Çağrılı Makale: İşletmelerin Toplumsal Sorumluluğuna İlişkin Türkiye'deki Akademik Çalışmalardan Bazı Örnekler ve Gözlemler

Bu makalede önce işletmelerin toplumsal sorumluluğuna ilişkin gelişimin ana hatları özetlendikten sonra, Türkiye'de işletmelerin toplumsal sorumluluğu konusundaki gelişmeler ve akademik çevrelerde yapılan bazı araştırmaların bulguları değerlendirilecektir. Son bölümde ise, toplumsal sorumluluk olgusu ve uygulamasındaki bazı sorunlar tartışılacaktır.

PDF

___

Akıncı, Ayşehan (2001), "Mersin'de Faaliyet Gösteren Küçük ve Orta Boy İşletme Sahipleri ve Yöneticilerin îş Ahlakı ile İlgili Görüşleri", 9. Ulusrl Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 24-26 Mayıs 2001, İstanbul Üniversitesi, 659-672.
Aktan, Çoşkun Can (1998), "Rant ve Faiz Ekonomisi Üzerine", Banka ve Ekonomik Yorumlar Dergisi. Sayı 5, 42-45.
Alpay, Güven, Develioğlu, Kazım ve Evcimen, Dilek (2002), "İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları: Belirleyici Etken Olarak Kurumsal Değerler", 10. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 23-25 Mayıs 2002, Akdeniz Üniversitesi, 73-84.
Arbak, Yasemin, Özmen, Ömür T. Ve Katrinli, Alev Ergene (1994), "Türk Yöneticilerinin îş Ahlakına İlişkin Değerleri", 2. Yönetim Organizasyon Kongresi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
Arbak, Yasemin, Aldemir, Ceyhan, Ömür, Özmen, Katrinli, Alev, Ishakoğlu, Gülem, Kesken, Jülide (1997), "Perceptual Study of Turkish Managers' and Organizations' Characteristics: Contrast and Contradictions", Sonja A. Sackman (der), Cultural Complexity in Organizations. Saqe, 87-103.
Arıkan, S. (1995), "İşletmelerde Sosyal Sorumluluk ve îş Ahlakı", Hacettepe Üniversitesi İktisadi idari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 13,171-180.
Aşçıgil, Semra (2004) "Perceptions on Corporate Social Responsibility: A Survey on Turkish Managers", 1ABPAD Conference Proceedings, Ocak 23-25, 2004, New Orleans.
Ay, Ünal ve Çelik, Cemile (2003), "Perceptions of Business Students About Business Social Responsibility", Mahmut Arslan (der.), 1. Türkiye Uluslararası İş ve Meslek Ahlakı Kongresi Bildiriler Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, 484 - 492.
Bay, Eyüp ve Küskü, Fatma(2006), "Sorumluluk mu, Karlılık mı? İsteğe Bağlı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetleri", 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 25-27 Mayıs 2006 Atatürk Üniversitesi, 707-713.
Bayrak, Sabahat (2001), İş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk. Beta.
Bayrak, Sabahat(2003), "Türk İmalat İşletmelerinin îş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluğa Yönelik Tutumları", 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 22-24 Mayıs 2003, Kocatepe Üniversitesi, 117-129.
Berkman, A. Ümit (1997), "Kamu Yönetiminde Yolsuzluk ve Rüşvete Karşı Önlemler: Değişik Ülkelerden Bazı Örnekler", Yeni Türkiye. Cilt 3, Sayı 14, 1039-1058.
Berkman, A. Ümit (1999), "Corruption in Bureaucracy: Art; the Underdeveloped Countries More Prone to Corruption?", O. Bozkurt ve J. Vargaz Moniz (der), Political and Administrative Corruption içinde, IRAS yaymi, 77-97.
Berkman, A. Ümit (2000), "İş Ahlakı ve İşletmelerin Toplumsal Sorumluluğu: "Ahlak Sermayesi" Olgusu", 7. Ulusal İşletmecilik Kongresi. Başkent Üniversitesi, 23-26 Kasım 2000.
Berkman, A. Ümit (2001), ''İş Ahlakı ve İşletmelerin Toplumsal Sorumluluğu", Salih Günay (der), Yönetim ve Organizasyon- Nobel, 341-346.
Carroll, Archie (1991), "The Pyramid of Corporate Social Responsibility: Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders", Business Horizons, Vol. 34, No. 4,39-48.
