Bombus arısı (bombus terrestris l.)' nın ticari yetiştiriciliği için temel gereklilikler

Özet: Dünyada yılda bir milyon adetten fazla Bombus terrestris kolonisi özellikle örtü altı domates bitkisinde tozlaşmayı sağlamak amacıyla kullanılmaktadır. Türkiyede ise örtü altı yetiştiriciliğin yoğun olarak yapıldığı Akdeniz sahil bölgesinde bombus arılarına olan ilgi yıldan yıla önemli artış göstermiş ve 2013-2014 sera üretim döneminde yaklaşık 150 bin adet ticari bombus kolonisi kullanılmıştır. Son yıllarda ortaya çıkan bu yoğun talep bombus arılarının ticari üretimine yönelik ilginin artmasına neden olmuştur. Ancak, bombus arılarının kitlesel yetiştiriciliği ile ticari üretim sürecinde takip edilecek yöntemler hakkında bilgi ve tecrübe eksikliği sektöre yeni girecek yatırımcılar açısından önemli risk oluşturmaktadır. Ticari üretim için en önemli gereklilik yetiştiricilik ile ilgili teknik bilgiye sahip olmaktır. Buna ilave olarak uygun özelliklere sahip yetiştirme tesisi, gerekli alet ve ekipmanlar, başlangıç için gerekli damızlık materyal (ana arı), ilgili bakanlıktan üretim izninin alınması, talebe göre üretim planlamasının yapılması, üretimin sürekliliği için sağlıklı ve kaliteli ana arıların yetiştirilmesi ve pazarlama konusunda tecrübe sahibi personel bombus arılarının ticari yetiştiriciliğindeki başarı için diğer mutlak gerekliliklerdir. Bu bildiride bombus arılarının ticari olarak yetiştiriciliği sürecinde sağlanması gereken şartlar ve başlıca aşamaların açıklanması amaçlanmıştır.

Basic necessities for commercial rearing of bumblebee, bombus terrestris l.

Abstract: Each year more than one million Bombus terrestris colonies are used for the pollination of a number of crops, mainly of tomatoes in greenhouses in the world. In Turkey, demand for bumblebees have been increased especially in Mediterranean coastal region, where greenhouse tomato production is widespread, and approximately 150 000 commercially produced B. terrestris colonies were used in 2012-2013 production season. This high demand also caused to increase of interest for commercial rearing of bumblebees. However, lack of knowledge and inexperience about mass and commercial rearing of bumblebee can be important risks for new investors. The most important step is to have the technical knowledge and experience for commercial rearing. Additionally, the producers should have convenient rearing laboratory, required materials and equipments, hibernated queens for starting the rearing activity, official authorization for production and marketing, production planning according to sales forecast, healthy and quality queen rearing for sustainable production and experienced marketing staff for success in commercial rearing. In this study, main stages and basic necessities for commercial rearing process of B. terrestris were described.

PDF

___

Amin, M.R., Than, K.K. ve Kwon, Y.J. 2010. Mating Status of Bumblebees, Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae) with Notes on Ambient Temperature, Age and Virginity. Applied Entomology and Zoology, 45 (3): 363367.

Beekman, M., Van Stratum, P. ve Lingeman, R. 1998. Diapause Survival and Post Diapause Performance in Bumblebee Queens. Entomologia Experimentalis et Applicata, 89: 207-214.

Beekman, M. ve Van Stratum, P. 2000. Does the Diapause Experience of Bumblebee Queens, Bombus terrestris, Effect Colony Characteristics. Ecological Entomology, 25: 1-6.

Genissel, A., Aupinel, P., Bressac, C., Tasei, J.N. ve Chevrier, C. 2002. Influence of Polen Origin on Performance of Bombus terrestris Micro Colonies. Entomologia Experimentalis at Applicata, 104: 329-336.

Gösterit, A. 2003. Bombus terrestris Arılarında Diyapoz Sonrası Ana Arı Ağırlığı ve Değişik Besleme Yöntemlerinin Koloni Gelişimi ve Üreme Özellikleri Üzerine Etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 54 sayfa, Antalya.

Gösterit, A. ve Gürel, F. 2005. Comparison of Development Patterns of Imported and Native Bombus terresris L. (Hymenoptera: Apidae) Colonies in the Mediterranean Coastal Region. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science, 29: 393-398.

Gösterit, A. ve Gürel, F. 2007. Effects of Weight of Queens After Diapause on Colony Development in the Bumblebee, Bombus terrestris L. (Hymenoptera: Apidae). Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 201: 67-70.

Gösterit, A. 2009. Bombus Arısı (Bombus terrestris) Kolonilerinde Dönüşüm Noktasına Göre Yapılan İki Yönlü Seleksiyonun Koloni Gelişimi Üzerine Etkileri, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 82 sayfa, Antalya.

Gösterit, A. ve Gürel, F. 2009. Effect of Different Diapause Regimes on Survival and Colony Development in the Bumble Bee, Bombus terrestris. Journal of Apicultural Research and Bee World, 48(4): 279-283.

