Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Bazı Becerilerin Kazandırılmasına Yönelik Öğretmen Görüşleri

Bu araştırma öğretmenlerin, sosyal bilgiler öğretim programında yer alan becerilerin kazandırılmasına ‎yönelik yaptıkları etkinliklerin ve programın uygulanmasında yaşadıkları sorunların tespit edilmesi amacıyla yapılmış durum çalışması deseninde nitel bir çalışmadır. Araştırma, 2019-2020 eğitim-‎öğretim yılında, Ordu İli Ünye İlçesi’ndeki okullarda (ilkokul, bağımsız-birleştirilmiş sınıflı ilkokul) görev ‎yapan ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 44 öğretmenle (31 bağımsız sınıf, 13 birleştirilmiş sınıf) ‎gerçekleştirilmiştir. Araştırmada amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ‎kullanılmıştır. Araştırmaya farklı okullarda (bağımsız ve birleştirilmiş ‎sınıflı) ve farklı şartlarda (köy ve şehir merkezi) görev yapan öğretmenler dâhil edilmiştir. Öğretmenlerden verilerin toplanması amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Verilerin ‎analizinde, içerik analizi kullanılmıştır. Araştırmada, sosyal bilgiler öğretim programındaki becerilerin (dijital okuryazarlık, finansal okuryazarlık, girişimcilik, hukuk okuryazarlığı, politik okuryazarlık ve konum analizi ) kazandırılması konusunda yeterli açıklama ve etkinlik örneklerinin bulunmadığı, bu yaş grubundaki ‎çocuklar için soyut kaldığı, programın uygulanması için derse ayrılan sürenin yeterli olmadığı, materyal temini ‎konusunda sorunlar yaşandığı ve öğretmenlerin bu becerileri kazandırma konusunda yeterli olmadıkları sonuçlarına ulaşılmıştır.‎

Anahtar Kelimeler:

Sosyal bilgiler, Öğretim programı, Beceri, Öğretmen görüşleri

Keywords:

Sosyal bilgiler, Öğretim programı, Beceri, Öğretmen görüşleri,

PDF

___

Adalar, H. (2019). Finansal okuryazarlık. B. Aksoy, B. Akbaba ve B. Kılcan. (Ed.) Sosyal bilgilerde beceri eğitimi (149-182). Ankara: Pegem Akademi.

Akengin, H. ve Ersoy, F. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde mekansal öğrenme ortamlarının tarihçesi. Ramazan Sever ve Erol Koçoğlu (Ed.), Sosyal bilgiler Eğitiminde Mekansal Öğrenme Ortamları (s. 17-40). Ankara: Pegem Akademi.

Akengin, H., ve Ayaydın, Y. (2017). Mekânı Algılama ve zihin haritalarının geliştirilmesi üzerine bir araştırma. Marmara Coğrafya Dergisi, 36, 48-56.

Akhan, N. E. (2010). İlköğretim Sosyal bilgiler öğrencilerinde ekonomi okuryazarlığının durumu ve geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Akyürek, Ç. ve Şahin, Ç. (2013). Evaluation of elementary teachers’ entrepreneurship skills. Ekev Akademi Dergisi, 17(57), 51-68.

Alkaya, A. ve Yağlı, İ. (2015). Finansal okuryazarlık-finansal bilgi, davranış ve tutum: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi İİBF Öğrencileri Üzerine Bir Uygulama. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 585-599.

Avrupa Komisyonu. (2007). Key competences for lifelong learning–a 73 european a framework. Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities.

Ay, T.S., Yavuz, Ü. (2016). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde okuryazarlık becerilerini kazandırmaya yönelik gerçekleştirdikleri uygulamalar. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 6(2), 31-63.

Bacanak, A. (2013). Fen ve teknoloji dersinin öğrencilerde girişimcilik becerisinin gelişimine etkisi üzerine öğretmen görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13(1), 609-629.

Büyüköztürk, Ş., Çakmak-Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (13. baskı). Ankara: Pegem Akademi.

Capuano, A. ve Ramsay, I. (2011). What causes suboptimal financial behaviour? an exploration of financial literacy, Social Influences and Behavioural Economics, Financial Literacy Project, Research Report, The Universitiy of Melbourne.

Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. Ankara: Siyasal Kitabevi.

Çepni, O. (2015). Konum analizi. B. Aksoy, B. Akbaba, B. Kılcan. (Ed.). Sosyal bilgilerde beceri eğitimi (367-386). Ankara: Pegem Akademi.

Çetin, O., Çalışkan, E. ve Menzi, N. (2012). Öğretmen adaylarının teknoloji yeterlilikleri ile teknolojiye yönelik tutumları arasındaki ilişki. İlköğretim Online, 11(2), 273-291,

Çelikkaya, T. (2011). Sosyal bilgiler programında yer alan becerilerin kazandırılma düzeyi: Öğretmen görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (3), 969-990.

Cohen, L., Manion, L., ve Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge/Taylor & Francis Group.

Dönmez, G. (2019). Lise öğrencilerinin bilgi güvenliği farkındalığı ile dijital okuryazarlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Gençtürk, E., ve Karatekin, K. (2013). Sosyal bilgiler için çoklu okuryazarlıklar. Ankara: Pegem Akademi.

Gömleksiz, M. N., ve Kan, A. Ü. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 8(1), 39-49.

Güvenç, H. (2015). Finansal okuryazarlık: PISA ve Jumpstart koalisyonu bireysel finans eğitimi standartlarının karşılaştırılması. II. International Eurasian Educational Research Congress / 2. Uluslararası Avrasya Eğitim Araştırmaları Kongresi, Ankara.

Hague, C. ve Payton, S. (2010). Digital literacy across the curriculum. Erişim tarihi: 14.11.2020, https://www.nfer.ac.uk/publications/FUTL06/FUTL06.pdf.

johnson, T., L.(2012). Exploring the options: teaching economic decision-making with poetry. The Social studies.103, 61-66.

Martin, A. (2005). DigEuLit–a European framework for digital literacy: a progress report. Journal of eLiteracy, 2 (2), 130-136.

McCully, A. W., ve Barton, K. C. (2007). Teaching controversial ıssues. where controversial issues really matter. Teaching History, 127(127).

MEB, (2004). Sosyal bilgiler 4.-5. sınıf öğretim programı: Ankara.

MEB (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. Sınıflar): Ankara.

MEB, (2009). Ortaöğretim girişimcilik dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.

MEB (2018). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı: Ankara.

Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks: CA Sage.

Mossberger, K., Tolbert, C., and S. McNeal, R. (2007). Digital citizenship: the ınternet, society and participation. London, England: The MIT Press.

OECD. (2012). Finansal eğitim ulusal stratejisi üst düzey ilkeleri. Organisation for economic co-operation and development : Paris.

Oğuz, S. (2015). Sosyal bilgiler eğitiminde hukuksal mekanlara dayalı öğrenme ortamları. R. Sever ve E. Koçoğlu (Ed.). Sosyal bilgiler eğitiminde mekanlara dayalı öğrenme ortamları (s.157-180). Ankara: Pegem.

Orton, L. (2007). Financial literacy: Lessons from international experience. Canadian Policy.

Paço, A. D. & Palinhas, M. J. (2011). Teaching entrepreneurship to children: A casestudy. Journal of Vocational Education & Training, 63(4), 593-608.

Patton, M. Q. (2005). Qualitative research. New York: John Wiley & Sons, Ltd.

Polat, S., Koçak, B., Çermik, F., Meral, E. ve Boztaş, M. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının girişimcilik kazanımı açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. EKEV Akademi Dergisi, 62, 455-470.

Ribble, M. (2015). Digital citizenship in schools: Nine elements all students should know. International Society for Technology in Education.

Selanik Ay, T. & Acar, Ş. (2016). Sınıf öğretmenlerinin girişimcilik becerisi kazandırmaya ilişkin görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 960-976.

Seikkula-Leino, J., Satuvuori, T., Ruskovaara, E. & Hannula, H. (2015). How do Finnish teacher educator simplement entrepreneurship education?. Education+ Training, 57(4), 392-404.

Schug, M. and Hagedorn, E. A. (2005). The money savvy pigtm goes to the big city: testing the effectiveness of an economics curriculum for young children. The social studies, 96 (2), 68-71. Senemoğlu, N. (2001). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Gazi Kitabevi.

Sözen, E., ve Ada, S. (2005). 2005 ve 2018 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının (SBDÖP) karşılaştırılması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(1), 53-71.

Tam, H. (2016). Political literacy and civic thougtfulness. John O'Brien & Simon Dufy (E.).

Tarhan, Ö. (2015). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının politik okuryazarlığına ilişkin görüşleri. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(9), 649-669.

Tay, B. (2017). 2005 Sosyal bi̇lgi̇ler dersi̇ öğreti̇m programı ı̇le 2017 sosyal bi̇lgi̇ler dersi̇ taslak öğreti̇m programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 8(27), 461–487.

TDK (1932). Türk Dil Kurumu sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 09.05.2020.

Ürper, Y. (2015). Girişimcilik kavramı, çeşitleri ve girişimcilikte etik. (s. 2-21) Girişimcilik ve İş Kurma, 3.b. Anadolu Üniversitesi: Eskişehir.

Van Praag, C. M., Huber, L. R. & Sloof, R. (2012). The effect of early entrepreneurship education: evidence from a randomized field experiment. (No. 7612). IZA Discussion Paper.

Vogt, W. P., Gardner, D. C., & Haeffele, L. M. (2012). When to use what research design. New York: Guilford Press.

Yalçınkaya, E. ve Er, T. (2019). Sosyal bilgiler eğitiminde finansal okuryazarlık. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 1-24.

Yıldırım, A. ve Şimsek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.

Yontar, A. (2019). Öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeyleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 815-824.

Yurtseven, R. ve Ergün M. (2018). İlkokul öğrencilerinin girişimcilik becerilerinin geliştirilmesine yönelik öğretmen görüşleri. International Journal of Social Science Research, 7(1), 118-140.