Farklı Ekolojilerde Yetişen Fındık (Corylus avellana L.) Çeşit ve Genotiplerinin Stoma Yoğunluk ve Dağılımlarının Belirlenmesi

Bu çalışmada, iki farklı ekoloji olan Trabzon ve Hizan (Bitlis) ilçesinde yetiştirilen 11 fındık çeşidi ve tipinin yapraklarındaki stoma sayıları ve dağılımı incelenmiştir. Stomalar, hipostomatik olarak sadece yaprak alt yüzeyinde gözlenmiştir. Stoma sayısı birim alanda (mm2) 90.00 (Turşink) ile 111.60 (Himdi) adet arasında değişim göstermiştir. Çeşitlerin stoma uzunluğu ve genişliği 23.31 (Herişte) - 32.03 (Foşa) ve 19.20 (Cavreş) - 26.78 (Foşa) aralığında belirlenmiştir. Stoma uzunluğu ve genişliği açısından üst değerler Foşa fındık çeşidinde belirlenmiştir. Fındık çeşitleri ve türleri arasında Himdi en yüksek stoma indeksine (%19.43) sahipken Cavreş en düşük stoma indeksine (%13.26) sahiptir. Çeşit ve tiplerin yaprak epidermis hücrelerinin sayısı 462.82 ile 612.46 adet / mm2 arasında değişim göstermiştir. Stoma sayısı ile stoma uzunluğu (-0.684-0.358) ve stoma genişliği (-0.706-0.856) arasında negatif korelasyonlar bulunmuştur. Bu sonuçlar, fındık çeşitlerinin ve genotiplerin farklı stoma özelliklerine sahip olduğunu göstermiştir. Fındıklarda stoma yapılarının belirlenmesinde en iyi yöntemin saydamlaştırma yöntemi olduğu gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler:

Fındık, Stoma, Stoma yoğunluğu

Determination of Stoma Density and Distribution of Hazelnut (Corylus avellana L.) Cultivars and Genotypes Grown in Different Ecologies

In this study, the numbers and distribution of stomata in the leaves of eleven hazelnut cultivars and types grown in Trabzon and Hizan (Bitlis) district, which are two different ecologies, were examined. Stomata were observed hypostomatically only on the lower leaf surface The number of stoma in unit area (mm2) ranged from 90.00 (Turşink) to 111.60 (Himdi). The stoma length and stoma width of the cultivars were measured in the range of 23.31 (Herişte) –32.03 (Foşa) and 19.20 (Cavreş) - 26.78 (Foşa). The highest values in terms of stoma length and stoma width were determined in Foşa hazelnut variety. Among the hazelnut cultivars and types, Himdi had the highest stoma index (19.43%), while Cavreş had the lowest stoma index (13.26%). The number of epidermis cells in the leaves of the cultivars and types ranged from 462.82 to 612.46 stoma mm-2. Negative correlations were found between the number of stoma and stoma length (-0.684-0.358) and stoma width (-0.706-0.856). These results showed the hazelnut varieties and genotypes have different stomata characteristics. It has been observed that the best method for determining the stomata structures in hazelnuts is the method of transparency