Gösterit, A., Galic, A. ve Gürel, F., 2009. The Effect of Queen Removal on Sexual Production in the Bumble Bee, Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae). Turkish Journal of Zoology, 33: 403-407.

Gösterit, A. ve Gürel, F. 2010. Bombus Arıları ve Bitkisel Üretim Açısından Önemleri. Arıcılık Araştırma Dergisi, 4: 9-12.

Gösterit, A., Karabağ, K. ve Gürel, F. 2010. Bombus Arısı Yetiştiriciliğinde Polen Kullanımı ve Bal Arısı Yetiştiricileri Açısından Önemi. 2. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi, 5-8 Ekim, Muğla, 246-252.

Gösterit, A. 2011. Effect of Different Reproductive Strategies on Colony Development Characteristics in Bombus terrrestris L. Journal of Apicultural Science, 55(2): 45-51.

Gürel, F., Talay, R., Efendi, Y. ve Balcıoğlu, M.S. 1999. Örtü Altı Domates Yetiştiriciliğinde Bombus Arısı (Bombus terrestris) Polinasyonunun Verim ve Kaliteye Etkileri. GAP Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs, Şanlıurfa, 2: 1203-1210.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2006. Akdeniz Sahil Kesimindeki Yerel Bombus terrestris L. (Hymenoptera: Apidae) Populasyonunun Koloni Özelliklerinin ve Damızlık Olarak Kullanılma Olanaklarının Belirlenmesi. TUBİTAK 105 O 690 Numaralı Hızlı Destek Projesi Sonuç Raporu, 25 sayfa, Antalya.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2008a. Farklı Diyapoz Sürelerinin Bombus terrestris L. (Hymenoptera: Apidae) Ana Arılarının Koloni Gelişim Özellikleri Üzerine Etkileri, TUBİTAK 107 O 342 Numaralı Hızlı Destek Projesi Sonuç Raporu, 26 sayfa, Antalya.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2008b. Bombus terrestris (Hymenoptera: Apidae) Arılarında Farklı Isıl Koşulların Koloni Gelişimi Üzerine Etkileri, Akdeniz Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi 2005.01.0104.006 Numaralı Araştırma Projesi Sonuç Raporu, 16 sayfa, Antalya.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2008c. Effects of Different Stimulation Methods on Colony Initiation and Development of Bombus terrestris L. (Hymenoptera; Apidae) queens. Applied Entomology and Zoology, 43(1): 113-117.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2008d. The Effects of Feeding Pollen Cake Containing Royal Jelly on Bombus terrestris L. (Hymenoptera: Apidae) Colony Development. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science, 32(3): 145-149.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2008e. Effects of Temperature Treatments on the Bumblebee (Bombus terrestris L.) Colony Development. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21 (1): 7578.

Gürel, F. ve Gösterit, A. 2009. The Suitability of Native Bombus terrestris dalmatinus (Hymenoptera: Apidae) Queen for Mass Rearing. Journal of Apicultural Science, 53(1): 67-73.

Gürel, F., Karsli, B.A. ve Gösterit, A. 2012. Effects of Three Kinds of Sugar Syrups on Colony Development of Bumble Bee (Bombus terrestris L.). Journal of Apicultural Science, 56(2): 13-18.

Gürel, F. ve Argun Karslı, B. 2013. Techniques to Increase Queen Production in Bombus terrestris L. Colonies. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 19(2): 351-353.

Heinrich, B. 1979. Bumblebee Economics. Harvard University Press, Cambridge.

Pridal, A. ve Hofbauer, J. 1996. Laboratory Rearing and Nutrition of Young Queens of Bumblebee (Bombus terrestris) from Emergence to Diapause. Scientific Studies of Research Institue for Fodder Plants in Troubsko CZ, 14: 125-131.

Pry-Jones, O.E. ve Corbet, S.A. 1991. Bumblebees. Richmond Publishing, Madrid.

Ptacek, V. 2001. Some Biological Aspects of Bumble Bee (Bombus, Hymenoptera) Manegement. Acta Horticulturae, 561: 279:286.

Riberio, M.F., Duchateau, M.J. ve Velthuis, H.H.W. 1996. Comparison of the Effects of Two Kinds of Commercially Pollen on Colony Development and Queen Production in Bumble Bee Bombus terrestris L (Hymenoptera, Apidae). Apidologie, 27: 133-144.

Velthuis, H.H.W. ve Van Doorn, A. 2006. A Century of Advances in Bumblebee Domestication and the Economic and Environmental Aspects of Its Commercialization for Pollination. Apidologie, 37: 421-451.

Whitehorn, PR., Tinsley, MC., Brown, MJF., Darvill, B. ve Goulson, D. 2009. Impacts of Inbreeding on Bumblebee Colony Fitness Under Field Conditions. BMC Evolutionary Biology, 9:152.

Yeninar, H. 1997. Bombus Arısı (Bombus terrestris) Yetiştiriciliği Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.

Yeninar, H., Duchateau, M.J., Kaftanoglu, O. ve Velthuis, H., 2000. Colony Developmental Patterns in Different Local Populations of the Turkish Bumblebee, Bombus terrestris Dalmatinus. Journal of Apicultural Research, 39: 107-116.