Yag gülü (Rosa damascena Mill.)'nde morfogenetik, ontogenetik ve diurnal varyabiliteler

Bu arastırma, yag gülü (Rosa damascena Mill.) çiçeklerinde uçucu yag içerigi ve uçucu yag bilesenleri üzerine morfogenetik, ontogenetik ve diurnal varyabilitelerin etkilerini belirlemek amacıyla Süleyman Demirel Üniversitesi Gül ve Gül Ürünleri Arastırma ve Uygulama Merkezinde (GÜLAR) 2009 yılında yürütülmüstür. Morfogenetik varyabiliteyi belirlemek için çiçekler taç yaprakları (petal) ve çanak yaprakları (sepal) olarak kısımlarına ayrılmıs, ontogenetik varyabiliteyi belirlemek için çiçeklenme sezonu boyunca birer haftalık aralıklarla 4 farklı tarihte (25 Mayıs, 1 Haziran, 8 Haziran ve 15 Haziran) toplama yapılmıs ve farklı çiçek gelisme dönemlerine göre 5 farklı gruplandırma yapılmıs ve diurnal varyabiliteyi belirlemek için ise çiçeklenmenin en yogun oldugu bir tarihte (1 Haziran) günün 4 farklı saatinde (06:00, 10:00, 14:00 ve 18:00) toplama yapılmıstır. Clevenger tipi su distilasyonu teknigi ile uçucu yag oranları ve GC-MS cihazında uçucu yag bilesenleri tespit edilmistir. Bir yag gülü çiçeginin tümünde %0,035 oranında, petal yapraklarında %0.057 oranında ve sepal yapraklarında %0,013 oranında uçucu yag bulundugu tespit edilmistir. Petal yapraklardan elde edilen uçucu yagda geraniol (%36,9), sitronellol (%26,7) ve nerol (%14,9) gibi monoterpen alkoller daha yüksek, metil öjenol (%0,4) daha düsük bulunmustur. Yag gülünde taç yaprakları kupa seklinde açılmıs, stamenleri açık sarı olan çiçeklerin en yüksek uçucu yag içerdigi (%0,045) tespit edilmistir. 4 haftalık hasat sezonunun ilk üç haftasında uçucu yag oranı %0,030dan %0,045e yükselmis, son haftada %0,020ye düsmüstür. Sitronellol oranı en fazla sezon sonunda (%37,7), geraniol oranı en fazla sezon basında (%42,4) toplanan çiçeklerden elde edilmistir. Sabah saatlarinden aksam saatlerine dogru gidildikçe uçucu yag oranı %0,055ten %0,017e düsmüs, sitronellol ve metil öjenol oranları artarken, geraniol ve nerol oranları ise azalmıstır.

Morphogenetic, ontogenetic and diurnal variabilities of Turkish oil-bearing Rose (Rosa damascena Mill.)

Morphogenetic, ontogenetic and diurnal variabilities for essential oil content and components of oil-bearing rose (Rosa damascena Mill.) were studied in this research at the Süleyman Demirel University, Rose and Rose Products Research and Implementation Center in 2009. The flowers were hand-collected at five different development stages (from budding to full-flowering), four different times of the peak flowering date (06:00, 10:00, 14:00 and 18:00 h) (1st June) and four dates during the flowering season (25th May, 1st June, 8th June and 15th June), and separated into petals and sepals for analyses of essential oil content by hydro-distillation with a Clevenger-type apparatus and components by GC/MS. The essential oil contents of the petals and sepals were 0,057% and 0,013%, respectively, while the whole flowers contained 0,035%. The petal oils had more monoterpenes geraniol (36,9%), citronellol (26,7%) and nerol (14,9%), and less methyl eugenol (0,4%). The flowers contained the highest essential oil (0,045%) when the petals were with cupshaped and the stamens bright-yellow as group stage 4. During the flowering season for 4 weeks, the highest essential oil content (0,045%) was in the third week, the highest geraniol content (42,4%) was in the first week, and the highest citronellol content (37,7%) was in the last week. From 06:00 to 18:00 h during the day, the essential oil content decreased from 0,055% to 0,017%, and also the rates of citronellol (up to 14:00 h) and methyl eugenol decreased and the rates of geraniol and nerol increased.

PDF

___

Anonim, 2009. Meteroloji Genel Müdürlügü. (erisim tarihi: 03.05.2011).

Anaç, O. 1984. Gas Chromatographic Analysis on Turkish Rose Oil, Absulute and Concrete. Perfumer & Flavorist 9:1-14.

Babu, K.G., Singh, B.S., Joshi, P.J. and Singh, V. 2002. Essential Oil Composition of Damask Rose (Rosa damascena mill.) Disdilled under Different Pressures and Temperatures. Flavour Fragr. J. 17: 136-140.

Baser, K.H.C, Kürkçüoglu, M. ve Konur, O.Z. 1990. Türk Gül Yagının Üretimi ve Özellikleri. Anadolu Üniversitesi Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bülteni (TAB) Gül Özel Sayısı. 4: 13-15.

