Stres Oluşturan Etmenlerin İş Performansı Üzerindeki Etkisi: Mersin İlinde Kuyumculuk Sektörü Yöneticileri Üzerine

Bu çalışma, kuyumculuk sektöründe bireysel, örgütsel ve çevresel stres etmenlerinin kuyumcuların iş performansı üzerindeki etkisinin araştırılması ve ilgili alanyazında açıkça görülen eksikliğin giderilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, Mersin ilinde kaydı bulunan, en yüksek iş hacmine sahip beş kuyumcu işletmesi yöneticisi ile derinlemesine mülakat yapılmış olup; elde edilen veriler, “NVivo 12” nitel analiz programı vasıtasıyla içerik analizine tabi tutulmuştur. Gerçekleştirilen analizden hareketle, kuyumcu işletmesi yöneticilerinin iş performansına etki eden en önemli stres faktörlerinin, bireysel kaynaklı olarak aile, iş deneyimi ve kazanç; örgütsel kaynaklı olarak sermaye, güvenlik ve mesleki yeterlilik ve çevresel kaynaklı olmak suretiyle politik ve ekonomik etmenlerden oluştuğu görülmüştür. Ek olarak, bu etmenlerin iş görenler üzerinde olumsuz, nötr, ve ters u olmak kaydıyla üç farklı şekilde etkisinin bulunduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Stres, İş Performansı, Türk Kuyumculuk Sektörü, İşletme

PDF

___

Aktaş, A. (2001). Bir kamu kuruluşunun üst düzey yöneticilerinin iş stresi ve kişilik özellikleri, Ankara, Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi.
Aydın, A. & Üçüncü, K., & Taşdemir, T. (2011). Akademik Performansı Etkileyen Stres Kaynaklarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 387-399.
Budak, E. Z. (2015). Kuyumculuk Sektör Raporu, Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı.
Ekinci, H. & Ekici, S. (2003). “Yöneticiler Üzerindeki Etkileri Açısından Stres Kaynakları ve Bir Uygulama”, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, İİBF Dergisi, C:27, s.1.
Engin, A. O., Calapoğlu, M., Seven, M. A., Yörük, A. K. (2008). Davranışlarımızın Genetik ve Çevresel Boyutları, Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Atatürk Üniversitesi Yabancı Diller Yüksek Okulu Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, C:1.
Eren, E. (2007). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul, Beta Yayınları.
Ergeneli, A., & Karan, M. B. (1997). Strese Eğilimli Olmak Bakımından Bazı Bilişsel Alışkanlıklar İle İş Performansı İlişkisi: A Tipi Yatırım Fonu Yöneticilerine Yönelik Bir Çalışma. Amme İdaresi Dergisi, 30(4), 131-156.
Eroğlu, F. ( 2004). Davranış Bilimleri, İstanbul, Beta Yayınları.
George, J.M. & Jones, G.R. (2012). Understanding and Managing Organizational Behavior, Sixth Edition, New Jersey, Pearson Education Inc.
Geylan, R., Tonus H. Z., Kağnıcıoğlu, D. Benligiray S., Baraz A. B. ve Ergun, Ö. Derya, N. (2013). İnsan Kaynakları Yönetimi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Gökgöz, H. (2013), Stresin Çalışanların Performansı Üzerine Etkisi, Trakya Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
Gundlach, G.T. & Cannon, J.P. (2010). “Trust but verify?” The performance implications of verification strategies in trusting relationship, Journal of Academy of Marketing Science.
Gümüştekin, G. E. & Öztemiz, A.B. (2005), Örgütlerde Stresin Verimlilik ve Performansla Etkileşimi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C: 14, s: 1.
Junqian, M. (2014). Stress: Friend or Enemy?. Journal of Educational and Social Research, 4(6), s. 275.
Kabul, M. (2016), Çalışanların Örgütsel Stres Kaynakları ve Stresle Başa Çıkma Yöntemleri, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Yönetimi Anabilim Dalı Yönetim Organizasyon Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Kendirli, S. & Konak, F. (2014). İşletme (Çalışma) Sermayesi Yönetimin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: Bist Gıda, İçecek Endeksi Uygulaması, Akademik Bakış Dergisi, s: 41.
Korkmaz, S. & Bayır, M. (2015). Döviz Kuru Dalgalanmalarının Yurtiçi Fiyatlara Etkisi, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi C:8,Sayı: 4.
Luthans, F. (2010). Organizational Behavior (12th Ed.). New York: McGraw Hills.
Michie, S. (2002). Causes and management of stress at work. Occupational and environmental medicine, 59(1), ss. 67-72.
Moore, D. A. & Tenney, E. R. (2012). Time pressure, performance, and productivity. In looking back, moving forward: A review of group and team-based research. Emerald Group Publishing Limited, 305-326.
Özbozkurt, O. B. (2016). Uluslararası İşletmecilik Faaliyetlerinde Politik Risk Yönetim Stratejilerinin Oluşturulması İle İlgili Türk İş Dünyası Ve Yatırımcıların Algısı Üzerine Nitel Bir Araştırma, Doktora Tezi, Mersin.
Radbeh, N. (2014). İş Hayatında Stresin Performansa Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Yalova Üniversitesi, Yalova.
Soysal, A. (2009). İş Yaşamında Stres, çimento işverenler dergisi, İstanbul, C: 23, S:1.
Sullivan, S. & Bahagat, R. S. (1992). Organizational Stress, Jop Stisfaction and Jop Performance: Where Do We Go From Here?, Journal Of Management, Vol: 18, No:2.
Tokay, T. (2000). Örgütlerde Performans İlişkisi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
Tomruk, Z. (2014). Akademisyenlerde Stres Kaynakları, Stres Durumunda ve Stresle Başa Çıkmada Gösterilen Davranışlarım İlişkisi: Yakın Doğu Üniversitesi Örneği, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İnsan Kaynakları Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Tuten, T.L. & Neidermeyer, P.E. (2004). “Performance, Satisfaction And Turnover In Call Centers, The Effects of Stress and Optimism” Journal of Business Research, 57: 26-34.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Seçkin Yayıncılık.