic, ontogenetic and diurnal variabilities for essential oil content and components of oil-bearing rose (Rosa damascena Mill.) were studied in this research at the Süleyman Demirel University, Rose and Rose Products Research and Implementation Center in 2009. The flowers were hand-collected at five different development stages (from budding to full-flowering), four different times of the peak flowering date (06:00, 10:00, 14:00 and 18:00 h) (1st June) and four dates during the flowering season (25th May, 1st June, 8th June and 15th June), and separated into petals and sepals for analyses of essential oil content by hydro-distillation with a Clevenger-type apparatus and components by GC/MS. The essential oil contents of the petals and sepals were 0,057% and 0,013%, respectively, while the whole flowers contained 0,035%. The petal oils had more monoterpenes geraniol (36,9%), citronellol (26,7%) and nerol (14,9%), and less methyl eugenol (0,4%). The flowers contained the highest essential oil (0,045%) when the petals were with cupshaped and the stamens bright-yellow as group stage 4. During the flowering season for 4 weeks, the highest essential oil content (0,045%) was in the third week, the highest geraniol content (42,4%) was in the first week, and the highest citronellol content (37,7%) was in the last week. From 06:00 to 18:00 h during the day, the essential oil content decreased from 0,055% to 0,017%, and also the rates of citronellol (up to 14:00 h) and methyl eugenol decreased and the rates of geraniol and nerol increased.