Faik Özgür KARATAŞ, İbrahim DELEN, Canan CENGİZ, Nilgün İKTO, Samet BİRİNCİ

Onuncu Sınıf Öğrencilerinin Bilimsel Süreç Beceri Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Bilimsel süreç becerileri bilimsel araştırma süreçlerinde önemli rol oynayan ve öğrencilerin bir bilim insanı gibi düşünmesine ve davranmasına yardımcı olan becerilerdir. Bilimsel süreç becerilerine sahip olan öğrenenlerin kendi öğrenmelerinde daha çok sorumluluk aldıkları düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı Anadolu Liselerinde öğrenim görmekte olan 10. sınıf öğrencilerinin, bilimsel süreç beceri düzeylerini belirlemek ve bu becerilerin okul türü, cinsiyet, anne-baba eğitim durumu, sosyo-ekonomik durum gibi çeşitli değişkenlere göre nasıl bir değişim gösterdiğini tespit etmektir. Çalışmanın örneklemi Trabzon ilinde bulunan, farklı türdeki 10 Anadolu Lisesinde öğrenim gören 563 10. sınıf öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplama araçları olarak bilimsel süreç beceri testi ve öğrenci bilgi-tanıma formu kullanılmıştır. Betimsel ve çıkarımsal istatistiksel yöntemlerin kullanıldığı çalışmadan elde edilen veriler, SPSS 22 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Bağımsız gruplar arasında t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) teknikleri kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular örneklemde yer alan farklı Anadolu Liselerinde öğrenim gören öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin ortalama düzeyde olduğunu göstermiştir. Öğrencilerin bilimsel süreç becerileri ile cinsiyet, anne-baba öğrenim durumu, okul türü ve aile ekonomik durumu arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar ışığında özellikle dezavantajlı öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi için yeni çalışmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Bilimsel Süreç Becerileri, Lise Öğrencileri, Okul Türü, Anne-Baba Eğitim Düzeyi, Sosyo-Ekonomik Durum ve Cinsiyet

Investigating Tenth Grade Students’ Science Process Skills with Different Variables

Science process skills play a crucial role when conducting scientific inquiry. Thus, these skills are believed to help students think and act like a scientist. Science process skills might be also related to initiating students to take responsibility for their own learning. The aim of this study is to determine science process skills level of the tenth-grade students with an emphasis on the following variables: school type, gender, parental education status and socio-economic status. The participants of this study were 563 10th grade students selected from 10 different Anatolian high schools located in Trabzon, Turkey. The science process skill test and a student demographics form were used as data collection tools. The data obtained in the study were analyzed with the SPSS 22 statistics software by employing descriptive and inferential methods. The t-test and one-way analysis of variance (ANOVA) were utilized for independent samples. As a result of the analysis, the average of the science process skills of all the students in the sample was found moderate. It was determined that there was a meaningful relationship between the science process skills of the students and the gender, parent education status, school type and family income. Depending on this result, it is considered valuable to undertake new studies to improve students' science process skills especially for the disadvantaged students.

Keywords:

Science Process Skills, High School Students, School Type, Parental Education Status, Socio-Economic Status and Gender,

PDF

___

Ayas, A., Çepni, S., Johnson, D. ve Turgut, M.F. (1997). Kimya öğretimi. Öğretmen Eğitimi Dizisi, YÖK/Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Yayınları, Bilkent-Ankara.

Aydoğdu, B. (2006). İlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yüksel Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.

Baker, D.L. ve Stevenson, D.L. (1986). Mothers’ strategies for children’s school achievement: Managing the transition to high school. Sociology of Education, 59(3), 156-166.

Burns, J. C., Okey, J. R. ve Wise, K. C. (1985). Development of an integrated process skill test: TIPS II. Journal of Research in Science Teaching, 22(2), 169-177.

Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Çepni, S., Ayas, A., Johnson, D. ve Turgut, M. F. (1996). Fizik öğretimi. Ankara: Milli Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Deneme Basımı.