___

  • Aksoy, U., & Mısırlı, A. (1994). Sarılop incir klonlarının yaprak özellikleri ve stoma dağılımı üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 31 (1-2) 57-63
  • Aminian R., Mohammadi S., Hoshmand S. A., & Khodambashi M. (2010). The genetic analysis of stomatal frequency and size, stomatal conductance, photosynthetic rate and yield in wheat (Triticum aestivum L.) using substitution lines series. Wheat Information Service 110 25-34
  • Atik, F., Dardeniz, A., (2018). Yalova İncisi üzüm çeşidinde farklı taç yönetimi uygulamalarının yaprakların stoma özellikleri üzerine etkileri. ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi 6 (özel sayı) 33-37.
  • Avci, N., ve Aygün, A. (2014). Determination of stomatal density and distribution on leaves of turkish hazelnut (Corylus avellana L.) cultivars. Tarım Bilimleri Dergisi J. of Agricultural Sciences, 20 454-459.
  • Beakbane, A. B., ve Majumder, P. K. (1975). A relationship between stomatal density and growth potential in apple rootstocks. J. of Horticultural Science. 50 (4) 285-289
  • Bierhuizen, J. F., Bierhuizen, J. M., Martakis, G. F. P. (1984). The Effect of Light and CO2 on Photosynthesis of Various Pot Plants. Gartenbauwissenschaft. 49 (5-6) 251-257.
  • Boselli, M., Scienza, A. (1983). Effects of potassium fertilization on density and morphological characteristics of stomata in grapevines. Vignevini (Bologna), 10 (1-2) 27-32.
  • Brownlee, C., (2001). The long and short of stomatal density signals. Trends in Plant Science 6: 41-442
  • Chandra, K., & Das, A., K. (2000). Correlation and interaction of physiological parameters in rice under rainfed transplanted condition. Journal of Research Assam Agriculture University 19 251-254
  • Çağlar, S., & Tekin, H. (1999). Farklı Pistacia anaçlarına aşılı antepfıstığı çeşitlerinin stoma yoğunlukları. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23(5) 1029-1032
  • Çağlar, S., Sütyemez, M., Bayazıt, S. (2004). Seçilmiş bazı ceviz (Juglans Regia) tiplerinin stoma yoğunlukları. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 17 (2) 169–174.
  • Düring, H., (1980). Stomatafrequenz bei Blattem von Vitis- Arten und -Sorten, Vitis 19 91-98
  • Düzenli, S., Ergenoğlu, F. (1988). Yüksek terbiye sisteminde değişik şekiller verilmiş farklı anaçlar üzerine aşılı kültür çeşitlerinde stoma dağılımlarının araştırılması. Türkiye III. Bağcılık Sempozyumu Bildiri Özetleri.
  • Düzenli, S., ve Ergenoğlu, F. (1991). Yüksek terbiye sisteminde değişik şekiller verilmiş ve farklı anaçlar üzerine aşılı bazı Vitis vinifera çeşitlerinde stoma yoğunluklarının araştırılması. Doğa - J. of Agriculture and Forestry. 15 308-317.
  • Eriş, A., Soylu, A., 1990. Stomatal density in various Turkish grape cultivars. Vitis Special Issue: 382-389.
  • Eriş, A., Soylu, A. (1990). Stomatal density in various turkish grape cultivars. Vitis Special Issue 382-389.
  • Gargın, S. (2011). Bağcılıkta kullanılan farklı Amerikan asma anaçlarının yaprak klorofil yoğunluklarının (SPAD) belirlenmesi. I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 27-30 Nisan, Eskişehir.
  • Gülen, H, Köksal, N., & Eriş, A. (2004). Farklı anaçlar üzerine aşılı bazı kiraz ve elma çeşitlerinde stoma yoğunluğu ve stoma boyutları. Bahçe 33 (1-2) 1-5
  • Hoover, W. S. (1986). Stomata and stomata clusters in Begonia: ecological response in two Mexican species. Biotropica 18 (1) 16-21
  • Iotsova-Baurenska N. (1975). Stomatal numbers and size in Juglans regia in relation to ecological conditions. Fitologiya, l 19-24.
  • İşçi, B., Altındişli, A., Kaçar, E. (2015). Farklı anaçlar üzerine aşılı farklı üzüm çeşitlerinde stoma dağılımı üzerine araştırmalar. ÇOMÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 3 (1) 35-39.
  • Kara, S., & Özeker, E. (1999). Farklı anaçlar üzerinde aşılı yuvarlak çekirdeksiz üzüm çeşidinin yaprak özellikleri ve stoma dağılımı üzerinde araştırmalar. Anadolu Journal of Agriculture 9 (1) 76-85