Dalyan, Figen ve Gökbel, Serpil A. (2005), İşletmelerde Sosyal Sorumluluk: İMKB'de İşlem Gören Bankalarm Sosval Sorumluluk Faaliyetleri ile Karlılıkları Arasında İlişki Eskişehir, Anadolu Üniversitesi, İİBF Yayım.
Donaldson, Thomas and Preston, Lee (1995), "The Stakeholder Theory of the Corporation: Concepts, Evidence and Implications", Academy of Management Review. 1: 65-91.
Ekin, S. ve Tezölmez, S.H. (1999), "Business Ethics in Turkey: An Empirical Investigation with Special Emphasis on Gender", Journal of Business Ethics. Vol. IB, No. 1:17-34.
Elias, J. ve Dees, G. (1997), "The Normative Foundations of Business", Harvard Business Review. June: 1-19.
Erden D. (1987), "İşletmelerin Sosyal Sorumluluğunun Algılanması: Mühendislik ile İşletme ve İktisat Öğrencileri Kıyaslaması", Amme İdaresi Dergisi. Cilt 20, (2):69-80
Ergeneli, Azize (1996), "İşletme Etiği: İşletme Öğreniminde Olması Gereken Bir Ders", Hacettepe Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 14. Savı 1, 99-107.
Ferrell, O.C. ve Fraedrich, John (1994), Business Ethics: Ethical Decision Making and Cases. Houghton-Mifflin.
Freeman, Edward (1984), Strategic Management: A Stakeholder Approach, Pitman.
Friedman, Milton (1970), "The Social Responsibility of Business is to Increase It's Profits", The New York Times Magazine, 13 Eylül, 1970 (M. Hoffman ve diğerleri, Business Ethics. McGraw Hill - 2001 içinde, s. 156-159).
Garih, Üzeyir (1998), "Şirketlerin Kendi İç İşleyişlerinde ve Ortakları ile İlişkilerinde Etik Değerler, Özel Durumların Açıklanmasında Gizlilik", İstanbul Menkul Kıymetler Borsası, Türk Sermaye Pivasasmda Etik Değerler ve İş Adabına İlişkin Çalışma Kuralları. Acar Matb.
Gürbüz, Gülruh (2003), "Attitudes of Employees in . Manufacturing Industry Towards Business Ethics", Mahmut Aslan (der.), 1. Türkiye Uluslararası İs ve Meslek Ahlakı Kongresi Bildiriler Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, 89-97.
Halıcı, Ali ve Küçükaslan, Aslı (2005), "Turkish Companies' Ethical Statements: Content Analysis with Comparisons", Management Research News, Vol. 26, No. 1: 45-61.
Harrison, Jeffrey ve St. John, Caron (1992), Strategic Management of Organizations and Stakeholders, South Western College Publishers.
Jones, M.T. (1996), "Missing the Forest for the Trees: A Critique of Social Responsibility Concept and Discourse". Business and Society. Vol 35, No. 1:7-41
Jones, M.T. (1999), "The Institutional Determinants of Social Responsibility", Journal of Business Ethics, Vol.20:163-179.
Kildokum, Hakan (2004), "İşletme Sosyal Sorumluluğu Kapsamında İşletmelerin Sosyal Performansları ile Mali Performanslarının Karşılaştırılması ve Türkiye için Bir Araştırma", Active Yönetim Bankacılık ve Finans Dergisi. Kasım-Aralık.
Küskü, Fatma (2001), "Sorumluluk mu, Zorunluluk mu? Türk Otomotiv Sektöründeki İşletmelerin Çevre ile İlgili Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinin Değerlendirilmesi", 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 24-26 Mayıs 2001, İstanbul Üniversitesi, 155-169.
Maignan, Isabelle ve Ralston, David A. (2002), "Corporate Social Responsibility in Europe and the US: Insights from Businesses' Self Presentations", Journal of International Business Studies Vol 33, No 3: 497-514.
Maignan, Isabelle ve Ferrell, O.C. (2003), "Nature of Corporate Responsibilities: Perspectives from American, French and German Consumers", Journal of Business Research, Vol 56: 55-67.
Merih, K. (1979), "Karar Verme Sürecinde Sosyal Sorumluluk İlkesinin Önemi", Yönetim, Cilt 3, Sayıll, 17-24.
Mitchell, Ronald ve diğerleri (1997), "Toward a Theory of Stakeholder Identification and Salience: Defining the Principle of Who and What Really Counts", Academy of Management Review. 22: 853-886.
Önce, G. ve Marangoz, M. (2002), "Ekolojik (Organik) Ürünlere Karşı Tüketici Davranışlarının İncelenmesi", 7. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, 31 Mayıs - 2 Haziran 2002, Afyon, 79-93.