Delen, İ. ve Kesercioglu, T. (2012). How middle school students’ science process skills affected by Turkey’s national curriculum change? Journal of Turkish Science Education (TUSED), 9(4), 3-9.

Dönmez, F. ve Azizoğlu, N. (2010). Meslek liselerindeki öğrencilerin bilimsel süreç beceri düzeylerinin incelenmesi: Balıkesir örneği. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(2), 79-109.

European Commission (EC). (2012). Rethinking education: Investing in skills for better socio-economic outcomes. Strasbourg. 22.05.2018 tarihinde https://ec.europa.eu/europeaid/sectors/human-development/skills-and-vocational-training-policy_en adresinden erişilmiştir.

Geban, O., Aşkar, P., ve Özkan, I. (1992). Effects of computer simulations and problems solving approaches on high school students. Journal of Educational Research, 86, 5–10.

Güler, Z. (2010). İlköğretim öğrencilerinin SBS puanları ile ders başarıları, bilimsel süreç becerileri ve mantıksal düşünme yetenekleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.

Henderson, A. T. (1987). The evidence continues to grow: parent involvement improves student achievement. An annotated bibliography. National Committee for Citizens in Education Special Report.

Işık, A. (2008). 9. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri gelişim düzeylerinin değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.

Kalmijn, M. (1994). Mother’s occupational status and children’s schooling. American Sociological Review, 59(2), 257-275.

Karapınar, A. ve Ören, F. Ş. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerilerinin belirlenerek cinsiyet ve sınıf düzeyi bakımından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 368-385.

Karar, E. E. ve Yenice, N. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 83-100.

Koray, Ö. Bahadır, H. ve Köksal, S.M. (2007). Bilimsel süreç becerilerinin 10. ve 11. sınıf kimya ders kitapları ve kimya ders müfredatında temsil edilme durumları. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(10), 59-68.

McNeill, K. L. ve Pimentel, D. S. (2010). Scientific discourse in three urban classrooms: The role of the teacher in engaging high school students in argumentation. Science Education, 94(2), 203–229.

Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. Ankara.

National Research Council (2012). A framework for K-12 science education: Practices, crosscutting concepts, and core ideas. Committee on a Conceptual Framework for New K-12 Science Education Standards. Board on Science Education, Division of Behavioral and Social Sciences and Education. Washington, DC: The National Academies Press.

Örün, Ö., Orhan, D., Dönmez, P. ve Kurt, A. A. (2015). Öğretmen adaylarının bireysel yenilikçilik profilleri ve teknoloji tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 65-76.

Padilla, M. J. (1990). The science process skills. Research matters-to the science teacher, 9004. Reston, VA: National Association for Research in Science Teaching (NARST).

Sandoval, W. A. ve Millwood, K. A. (2005). The quality of students’ use of evidence in written scientific explanations. Cognition and Instruction, 23, 23-55.

Şen, A. Z. ve Nakiboğlu, C. (2014). 9. sınıf kimya, fizik, biyoloji ders kitaplarının bilimsel süreç becerileri açısından karşılaştırılması. Journal of Turkish Science Education, 11(4), 63-80.

Tan, M. ve Temiz, K. (2003). Fen öğretiminde bilimsel süreç becerilerinin yeri ve önemi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 89-101.

Topkara, F. (2010). Anadolu lise öğrencilerinin; liseye giriş sınavındaki fen netleri, fizik dersine yönelik tutumları, akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri arasındaki ilişki: Ankara ili Elmadağ ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.

Wang, M. T. ve Degol, J. L. (2017). Gender gap in Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM): Current knowledge, implications for practice, policy, and future directions. Educational Psychology Review, 29(1), 119–140.

Yıldırır, H. E. ve Nakiboğlu, C. (2014). Kimya öğretmen ve öğretmen adaylarının derslerinde kullandıkları argümantasyon süreçlerinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 124-154.

Zorlu, F., Zorlu, Y. Sezek, F. Akkuş, H. (2014). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerileri ile seviye belirleme sınavı sonuçlarının karşılaştırılması. EKEV Akademi Dergisi,18(59), 519-532.