  • Kliewer, W. M., Kobriger, J. M., Lira, R. H., Lagier, S. T., Collalto, G. (1985). Performance of grapevines under wind and water stress conditions. Proc. Of the International Symposium on Cool Climate Viticulture and Enology. 198-216.
  • Iotsova-Baurenska, N. (1975). Stomatal numbers and size in Juglans regia in relation to ecological conditions. Fitologiya 1 19-24
  • Marasalı, B., & Aktekin, A. (2003). Sulanan ve sulanmayan bağ koşullarında yetiştirilen üzüm çeşitlerinde stoma sayısının karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 9 (3) 370-372
  • Meidner, H., & Mansfield, T. A. (1969). Physiology of stomata. Mc Graw-Hill, Newyork, USA
  • Mert, C., Barut, E., & Uysal, T. (2009). Farklı anaçlar üzerine aşılı elma çeşitlerinin stoma morfolojilerinin araştırılması. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 2 (2) 61-64
  • Ohsuni, A., Kanemura, T., Homma, K., Horie, T., Shiraiwa, T. (2007). Genotypic variation of stomatal conductance in relation to stomatal density and length in rice (Oryza sativa L.). Plant Production Science, 10 322-328. doi.org/10.1626/pps.10.322
  • Potts, D. F., ve Herrington, L. P. (1982). Drought resistance adaptations in urban honeylocust. Journal of Arboriculture. 8 (3) 75-80.
  • Rana, H. S., Chadha, T. R., (1990). Relationship between stomatal density and vigour in clones of some prunus species. XXIII. International Hort. Cong. Firenze (Italy) Abst. Of Contributed Papers. No. 1232.
  • Ruehl, E., Imgraben, H. (1985). Influence of nitrogen supply on the number of stomata and the structure of leaves of grapevines (Vitis vinifera L.). Wein-Wissenschaft, Wiesbaden 40 160- 171.
  • Sarwar, A. K. M., Golam Abdul Karim, A., & Masud Rana, S. M. A. (2013). Influence of stomatal characteristics on yield and yield attributes of rice. Journal of Bangladesh Agricultural University 11 (1) 47-52. doi.org/10.3329/jbau.v11i1.18207
  • Scienza, A., ve Boselli, M. (1982). Frequency and biometric characteristics of stomata in some grapevine rootstocks. Vitis. 20 (4) 281-292.
  • Sekera, D., (1983). The effect of fungicides and fungicide combinations on grape leaf stomata size and aperture. Vinohrad (Bratislava) 21 29-31.
  • Sophie, Y. D., Marron, N., Barbra, K., & Reinhart, C. (2008). Genetic variation of stomatal traits and carbon ısotope discrimination in two hybrid poplar families (Populus deltoides ‘S9-2’ x P. nigra ‘Ghoy’ and P. deltoides ‘S9-2’ x P trichocarpa ‘V24’). Annals of Botany 102 399-407
  • Şahin, T., ve Soylu, A. (1991). Seleksiyonla elde edilmiş bazı kestane çeşitlerinin yaprak morfolojileri ve stoma dağılımları üzerinde araştırmalar. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bilimsel Raporlar serisi: 10, 20 s.
  • Tompa, B., Kozma, P., Polyak, D. (1976). Effect of nutrient treatment as to formation of stomata on vine leaves. Kertesz, Egyet, Koezlemen. (Budapest) 39 395-407.
  • Warrit, B., Landsberg, J. J., & Thorpe, M. R. (1980). Responses of apple leaf stomata to environmental factors. Plant, Cell and Environment 313-22
  • Yentür, S., (1984). Bitki Anatomisi. İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Yayınları İstanbul, No: 191, s. 89-105
  • Yousufzai, M. N. K., Siddiqui, K. A., & Soomro, A. Q. (2009). Flag leaf stomatal frequency and its interrelationship with yield and yield components in wheat (Triticum aestivum L.). Pakistan Journal of Botany 41 663-666
  • Zhatkanbaev, Z., & Khazhmuratov, M. K. (1982). Some anatomical-physiological characteristics of apple trees in zailiiskii-alatau (Nothern Tian-Shan). 1 Vsesoyuznaya Konferentsiyapo Anatomi Rastenii, Leningrad, 59
Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 1308-7576
  • Başlangıç: 1991
  • Yayıncı: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi