Kemal GENCER, Mehmet Atilla AŞKIN, Yaşar KARAKURT

Bazı Sertifikalı Armut (Pyrus communis L.) Genotiplerinin Morfolojik ve RAPD Yöntemleriyle Tanımlanması

Bu çalışmada ülkemizde yoğun olarak yetiştiriciliği yapılan 6 armut genotipinde RAPD (Randomly Amplified Polymorphic DNA) tekniği kullanılarak akrabalık ilişkileri belirlenmiştir. Yapılan moleküler analizler sonucunda 8 adet RAPD primeri, 48 adet polimorfik bant üretmiştir. En fazla sayıda polimorfik bant (11 adet), OPA-08 primerinden elde edilirken, en az sayıda polimorfik bant (2 adet) OPE-07 primerinden elde edilmiştir. Primer başına düşen ortalama polimorfik bant sayısı 6 adet olmuştur. Tüm çeşitler arasında, en yüksek benzerlik indeksi Klasik Akça ve Kokulu Akça arasında (0,922) görülürken, en düşük indeks Kokulu Akça ile Santa Maria çeşidi arasında (0,431) tespit edilmiştir. Dendrogramda tüm genotipler 2 ana gruba ve bu ana gruplar da kendi içerisinde 2 alt gruba ayrılmıştır. Klasik Akça ve Kokulu Akça genotipleri birinci alt grupta yer alırken; Deveci armudu ikinci ve Saman Akçası ile Dikenli Akça ise üçüncü alt grupta yer almıştır. Santa Maria çeşidi de dördüncü alt grupta bulunmaktadır. Ayrıca UPOV kriterlerine göre pomolojik analizler de yapılmış olup bu analizler sonucunda genotiplerde meyve ağırlığı (30,19-305,0), meyve eni (3,76-8,15), meyve boyu (5,89-10,6), meyve şekil indeksi (0,94-1,57), meyve eti sertliği (42,03-66,1), meyve kabuk rengi (L 64,11-75,81, a 14,55-6,86, b 27,05-50,3), meyve suyu pH’ı (2,51-5,16), SÇKM (8,95-10,4), meyve sapı uzunluğu (4,95-2,32), meyve sapı kalınlığı (2,8-4,67), sap çukuru eni (3,65-13,09), sap çukuru derinliği (1,03-4,65), çiçek çukuru eni (7,93-13,94), çiçek çukuru derinliği (3,65-10,74), çekirdek evi boyu (23,86-34,73), çekirdek evi eni (11,59-26,98), çekirdek boyu (8,34-9,19), çekirdek eni (2,8-4,68) ve çekirdek kalınlığı (1,1-3,18) bakımından genotipler arasında önemli farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Armut (Pyrus communis L.), Pomolojik özellikler, Moleküler teknikler, RAPD, Genetik akrabalık tespiti

