Ahmet SAYLIK, Numan SAYLIK, Abdulkadir SAĞLAM

Eğitimcilerin Gözünden Türk Eğitim Sistemi: Bir Metafor Çalışması

Bu araştırmanın amacı, akademisyenlerin ve öğretmenlerin Türk eğitim sistemine ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla ortaya koymaktır. Araştırmanın verileri, 2018-2019 bahar döneminde Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nde görev yapan dokuz akademisyen ile Van ili İpekyolu, Tuşba ve Edremit ilçelerinde anaokulu, ilkokul, ortaokul ve lise kademelerinde görev yapan 54 öğretmenden toplanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemi kullanılmış, olgubilim (fenomenoloji) araştırmanın deseni olarak seçilmiştir. Toplanan veriler içerik analizi yöntemi ile çözümlenmiştir. Eğitimciler, Türk eğitim sistemini yapboz, bukalemun, yazboz tahtası, fabrika, makine gibi metaforlarla açıklamıştır. Eğitimcilerin oluşturduğu metaforlar reformların sıklığı ve uzun vadeli sonuç üretememesi, körelticilik, karmaşık ve girift yapı, tektipleştiricilik kategorileri altında toplanmıştır. Ayrıca Türk eğitim sisteminin nasıl olması gerektiği konusunda eğitimciler, asırlık çınar, sağlam bir bina, Finlandiya eğitim sistemi, bina temeli, anne, su gibi metaforlar üretmişlerdir. Bu metaforlar ise devamlılık ve sağlamlık, bireyselleştiricilik, yararlılık, özgürleştiricilik, ahenklik gibi kategoriler altında toplanmıştır. Araştırma sonucunda eğitimcilerin Türk eğitim sisteminin sık sık değişikliğe uğradığı, karmaşık bir yapıda olduğu, bireyi köreltici ve tektipleştirici bir sistem olduğu yönünde bir algıya sahip oldukları tespit edilmiştir. Öte yandan Türk eğitim sisteminin devamlılığı ve sağlam yapıda olmasının yanında sistemin yararlı, bireyselleştirici ve özgürleştirici olması gerektiği vurgusu öne çıkmaktadır. Eğitim sisteminde yapılan değişikliklerin uzun erimli olmaması, söz konusu değişikliklerin eğitimciler tarafından benimsen(e)memesine yol açmaktadır. Yapılan değişikliklerin sonuçlarının görülmeden yeni değişikliklere gidilmesinin eğitimde devamlılığın yitirilmesi algısını doğurması, araştırmanın bir diğer sonucudur.

Anahtar Kelimeler:

Türk Eğitim Sistemi, Metafor, Eğitim, Olgubilim, , Olgubilim

PDF

___

Ankara Üniversitesi Çalıştay Raporu (2004). Eğitim bilimleri bakış açısıyla eğitimin güncel sorunları ve çözüm önerileri. İçinde Haktanır, G., Dinçer, Ç., Turcan, İ., Küçükturan, G. ve M. Şen, (Edt.). Eğitim Bilimleri Bakış Açısıyla Eğitimin Güncel Sorunları ve Çözüm Önerileri. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları

Aydoğdu, E. (2008). İlköğretim okullarındaki öğrenci ve öğretmenlerin sahip oldukları okul algıları ile ideal okul algılarının metaforlar (mecaz) yardımıyla analizi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.

Balcı, A. (2006). Eğitimde örgüt yapısı ve yönetim süreci. Komisyon (Ed.). Türk eğitim siteminde yeni paradigma arayışları (s.248-268). Ankara: Eğitim-Bir-Sen Yayınları.

Bucuka, Y. (2009). Eğitim sosyologlarının Türk eğitim sistemine ilişkin görüşleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.

Gedikoğlu, T. (2005). Avrupa Birliği sürecinde Türk Eğitim Sistemi: sorunlar ve çözüm önerileri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 66-80.

Gelbal, S. ve Kelecioğlu, H. (2007). Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme yöntemleri hakkındaki yeterlik algıları ve karşılaştıkları sorunlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 135-145.

Guba, E. G., ve Lincoln, Y. S. (1982). Epistemological and methodological bases of naturalistic inquiry. Educational Communication and Technology Journal-ECTJ, 30(4), 233-252.

Gür, B. S. ve Çelik, Z. (2009). Türkiye’de milli eğitim sistemi: yapısal sorunlar ve öneriler. Ankara: Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Yayınları.

Habacı, İ., Karataş, E., Adıgüzelli, F., Ürker, A. ve Atıcı, R. (2013). Öğretmenlerin güncel sorunları. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish orTurkic, 8(6), 263-277. Karasar, N. (2016). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları.

Kızılkaya, H. (2014). Postmodern felsefe ışığında Türk eğitim sistemi sorunlarının değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.

Kutlu Abu, N., Bacanak, A. ve Gökdere, M. (2016). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 287-307. Lakoff, G. ve Johnson, M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (Çev. G. Y. Demir). İstanbul: Paradigma Yayınları.

Mazlum, M. M. (2019). Yöneticilerin ve öğretmenlerin görüşlerine göre eğitim sisteminde kısır döngü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (2014). Qualitative data analysis: an expanded source book. Thousand Oaks, CA: Sage Publications, Inc.

Özdemir, F. ve Kaplan, A. (2017). Öğretmen adaylarının bakış açısından Türk eğitim sisteminin sorunları ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri. Turkish Studies, 12(28), 577-592.

Patton, M. Q. (1987). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.

Patton, M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods. Newbury Park, CA: Sage Publications, Inc.

Pınar, Ş. (2016). Günümüz Türk eğitim sistemi ve öğrenci profili (Kırıkkale örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırıkkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale

Pratte, R. (1981). Metaphorical models and curriculum theory. Curriculum Inquiry. 11(4), 307-320. Saban, A., Koçbeker, H. N. ve Saban, A. (2006). Öğretmen adaylarının öğretmen kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analiz edilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), 461-522.

Sağ, V. (2003). Toplumsal değişim ve eğitim üzerine. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 11-25.

Sağlam, M., Özüdoğru, F. ve Çıray, F. (2011). Avrupa Birliği eğitim politikalari ve Türk Eğitim Sistemi’ne etkileri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 8(1), 87-109.

Senemoğlu, N. (2007). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Gönül Yayıncılık. Taşdemir, M. (2015). Öğretmen adaylarının Türk mili eğitim sistemi üzerine algıladıkları sorunlar. Turkish Studies, 10(7), 881-898.

Taşgın, A. ve Sönmez, S. (2013). Öğretmenlik mesleği genel yeterliklerinin sınıf öğretmenleri ve sınıf öğretmeni adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 3, 80-90.

Taymur, A. (2010). Türk eğitim sistemi denetim alt sisteminin yeniden yapılandırılmasına ilişkin bir model önerisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.

Türk, E. (2003). Türk Eğitim sistemi ve yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.

Uğurlu, Z., Kıral, E., ve Kıral, B. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri, 20. Eğitim Bilimleri Kurultayı Bildiri Özeti.

Woon, J. ve Ho, Y. (2005). Metaphorical construction of self in teacher narratives. Language and Education, 19(5), 359-379.

Yapıcı, İ. Ü. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 139-147.

Yeşil, R. ve Şahan, E. (2013). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin en önemli sorun, neden ve çözüm yollarına ilişkin algıları, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 123-143.

Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1). 942-973.