Özalp, İnan (2001), "İşletmelerde Paydaş (Stakeholder)Kavramı ve Paydaşların Yönetimi: Arçelik ve Tusaş'ta Yapılan Bir Uygulama", 9. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 24-26 Mayıs 2001, İstanbul Üniversitesi, 7-20.
Özalp, İnan ve Tonus, Zümrüt (2003), "Paydaş Teorisi ve Freeman, Donaldson-Preston, Mitchell-Angle-Wood ve ArrolPun Paydaş Teorisine Yaklaşımlarının İncelenmesi", 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 22-24 Mayıs 2003, Kocatepe Üniversitesi, 161-176.
Öz-Alp, Şan (1996), "İşletme Yönetiminde Sosyal Sorumluluk", Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Dergisi. Gilt 2, Sayı 1, 41-50.
Özarallı, Nurhan (2006), "İstanbul'da Çeşitli Sektörlerde Faaliyet Gösteren Şirketlerin Kurumsal Sosyal Sorumluluk Yaklaşımları, Şirket Kültürü ve Çalışanların Kurumsal Vatandaşlık Davranışı". 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 25-27 Mayıs 2006, Atatürk Üniversitesi, 715-723.
Özdemir, Şuayip, Torlak, Ömer ve Altunışık, Remzi (2003), "Tüketici Ahlakı Üzerine Bir Araştırma", Mahmut Arslan (der), 1. Türkiye Uluslararası İş ve Meslek Ahlakı Kongresi Bildiriler Kitabı. Hacettepe Üniversitesi, 421-430.
Pira, Aylin ve Baytekin, Pelin E. (2003), "İşletmelerde Toplumsal Sorumluluk ve "Aygaz Ev Kazalarına Karşı Uyarıyor" Toplumsal Sorumluluk Kampanya Örneği", 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 22-24 Mayıs 2003, Kocatepe Üniversitesi, 267-278.
Robertson, Diane C. Ve Nicholson, Nigel (1996), "Expressions of Corporate Social Responsibility in UK Firms", Journal of Business Ethics. Vol. 15,1095-1106.
Şahin, M. (1984), "İşletme Yönetimi ve Sosyal Sorumluluk Kavramı", Anadolu Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 11, Sayı 1,55-66.
Tak, Bilçin (2002), "İşletmelerin Sosyal Sorumluluklarım Yerine Getirmeleri Açısından Algılanan Performanslarının Ölçümüne Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çalışması", 10. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 23-25 Mayıs 2002, Akdeniz Üniversitesi, 85-99.
Torlak, Ömer ve Özdemir, Şuayip (2003), "Küçük ve Orta Ölçekli İşletme Yöneticilerinin îş Ahlakı ve Sosyal Sorumluluk Anlayışı Üzerine Bir Alan Araştırması", 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 22-24 Mayıs 2003, Kocatepe Üniversitesi, 145-160.
Tosun, Kemal (1979), "İş Hayatının Sosyal Sorumlulukları", Yönetim. Cilt 3, Sayı 11, 4-14.
Tutar, Hasan ve Aygen, Selin (2006), "Antalya ve Erzurum'da Faaliyet Gösteren İşletmelerin SA-8000 Sosyal Sorumluluk Standartlarına İlişkin Tutumları", 14. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 25-27 Mayıs 2006, Atatürk Üniversitesi, 697-706.
Türkel, Asuman ve Gültekin, Nihat (2003) "Sosyal Sorumlulukta Yöneticinin Rolü ve GAP Bölgesi Yöneticilerinin Sosyal Sorumluluk Anlayışlarım Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma", 11. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 22-24 Mayıs 2003, Kocatepe Üniversitesi, 131-144.
Uslu, A. T. (1996) "İşletme Öğrencilerinin İş Ahlakına Yönelik Tutum ve Davranışları", Öneri. Cilt 1, 5-11.
Uzunçarşılı, Ülkü, Toprak, Meral, ve Ersun, Oğuz (2000), "Türkiye'de Kurumsal Kültürün Yansımaları", 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 25-27 Mayıs 2000, Erciyes Üniversitesi, 17-24.
Yurtseven, H. Rıdvan (2000), "İşletme Yönetiminde Etik: Toplum ve İşletmeler Açısından Çanakkale Kenti'nde Karşılaştırmalı Bir Araştırma", 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı. 25-27 Mayıs 2000, Erciyes Üniversitesi, 249-261.