BAYEZİD MUTASARRIFI MAHMUT PAŞA'NIN MERKEZLE İLİŞKİLERİ HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME
Mahmut Paşa, 1799 yılında babası İshak Paşa'nın vefatından sonraRumeli Beylerbeyiliği pâyesiyle Bayezid Sancağı Mutasarrıfına tayin olundu.Yaklaşık yedi yıl bu görevde bulunan Mahmut Paşa 1806 yılında vefat etti. Buçalışmada, Mahmut Paşa'nın Bayezid Sancakbeyi olduğu dönemde merkezdenkendisine yazılan emirler ile Mahmut Paşa'nın vefatından sonra terekesihakkında yazılan emirler konu başlıklarına göre gruplandırılarak incelenmiştir.Mahmut Paşa'ya merkezden yazılan yazılarda ele alınan başlıca konular:babası İshak Paşa'nın devlete olan borcunun muhallefatından karşılanaraködenmesi, ordunun ihtiyacı için Bayezid sancağından koyun tedarik edilmesi,İran ile yapılan anlaşma şartlarına uygun olarak İran tarafından kendisinesığınan firarilerin iade edilmesi, bölgedeki beyler ve valiler arasındakimücadele, isyan eden sabık Çıldır Valisi Şerif Paşa'nın Çıldır'a girişininengellenmesi, himaye olunmaması ve üzerine ordu gönderilmesi gibihususlardır. Bununla birlikte Mahmut Paşa'nın zulmüne uğrayan kişilertarafında yapılan şikâyetler, Mahmut Paşa ile Haydaranlı aşireti arasındakimücadele ve Mahmut Paşa'nın vefatı ile muhallefatının devlet tarafından zaptedilmesi gibi konular öne çıkmaktadır.
___
- Ahmed Cevdet Paşa. (1966). Tarih-i Cevdet, 7. Cilt, Sadeleştiren:
Tevfik Temelkuran, İstanbul: Üçdal Neşriyat.
Akpınar, A. (1997). Osmanlı Devleti’nde Aşiret Mektepleri, İstanbul:
Göçebe Yay.
Bilgili, S, A.(2004) Osmanlı ve Azerbaycanı I (16 ve 18. Yüzyıllar
Sosyal ve Ekonomik Tarih), Erzurum: TTK Yay.
BOA, C.ML 469-19071.
BOA, AE. SSLM. III., 183-10964.
BOA, C.ML 41/1892.
BOA, C.AS 531-22199.
BOA, C.ML 706-28810.
BOA, C.ML 478-19479.
BOA, AE. SSLM. III, 398-22998.
BOA, C.ML 62-2834.
BOA, C.ML. 191-7886.
BOA, TSMA.e 283-21).
BOA, c. ML, 23066).
BOA, C.AS 531-22199.
BOA, C.AS 538-22546.
BOA, HAT, 160/6689.
BOA, HAT, 160/6686.
BOA, AE. SSLM. III.333-19308.
BOA, AE. SSLM. III. 102-61989.
BOA, A.DVNS.MKM.MHM.d 3, h. 39.
BOA, A.DVNS.MKM.MHM.d 3, h. 587-590.
BOA, A.DVNS.MKM.MHM.d 3, h. 598-600.
BOA, A.DVNS.MKM.MHM.d 4, h. 5.
BOA, A.DVNS.MKM.MHM.d 4, h. 211.
BOA, A.DVNS.MKM.MHM.d 4, h. 225.
BOA, C.DH 24-1196-1.
BOA, C.DH 24-1196-2.
BOA, C.DH 25-1243.
BOA, C.DH 283-14107.
BOA, C.ZB 15-747.
BOA,C.ML 457-18547.
Bruinessen, V, M. (2006). Ağa, Şeyh, Devlet. Çev. Banu Yalkut, 4.
Baskı, İstanbul: İletişim Yay.
Derviş Paşa, Tahdid-i Hududı İraniye Memur Derviş Paşa Lahiyası.
Çev. Fatih Gencer (2016), Ankara: Gece Kitaplığı.
Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, (2004). I.Mahmut Nadir
Şah Mektuplaşmalar, 3 Numaralı Name-i Hümayun Defteri.
İstanbul, s. 182.
Erkan, K, (2007). Köprülüzade Abdullah Paşa’nın Şark Seferi
Seraskerliği Esnasında Tutulan Sefer Mühimmesi (N. 1146-
Z.1147). Yayınlanmış yüksek Lisans Tezi, Marmara
Üniversitesi Şarkiyat Araştırmaları.
Eyice, S. (2000). İshak Paşa Sarayı. DİA, İstanbul.
Gencer, F. (2011). Merkezîleşme Politikaları Sürecinde Yurtluk-
Ocaklık Sistemi'nin Değişmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve
Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları
Dergisi, C. 30, S. 49 s. 76.
Gül, A (2011). Bayezid Sancağı’nın Demografik Yapısına Genel Bir
Bakış. III. Uluslararası Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi
Sempozyumu Bildirileri, İstanbul, s. 157-172.
Gündoğdu, H.(1991). Doğubeyazıt İshak Paşa Sarayı. Ankara: Kültür
Bakanlığı Yay.
İnbaşı, M. (2004). Çıldır Beyleri: I. İshak Paşa ve II. İshak Paşa.
Güneşin Doğduğu Yer: Doğubeyazıt Sempozyumu Bildirileri,
Ed. Oktay Belli, İstanbul, s. 183-197.
İnbaşı, M. (2006). Yüzyılın İkinci Yarısında Çıldır Eyâleti ve
İdarecileri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 7 /1,
Erzurum XVIII 2006, s.89.
Karataş, Y. (2014). Bayezid Sancağı ve İdarecileri (1700-1914).
İstanbul: Kitapevi.
Kaya, H. (2016). Bayezid Sancağı Örneğinde Osmanlı İdari Yapısında
Yurtluk-Ocaklık Sistemi. Current Resource Social Science, 2
(1), s. 23, s. 17-26.
Kaya, H., (2017). 19. Yüzyılın Birinci Yarısında Osmanlı-İran
Sınırında Bayezid Sancağı’nda Aşiretler ve Demografik Yapı.
İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt / Vol: 6,
Sayı /Issue: 5, s. 2594-2612.
Kılıç, O. (1999). Yurtluk-Ocaklık ve Hükümet Sancaklar Üzerine Bazı
Tespitler. OTAM, Sayı 10, Ankara, s.125.
Koman, M. (1966). İshak Paşa Sarayı. TTOK Belleteni, sy. 288 s. 2-3; sy. 289 (1967), s. 12-13.
Mehmed Hurşid Paşa, Seyahatname-i Hudud. Çev. Alaattin Eser
(1997), İstanbul: Simurg Yay.
Panzac, D. (2011). Osmanlı İmparatorluğunda Veba (1700-1850). Çev.
Serap Yılmaz, 2. Baskı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Sarıkçıoğlu, M. (2013). Osmanlı-İran Hudut Sorunları. Ankara: TTK Yayınları.
Sykes, M. (1908). The Kurdish Tribes of the Ottoman Empire. The
Journal of the Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, vol. 38, pp. 451-486.
Temelkuran, T., (1966). Ahmed Cevdet Paşa, Tarih-i Cevdet. 7. Cilt,
Sadeleştiren: Tevfik Temelkuran, Üçdal Neşriyat, İstanbul s. 216-217.
Tuncel, M. (1994). Doğubeyazıt. Diyanet İslam Ansiklopedisi. C. 9, İstanbul.
Türkmen, Ö. S. (2016). Asım Tarihinin Transkripsiyon ve
Değerlendirilmesi (I. Cilt). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
Uzunçarşılı, H, İ. (2011).Osmanlı Tarihi, C. II, 10. Baskı, Ankara: TTK Yay.
Yıldırım, A. (2013). Devlet, Sınır, Aşiret: Nusaybin Örneği. Hacettepe
Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Antropoloji Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara.