Etkin faiz yöntemi ve finansal raporlamadaki önemi: Vadesine kadar elde tutulacak sabit getirili yatırımlarda uygulanması

İşletmelerin muhasebe bilgi sistemlerince üretilen finansal raporlar işletme ilgililerinin ihtiyaç duydukları bilgileri onlara en kapsamlı, en güvenilir ve en kolay erişilebilir şekilde sunan veri kaynaklarıdır. UFRS/UMS sabit getirili yatırımlar ve sabit getirili borçlanmalar için “etkin faiz yönteminin (EFY)” uygulanmasını esas almıştır. EFY, finansal varlık veya borcun itfa edilmis maliyetlerinin hesaplanması ve ilgili faiz gelir veya giderlerinin ilişkili olduğu faaliyet dönemlerine dağıtılmasında “yıllık faiz oranı üzerinden günlük bilesik faiz esasına” dayalı “etkin faiz oranının” kullanılmasını esas almaktadır. Bu çalısmada, EFY kullanıldığında “vadeye kadar elde tutulacak” olarak sınıflandırılan sabit getirili yatırımların yatırım dönemi boyunca finansal raporlanmalarında, “etkin faiz oranının” nasıl bir etkiye sahip olduğunun saptanması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hazine bonosu ve devlet tahvili yatırımlarına iliskin örnekler ayrıntılı olarak incelenmistir. Bu inceleme sonucunda, EFY söz konusu yatırımların faiz gelirlerinin yatırımın iliskili olduğu faaliyet dönemlerine dağıtımının paranın zaman değeri açısından daha gerçekçi olmasını ve finansal raporlarda daha gerçekçi bilgi üretilmesini sağladığı gözlenmistir. Böylece, işletme hakkında bilgi ihtiyacında olan karar vericiler finansal durum raporundan ve finansal performans raporundan daha gerçekçi bilgi edinebilirler.

Being the output of accounting information system, financial reports are the main, easily accessible, most confident, and most comprehensive information resources for the decision makers to help them according to their decision process. According to the IAS/IFRS, effective interest method (EIM) recommended to apply for the fixed income securities and fixed interest loans. The EIM is method of calculating the amortized cost of a financial asset or a financial liability and of allocating the interest income or interest expense over the relevant period. The effective interest rate is the rate that exactly discounts estimated future cash payments or receipts through the expected life of the financial instrument or, when appropriate, a shorter period to the net carrying amount of the financial asset or financial liability. The effective interest rate should be the annually interest rate that calculated based on daily compounding. The purpose of this study is to investigate the effect of application of EIM for reporting of interest income of fixed income securities, which classified as a “held to maturity investments”, over the investment period. Based on this purpose, the examples of t-bills and t-bonds investments are deeply examined. As a result, EIM provides more realistic allocation based on time value of money and more reliable information in the financial reports at the allocation of the interest income of the investments over the relevant period. Hence, the decision makers who need information about a company can get more reliable information from reports of financial position and financial performance.

___

AKDOĞAN, Akdoğan ve AYDIN, Hamdi, 1987, Muhasebe Teorileri, Gazi Üniversitesi Yayın No: 98, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yayın No: 44, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

ERDAMAR, Cengiz, ORHON BASIK, Feryal, 2006, Finansal Muhasebe ve Tekdüzen Muhasebe Sistemi, 2. Bası, Arıkan, İstanbul.

GITMAN, Lawrence J., 2000, Principles of Managerial Finance, 9th Edition, Pearson Education, Inc., Singapore.

HACIRÜSTEMOĞLU, Rüstem, PEKDEMİR, Recep, TÜRKER, Masum ve ARSLAN, Erdoğan, 1996, Örneklerle Tekdüzen Hesap Planı Açıklamaları ve Mali Tablolar, TÜRMOB Yayın No:24, Ankara.

International Accounting Standards Board, 2008, International Reporting Standards (IFRSs®), Including International Accounting Standards (IASs®) and Interpretations, as approved at 1 January 2008, International Accounting Standards Committee Foundation, London.

KARAN, Mehmet Baha, 2001, Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi, Gazi Kitapevi, Ankara.

LIVINGSTON, Miles, 1993, Money and Capital Markets, 2nd Edition, New York Institute of Finance, New Jersey.

MISHKIN, Frederic S., 1995, The Economics of Money, Banking, and Financial Markets, 4th Edition, Harper Collins Collage Publihers, New York.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğ, Sıra No:1, Muhasebe Usul ve Esasları III/B. Resmi Gazete, 26.12.1992, Sayı: 21477 Mükerrer.

PEKDEMİR, Recep; Muhasebeciler İçin TMS-TFRS Uygulama Rehberi – Giris, İstanbul, Kasım 2008.

SANTOMERO, Anthony M., BABBEL, David, 2001, Financial Markets, Instruments, and Institutions, 2. Edition, Mc Graw- Hill Irwin, Singapore.

ŞENCAN, Hüner, 1995, İsletmeciler ve İktisatçılar İçin Rapor Yazımı, İ.Ü. İsletme Fakültesi Yayın No: 264, İsletme İktisadı Enstitüsü Yayın No: 156, İstanbul.

Türk Dil Kurumu, TÜRKÇE SÖZLÜK, 9. Baskı, cilt-2, Ankara, 1998.

Türkiye Bankalar Birliği, Türkiye Bankalar Birliği Bankacılık ve Arastırma Grubu: Seffaflığın Önemi Üzerine Bir Değerlendirme, Subat 2002.

Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu, 2008, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS/IAS) ile Uyumlu - Türkiye Muhasebe Standartları TMSTFRS, TMSK Yayınları-3, Fersa Matbaası, Ankara.

YÜCEL, Göksel, 1986, İşletmelerde İç Raporlama Sistemi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3373, İşletme Fakültesi Yayın No:176, Muhasebe Enstitüsü Yayın No:48, Avcıol Matbaası, İstanbul.