Havacılık Emniyeti ve Havacılık Kavramları Arasındaki ve Farkların Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Sivil havacılık sisteminin en temel amacı hava taşımacılığındaki risklerin en aza indirilmesidir. Bu amaca ulaşmak için yürütülen faaliyetler İngilizce alanyazında "aviation safety" adı verilen kavram kapsamına girmektedir. Bu kavram ile benzer amaç taşıyan ancak bazı farklılıkları olan diğer bir kavram ise İngilizce alanyazında "aviation security" adı verilen kavramdır. İngilizce dili bu farklı iki kavram için farklı iki kelime kullanan nadir dillerden birisidir. Türkçe'de ise her ikisi için de aynı anlamda "emniyet" ve "güvenlik" kelimeleri kullanılmaktadır. Bu durum böylesine önemli bir konuda ciddi bir kavram kargaşası yaratmaktadır. Bu çalışma sözü edilen kavram kargaşasının ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Çalışmada İngilizce'deki "safety ve "security" kelimelerinin anlamları araştırılmakta, İngilizce ve Türkçe Havacılık Terminolojilerindeki "aviation safety-havacıhk emniyeti" ve "aviation security-havacılık güvenliği" adı verilen kavramlar incelenerek aralarındaki ilişki ve farklar ortaya konulmakta, Türk Sivil Havacılık Sektöründe çalışanların bu konudaki görüşleri alınmakta ve Türkçe Havacılık Terminolojisindeki kullanımları için öneriler getirilmektedir.
Anahtar Kelimeler:

Türkiye

A Survey to Determine the Relationship and Differences Between the Aviation Safety and Aviation Security Concepts

The main goal of civil aviation system is to reduce the risks in air transportation to a minimum level. The activities performed to attain this goal take place in a concept named "aviation safety" in literature in English. Another concept that has same goal with "aviation safety" but has some different features is "Aviation Security". English language is one of the rare languages that uses two different words for these two concepts. On the other hand it is used the words "emniyet" and "güvenlik" for both of these in Turkish Language. This situation causes a significant confusion in such an important subject. This study is for eliminating the confusion mentioned above. First of all, the meanings of the words "safety" and "security" in English are investigated in this study. Then the relationship and differences between these two different concepts are introduced by examining the "aviation safety" and "aviation security". Following this examination the thoughts of Turkish Civil Aviation Employees on this subject are captured. Finally some suggestions are introduced for the use of these concepts in Turkish Aviation Terminology.
Keywords:

Turkey,

___

  • ABD Ulaştırma Bakanlığı Federal Transit Administration, (1994), Transit System Security Program Planning Guide, http://transit-safety.volpe.dot.gov/training/EPSSeminarReg/ CD /documents/toolkit/FTA_94_l.pdf, FTA-MA-90-7001-94-1 DOT-VNTSC-FTA-94-1, Erişim 17 Temmuz 2003.
  • Button Kenneth ve Samantha Taylor, (2000), "International Air Transportation and Economic Development", Journal of Air Transport Management, Vol:6, No:4, s.209-222.
  • Cambridge University, (1995), Cambridge International Dictionary of English, New York, Cambridge University Press.
  • Devellioğlu Ferit, (2001), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara, Yayına hazırlayan Aydın Sami Güneyçal, 18. basım.
  • Gerede Ender, (2002), "Havayolu Taşımacılığında Küreselleşme ve Havayolu İşbirlikleri THY AO'da Bir Uygulama", Yayınlanmamış Doktora Tezi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Gerede Ender, (2003), "Türk Sivil Havacılık Sisteminin Sorunları". 78. Yılda Türk Hava Kurumu ve Türk Havacılığının Geleceği adlı Panel'de sunulan bildiri, Ankara, s.19-39.
  • Global Aviation Information Network-Aviation Operator Safety Practices Working Group, (2002), "Operator's Flight Safety Handbook", Flight Safety Digest, Vol:21, No:5-6, s.1-100.
  • Helmreich Robert L. ve Ashleigh C. Merritt, (2001), Culture at Work in Aviation and Medicine: National, Organizational and Professional Influences, Brookfield, Ashgate Publishing.
  • ICAO, (1997), Annex-17 to the Convention on International Civil Aviation: International Standards and Recommended Practices Security Safeguarding International Civil Aviation Against Acts of Unlawful Interference, Montreal, ICAO, 6. Basım.
  • ICAO, (2000), Uluslararası Sivil Havacılık Anlaşması, Montreal, ICAO, 8. Basım.
  • International Atomic Energy Agency, (2003), "Safety Glossary Terminology Used in Nuclear, Radiation, Radioactive Waste And Transport Safety", http://www.iaea.or.at/ns/CoordiNet /safetypubs/iaeaglossary/glossarypics/glossaryb ottom.htm. Erişim 17 Temmuz 2003.
  • Olgun İbrahim ve Drahşan Cemşit, (1984), Farsça-Türkçe Sözlük, Ankara, Elhan Kitabevi.
  • Janic Milan, (2000), "An Assessment of Risk and Safety in Civil Aviation", Journal of Air Transport Management, Vol:6, No:l, s.43-50.
  • Kabaağaç, Sina ve Alova Erdal, (1995), Latince/Türkçe Sözlük, İstanbul, Sosyal Yayınlar.
  • Merriam Webster, http://www.m-w.com/cgi-bin/dictionary. Erişim 3 Eylül 2003.
  • Naci, Muallim (1317), Kamus-ı Turki, İstanbul, Çağrı Yayınları, Dersaadet İkdam Matbaası.
  • Naci, Muallim, Lügat-ı Naci, İstanbul, Çağrı Yayınları, Geveze Gazetesi Sahibi İmtiyazı ve Asır Matbaası Kütüphane ve Müzellidhanesi Sahibi Kirkor.
  • O'Connor William E., (1995), An Introduction to Airline Economics, Westport, Praeger, Beşinci basım.
  • Oum Tae H. ve Yu Chunyan (1998), Winning Airlines: Productivity and Cost Competitiveness of the World's Major Airlines, Boston, Kluwer Academic Publishers.
  • Quilty Stephen (2002), "NATO-RTO Destekli Havacılık Semineri", Yayınlanmamış seminer notları.
  • Redhouse Sir James W., (1890), A Turkish and English Lexicon Shewing in English the Significations of the Turkish Terms,Istanbul.
  • Ruitenberg Bert, (2002), "Increasing Both Safety and Capacity: Positioning the Controller Between a Rock and a Hard Place", The Controller,Vol:41, No:l.
  • Seydi Ali, (1330), Kamus-ı Osmani, Darulhilafet'ül- aliyye Matbaa ve Kütüphane-i Cihan.
  • T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Havayolu Ulaştırması Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, DPT:2584- ÖİK:596.
  • The American Heritage Dictionary of the English Language,(2000),http://www.bartleby.com/61/64/S0016400.html.Erişim 5 Eylül 2003, Dördüncü basım.