Baser, K.H.C. 1992. Turkish Rose Oil. Perfumer & Flavorist 17: 45-52.

Baser, K.H.C., Kürkçüoglu, M. ve Özek, T. 2003. Turkish Rose Oil: Recent Results. Perfum. Flavor. 28 (2): 34- 42.

Baydar, H. 2010. Geçmisten Günümüze Yag Gülcülügü. Ekoloji Magazin Dergisi, 28: 42-51.

Baydar, H., Erbas, S., Kıneci, S. and Kazaz, S. 2007. Yag Gülü (Rosa damascena Mill.) Damıtma Suyuna Katılan Tween-20'nin Taze ve Fermente Olmus Çiçeklerin Gül Yagı Verimi ve Kalitesi Üzerine Etkisi. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2 (1): 15-20.

Baydar, H. and Göktürk Baydar, N. 2005. The Effects of Harvest Date, Fermentation Duration and Tween 20 Treatment on Essential Oil Content and Composition of Industrial Oil Rose (Rosa damascena Mill.). Journal of Industrial Crops and Products 21: 251-255.

Baydar, H. and Kazaz, S. 2010. Organik Gülcülük. SDÜ Gül ve Gül Ürünleri Arastırma ve Uygulama Merkezi Yayın No: 1, Nisan 2010, Isparta

Baydar, H., Kazaz, S., Erbas, S. ve Örücü, Ö.K. 2008a. Sogukta Muhafaza ve Kurutmanın Yag Gülü Çiçeklerinin Uçucu Yag çerigi ve Bilesimine Etkileri. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 3 (1): 42-48.

Baydar, H., Schulz, H., Kruger, H., Erbas, S. and Kineci, S. 2008b. Influence of Fermentation Time, Hydro- Distillation Time and Fractions on Essential Oil Composition of Damask Rose (Rosa damascena Mill.). Journal of Essential Oil Bearing Plants 11 (3): 224-232.

Bayrak, A. and Akgül, A. 1994. Volatile Oil Composition of Turkish Rose (Rosa damascena). J.Sci.Food Agric. 64: 441-448.

David, F., De Clercq, C., Sandra, P. 2006. GC/MS/MS Analysis of - damascenone in Rose Oil. Varian GC/MS App. Note 52.

Göktürk Baydar, N. and Baydar, H. 2005. Essential Oil Compositions of Turkish Oil Rose (Rosa damascena Mill.) Products. 36th International Symposium on Essential Oils, 5-7

September 2005, Budapest-Hungary. Harris, B. 2002. Methyl Eugenol-The Current Bete Noire of Aromatherapy. Int. J. of Aromatherapy, 12 (4): 193- 201.

Kazaz, S. 1997. Hasat Zamanı ve Hasat Sonrası Bekleme Süresinin Yag Gülünde (rosa damascena mill.) Yag Miktarı ve Kalitesine Etkileri Üzerine Bir Arastırma. SDÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.

Kazaz, S., Erbas, S. and Baydar, H., 2009. The Effects of Storage Temperature and Duration on Essential Oil Content and Composition of Oil Rose (Rosa damascena Mill.). Journal of Field Crops, 14 (2): 89-96.

Kazaz, S., Erbas, S., Baydar, H., Dilmaçünal, T. and Koyuncu, M.A. 2010. Cold Storage of Oil Rose (Rosa damascena Mill.) flowers. Scientia Horticulturae, 126 (2): 284-290.

Kürkçüoglu, M. 1988. Türk Gül Yagının Üretimi ve Analizi. Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskisehir.

Kürkçüoglu, M. and Baser, K. H.C. 2003. Studies on Turkish Rose Concrete, Absolute and Hydrosol. Chemistry of Natural Compounds, 39 (5): 457-464.

Mihailova, J., Atanasouva, R. and Balinova- Tsvetkova, A. 1977. Direct Gas Chromatographs of The Essential Oil in Separate Flower Parts of The Flower of Kazanlik Rose. In Proc. 7th Int. Cong. Ess. Oils, Kyoto, Japan, pp. 219-221.

Misra, A., Sharma, S., Singh, A. and Patra, N.K. 2002. Influence of Topographical and Edaphic Factors on Rose. II. Flowering Quality and Quantity. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 33: 2771- 2780.

Saffari, V.R., Khalighi, A., Lesani, H., Babalar, M. and Obermaier, F. 2004. Effects of Different Plant Growth Regulators and Time of Pruning on Yield Components of Rosa damascena Mill. Int J. Agri. and Biology, 6: 1040-1042.

Topalov, V. 1964. Studies Sur La Formation Des Fleurs De La Rose De Kazanlik. In Proc. 3rd Int. Ess. Oil Conf. Plovdiv, Bulgaria, pp. 246-252.

Zarev, K. 2008. Bulgarian Rose Production and the Traditional Culture. Published by IRITA, Bulgaria.