AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU BAĞLAMINDA YETKİ VE DEMOKRASİ AÇIĞI SORUNLARINA SİYASAL BİR BAKIŞ

Uluslar üstü ve hükümetler arası nitelikleri bünyesinde taşıyan bir örgüt olan Avrupa Birliği’nin yetkileri konusu, Avrupa bütünleşme sürecinde başlangıçtan beri tartışılmakla birlikte, Maastricht Antlaşması ile gittikçe önem kazanmıştır. Nice Antlaşması’na ekli “Avrupa Birliği’nin Geleceği Deklarasyonu” ile Birliğin yetkileri tanımlanmaya çalışılmış, son düzenleme ise 2009 yılından beri yürürlükte olan Lizbon Antlaşması ile yapılmıştır. Avrupa Birliği’nde demokrasi açığının giderilmesi sürecinde Birliğin yetkileriyle ilgili sorunların sürekli gündeme geldiği görülmektedir. Birliğin dinamik yapısı, hem hukuksal hem de yapısal olarak birçok değişim geçirmesine yol açmıştır. Birliğin sahip olduğu yetkilerde yaşanan değişimler ve bu yetkilerin üye devletler nezdinde paylaşım şekilleri, Birliğin hukuki yapısını etkileyen en önemli faktörler olarak karşımıza çıkmaktadır. Lizbon Antlaşması ile Birliğin yetkileri liste halinde sıralanmıştır. Böylece esnekliğin zorlaşabileceği, ancak kuralların önceden belirlenmesinin şeffaflığı artıracağı öngörülmüştür. Bu doğrultuda, çalışmanın amacı, Birliğin yetkilerini AB kurucu metinleri kapsamında değerlendirmek ve Birliğin yetkilerinin gelişim sürecinin demokrasi açığını kapatması adına kullanılan söylemlerin doğruluğunu analiz etmek olarak belirlenmiştir.

A POLITICAL GLIMPSE TO THE PROBLEMS OF COMPETENCE AND DEMOCRATIC DEFICIT WITHIN THE CONTEXT OF THE EUROPEAN UNION LAW

The competences problem of the European Union, which is an organization that carries supranational and intergovernmental qualifications, has become increasingly important with the Treaty of Maastricht, with debate from the beginning on the European integration process. With the ‘Nice Declaration on the Future of the European Union’ attached to the Nice Treaty, the competences of the Union were tried to be defined and the last arrangement was made with the Lisbon Treaty, which has been in force since 2009. In the process of eliminating democratic deficit in the European Union, problems with the Union's competences have been constantly on the agenda of the Union. The dynamic structure of the Union has led to many changes both legal and structural. The changes that exist in the competences of the Union and the forms of division of these competences with the member states are the most important factors affecting the legal structure of the Union. With the Lisbon Treaty, the competences of the Union are listed. Thus, it is envisaged that flexibility may be difficult, but pre-determination of the rules will increase transparency. In this respect, the aim of the study was to assess the Union's competences within the context of EU founding treaties and to analyze the relevence of the discourse used to eliminate democratic deficit of the Union's.

___

  • (2009) “European Union Law”, London: Routledge. 31 Mart 1971 tarihli Divan kararı, Case 22-70 Commission c. Conseil-AETR, Rec. 263. Alyanak, S. (2015) “Avrupa Birliği Hukukunda Yetki Sorunu”, Ankara: Yetkin Yayınları. Bausili, A.V. (2002) “Rethinking the Methods of Dividing and Exercising Powers in the EU: Reforming Subsidiarity and National Parliaments”, Jean Monnet Working Paper 9/02: 1-17. Baykal, S. (2008) “Avrupa Birliği’nde Yetki Sorunu ve Lizbon Antlaşması”, Belgin Akçay, Sevilay Kahraman ve Sanem Baykal, (eds.) Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Baykal, S. ve Göçmen, İ. (2016) “Avrupa Birliği Kurumsal Hukuku”, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Bayraktaroğlu Özçelik, G. (2008) “Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısı ve Lizbon Antlaşması”, Belgin Akçay, Sevilay Kahraman ve Sanem Baykal, (eds.) Avrupa Birliği’nin Güncel Sorunları ve Gelişmeler, Ankara: Seçkin Yayıncılık: 203-235. Bayram, M. H. (2015) “Avrupa Birliği Hukuku Dersleri”, Ankara: Seçkin Yayıncılık. Bonde, J.P. (2011) “The European Union’s Democratic Deficit: How to fix it”, Brown Journal of World Affairs, 17(2): 147-162. Bozkurt, E., Özcan, M. ve Köktaş, A. (2011) “Avrupa Birliği Hukuku”, Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Büyüktanır, D. (2010) “Dış İlişkiler Kapsamında Avrupa Birliği’nin Tüzel Kişiliği ve Lizbon Antlaşması”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, 7(27): 87-110. Case C-36/74 Walrave and Koch [1974] ECR 1405. Chryssochoou, D.N. (2003) “EU Democracy and the Democratic Deficit”, Michelle Cini, (ed.) European Union Politics, New York: Oxford University Press: 365-396. Gürsel, M.K. ve Önüt, L.B. (2009) “Avrupa Birliği’nin Kurumsal Yapısına Egemen Olan İlkeler”, Amme İdaresi Dergisi, 42(4): 59-77. Köktaş, A. (2005) “Topluluk/Birlik ile Üye Devletler Arasında Yetki Paylaşımı: Avrupa Birleşik Devletleri mi? Birleşik Devletlerin Avrupası mı?”, AÜHFD, 54(2): 219-247. Lizbon Antlaşması’na ekli 2 Numaralı ‘Orantılılık ve Katmanlı Yetki İlkelerinin Uygulanması ile İlgili Protokol’. Metin, Y. ve Altan, Y. (2011) “Lizbon Antlaşması Sonrasında Subsidiarite İlkesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3): 131-147. Moravcsik, A. (2008) “The Myth of Europe’s‘Democratic Deficit”, Intereconomics: Journal of European Public Policy, 331-340. Özler, Z. ve Midek, C. (2008) “AB’de Anayasa Süreci ve Lizbon Antlaşması”, İstanbul: İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları No.218. Özlük, E. ve Doğan, F. (2010) “Türkiye Avrupa Birliği İlişkilerini Egemenlik Devri Tartışmaları Üzerinden Okumak”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 9(1): 125-146. Reçber, K. (2010) “Avrupa Birliği Kurumlar Hukuku ve Temel Metinleri”, İstanbul: Alfa Aktüel. Rezler, P. (2011) “The Copenhagen Criteria: Are they Helping or Hurting the European Union”, Touro International Law Review, 14(2): 390-411. Sieberson, S.C. (2007) “The Treaty of Lisbon and its Impact on the European Union’s Democratic Deficit”, Colombia Journal of European Law, 14: 1-22. Tekinalp G. ve Tekinalp, Ü. (2000) “Avrupa Birliği Hukuku”, İstanbul: Beta Yayınları. Tezcan, E. (a2013) “Başlangıçtan Günümüze Avrupa Birliği Kurumları”, İstanbul: Hayat Yayınları. Tezcan, E. (b2013) “Avrupa Birliği’nde Karar Alma Konsepti ve Karar Alma Süreçlerinin Sınıflandırılması”, Ercüment Tezcan ve İlhan Aras, (eds.) Avrupa Birliği’nde Karar Alma Mekanizması Yardımcı Organlar ve Ajanslar, İstanbul: Oniki Levha Yayınları. The European Union, (2017) “Accession Criteria”, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/policy/glossary/terms/accession-criteria_en, (15.11.2017).