PDF

___

Acar, S., 2007. Ünye ve Çevresinde Yetiştirilen Mahalli Elma ve Armut Çeşitlerinin Morfolojik ve Pomolojik Özellikleri. Yüksek Lisans Tezi. Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. 117s.
Bao, L., Chen, K., Zhang, D., Li, X., Teng, Y., 2008. An Assessment of Genetic Variability And Relationships Within Asian Pears Based On AFLP (Amplified Fragment Length Polymorphism) Markers. Scientia Horticulturae, 116, 374-380.
Bardakçı, F., 2001. Random Amplified Polymorphic DNA (RAPD) Markers. Turkish Journal of Biology, 25, 185-196s.
Bayazıt, S., Caliskan, O., Sümbül, A., 2016. Morpho-pomological Diversity of Turkish Pear (Pyrus communis L.) Accessions in Eastern Mediteranean Region of Turkey. Acta Scientia Polonium Hortorum Cultus, 15(5), 157-171.
Bostan. S. Z., 2007. Pomological Traits of Local Apple and Pear Cultivars and Types Grown in Trabzon Province (Eastern Black Sea Region of Turkey). Proceedings of the First Balkan Symposium on Fruit Growing. 2007. Bulgaria. 293-298 s.
Carlson, J.E., Tulsieram, L.K., Glaubitz, J.C., Luk V.W.K., Kauffeldt, C., Rutledge, R., 1991. Segregation of Random Amplified DNA Markers in F1 Progeny of Conifers. Theoretical and Applied Genetics, 83, 194–200p.
Doyle, JJ, Doyle JL., 1990. Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus, 12: 13-15.
Edizer. Y., ve Güneş. M., 1997. Tokat yöresinde yetiştirilen yerel elma ve armut çeşitlerinin bazı pomolojik özellikleri üzerinde bir araştırma. Yumuşak çekirdekli meyveler sempozyumu. s:53-60.
Elsishy, O.M., Sharaf, A.N., Muzher, B.M., 2004. Morphological, anatomical and biochemical characterization of Syrian pear (Pyrus syriaca Boiss) genotypes. Arabian Journal of Biotechnology, 7(2), 209-218.
Erdogan, V., Aygün, A., San, B., Koltarla, A., Günes, N., Dumanoglu, H., 2007. Ankara armudu (Pyrus communis L.) klonlarının RAPD tekniği ile moleküler analizi. V. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi Cilt 1: Meyvecilik, Türkiye, 04–07 Eylül 2007., pp 56–59.
Erfani, J., Ebadi, A., Abdollahi, H., Fatahi, R., 2012. Genetic diversity of some pear cultivars and genotypes using simple sequence repeat (SSR) markers. Plant Molecular Biology Reporter, 30, 1065–1072.
FAO statistics database on the World Wide Web. http://faostat3.fao.org. Erişim tarihi: 24.04.2016.
Kalkışım, O.,Okcu, M., Okcu, Z., Karabulut, B., Yildirim, N., Agar, G., 2016. Relationships Among some Pears Genotypes (Pyrus Communis L.) Based on ISSR and RAPD Analysis. Erwerbs-Obstbau, 58, 259–264.
Karlıdağ. H., Eşitken. A., 2006. Yukarı Çoruh Vadisinde Yetiştirilen Elma ve Armut Çeşitlerinin Bazı Pomolojik Özelliklerinin Belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 16(2), 93-96.
Kılıc, D., Bostan, S.Z., 2016. Gürgentepe (Ordu, Türkiye) Ilçesinde Yetiştirilen Yerel Armut Çeşitlerinin Meyve ve Ağaç Özellikleri. Electronic Journal of Vocational Colleges, December/Aralık 2016, 21-32.
Olgun, A.,Topal, A., 1999. DNA’nın Analizi. “Moleküler Biyolojide Kullanılan Yöntemler“. Temizkan, G., Arda, N., (Ed.). İstanbul Üniversitesi, Biyoteknoloji ve Genetik Mühendisliği Araştırma ve Uygulama Merkezi (BİYOGEM), 1(3), Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
Orman. E., 2005. Bahçesaray Yöresi Yerel Armutlarının Pomolojik Ve Morfolojik İncelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Van, 83 S.
Özbek, S. A. 1947. Türkiye’de armut yetiştiriciliği ve önemli armut çeşitlerimiz. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Basımevi, s. 95, Ankara, Türkiye.
Öztürk, A., Demirsoy, L., 2010. Sinop İlindeki Armut Genotiplerinin Morfolojik, Pomolojik Ve Moleküler Karakterizasyonu Üzerine Bir Çalışma. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Doktora Tezi. Samsun. 200s.
Polat, M., Bağbozan, R., 2016. Eğirdir (Isparta) ekolojisinde yetiştirilen erkenci yerli armut (Pyrus communis L.) tiplerinin bazı meyve özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi DOI: 10.19113/sdufbed.36032
Queiroz, A., Assunçao, A., Ramadas, I., Viegas, W., Veloso, M.M., 2015. Molecular characterization of Portuguese pear landraces (Pyrus communis L.) using SSR markers. Scientia Horticulturae, 183, 72–76.
Rana, J.C., Chahota, R.K., Sharma, V., Rana, M., Verma, N., Verma, B., Sharma, T.R., 2015. Genetic diversity and structure of Pyrus accessions of Indian Himalayan region based on morphological and SSR markers. Tree Genetics and Genome, 11(821), 2–14.
Roy, A., Frascaria, N., MacKay, J., Bousquet, J., 1992. Segregating Random Amplified Polymorphic DNAs (RAPD) in Betula alleghaniensis. Theoretical and Applied Genetics, 85, 173-180p.
Saba, M.K., Arzani, K., Rasouli, M., 2017. Genetic Relationship of Iranian Pear Genotypes with European and Asian Pears as Revealed by Random Amplified Polymorphic DNA Markers. International Journal of Fruit Science, 17(1), 82-92.
SAS (1997). SAS/STAT Guide for Personal Computers, Version 6. SAS Institute, Cary, NC.
Sisko, M., Javornik, B., Siftar, A., Ivancic, A., 2009. Genetic relationships among Slovenian pears assessed by molecular markers. Journal of American Society for Horticultural Science, 134(1), 97–108.
Song, Y., Fan, L., Chen, H., Zhang, M., Ma, Q., Zhang, S., Wu, J., 2014. Identifying genetic diversity and a preliminary core collection of Pyrus pyrifolia cultivars by a genome-wide set of SSR markers. Genetic Resources and Crop Evolution, 54(5), 959–971.
Ünal, A., Saygılı, H., Hepaksoy, S., Can, H.Z., Türküsay, H., 1997. Ege Bölgesinde Armut Yetiştiriciliği Ve Seçilen Bazı Armut Çeşitlerinin Pomolojik Özellikleri. Yumuşak Çekirdekli Meyveler Sempozyumu (Yalova): 29-35.
Velioğlu, E., İçgen, Y., Çengel, B., Öztürk, H., Kaya, Z., 2002. Moleküler Belirteçler Yardımıyla Kızılçam (Pinus brutia Ten.) Tohum Meşcerelerinde, Tohum Bahçelerinde ve Ağaçlandırmalarında Bulunan Genetik Çeşitliliğin Karşılaştrılması, Ankara.
Williams, J.G.K., Kubelik, A.R., Livak, K.J., Rafalski, J.A., Tingey, S.V., 1990. DNA polymorphisms amplified by arbitrary primers are useful as genetic markers. Nucleic Acids Research, 18(22), 6531-6535.
Wolko, L., Wolko, L., Wolko, L., 2010. Genetic diversity of European pear cultivars (Pyrus communis L.) and wild pear (Pyrus pyraster L. Burgsd.) inferred from microsatellite markers analysis. Genetic Resources and Crop Evolution, 57, 801–806.
Yakut, G., Özrenk, K., 2009. Erzincan Yöresinde Yetiştirilen Çermail Mahalli Armut Çeşidinin Seleksiyonu. YYÜ Fen Bilimleri Dergisi, 14 (2),145-153.