TÜRKİYE VE BİLGİ TOPLUMU SİYASASI: BİR TOPLUMSAL DÖNÜŞÜM HİKÂYESİNİ YENİDEN OKUMAK

Neo liberalizmin kültürel ve ekonomik politikalarının egemen olduğu ülkelerde; bilgi toplumu politikaları, 1990’lı yıllardan itibaren önemli ölçüde toplumsal dönüşüm düşüncesi üzerine biçimlenmektedir. Özellikle liberal çoğulcu değerlerin etkilediği bilgi toplumu siyasaları, topyekûn bir toplumsal dönüşüm niyetini oldukça açık olarak sunarken, gelişmekte olan ülkeler için bir bağımlılık ve yeni bir sömürge düzeninin açıldığı belirtilmelidir. Bu çalışma içerisinde Türkiye’nin 2006-2010 yılları arasındaki Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı tam da gelişmekte olan ülkeler için ortaya çıkan bağımlılık ve sömürge ilişkisini eleştirel ekonomi politik yaklaşım çerçevesinde değerlendirilmektedir. Planın üzerinden geçen dört yıllık bir süreye rağmen, Türkiye’nin bilgi toplumu kazanımlarından yararlanan bir ülke olmadığı belirtilmelidir. Aksine, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin Amerika merkezli bir şirkete hazırlattığı sözü edilen siyasa, Türkiye’nin söz konusu alanda önemli ölçüde geride kalmış olmasının nedenleri üzerine okunabilmektedir. Bu çalışma içerisinde eleştirel ekonomi politik yaklaşım ve eleştirel söylem analizi üzerinden Bilgi Toplumu Siyasası ve Eylem Planı sorgulanmış ve Türkiye’de yeni medya ve enformasyon toplumu alanındaki var olan koşullar çözümlenmiştir.

TURKEY’S INFORMATION SOCIETY STRATEGIES: REREADING A SOCIAL TRANSFORMATION STORY

In those countries, where neo liberalism’s cultural and economic policies are in effect, information society policies are shaped by the idea of social transformation since 1990s. Specifically, information society policies which are affected by liberal pluralistic values, while on the one hand are offering the intention of an overall social transformation, on the other hand this development means a new colonial order and of course opening a new dependency for the developing countries. In this study, “Turkey’s Information Society Strategies and Action Plan for 2006-2010” is critically evaluated within context of the colonial dependency relationship faced by the developing countries. It will have to be pronounced that, although four years have passed since the application of the plan, Turkey is not a country benefiting from the gains of the information society facilities. On the contrary, Turkey’s Information Society Strategies and Action Plan which is prepared by an American-based company and put into effect by the Justice and Development Party, should be seen as one of the reasons why Turkey lagged behind the developments taking place in this area. In this study, Turkey’s Information Society Strategies and Action Plan and the existing conditions of information society and new media is critically questioned and analyzed.

PDF

___

AVCI, Gamze (2006). “Turkey’s EU Politics: Consolidating Democracy through Enlargement”. Questioning EU Enlargement Europe in Search of Identity. İçinde. Ed: Helen Sjursen. London and New York: Routledge Press. 62-77.
BAŞARAN, Funda (2010). İletişim Teknolojileri ve Toplumsal Gelişme: Yayılmanın Ekonomi Politiği. Ankara: Ütopya Yayınları.
Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu (2013). Türkiye Elektronik Haberleşme Sektörü: Üç Aylık Pazar Verileri Raporu. Ankara: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Kurumu, Sektörel Araştırma ve Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yayınları.
CASTELLS, Manuel (2010). The Information Age: Economy, Society and Culture. Volume: II. The Power of Identity. 2. Baskı. Malden, M.A: Wiley-Blackwell Publishing.
DAWSON, Michael ve FOSTER, John Bellamy (2003). “Sanal Kapitalizm: Tekelci Sermaye, Pazarlama ve Enformasyon Otobanı”. Kapitalizm ve Enformasyon Çağı: Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi içinde. Ed: Robert W. McChesney, Ellen Meiksins Wood ve John Bellamy Foster. Ankara: Epos Yayıncılık. Çev: Nil Senem Çınga, Erhan Baltacı ve Özge Yalçın. 67-85.
DEDEOĞLU, Beril (2011). “Türkiye’de AB Karşıtlığı-Küreselleşme Karşıtlığı İlişkisi”. Uluslararası İlişkiler. Cilt: 7. Sayı: 28 (Kış 2011). 85-109.
DPT (2006). Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı (2006-2010). http://www.resmigazete. gov.tr. 24.09.2013.
FUCHS, Christian (2012). “Capitalism or Information Society? The Fundemental Question of the Present Structure of Society”. European Journal of Social Theory. 1-22.
GARNHAM, Nicholas (2004). “Class Analysis and the Information Society As Mode of Production”. Javnost: The Public. Vol: 11 (3). 93-104.
GERAY, Haluk (2005a). “İktisat ve İletişim İlişkisi Üzerine”. İletişim Ağlarının Ekonomisi: Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet. İçinde. Der: Haluk Geray ve Funda Başaran. Ankara: Siyasal Kitapevi Yayınları. 9-35.
GERAY, Haluk (2005b). “Birikim Düzenleri, Yeniden Yapılanma ve Küreselleşme”. İletişim Ağlarının Ekonomisi: Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet. İçinde. Der: Haluk Geray ve Funda Başaran. Ankara: Siyasal Kitapevi Yayınları. 35-59.
GERAY, Haluk (2005c). “Telekomünikasyon’un Ekonomisi”. İletişim Ağlarının Ekonomisi: Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet. İçinde. Der: Haluk Geray ve Funda Başaran. Ankara: Siyasal Kitapevi Yayınları.75-107.
GOLDING, Peter (2003). “Küresel Köy mü? Kültürel Yağma mı? İletişim Devriminin Eşitsiz Mirası”. Kapitalizm ve Enformasyon Çağı: Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi içinde. Ed: Robert W. McChesney, Ellen Meiksins Wood ve John Bellamy Foster. Ankara: Epos Yayıncılık. Çev: Nil Senem Çınga, Erhan Baltacı ve Özge Yalçın. 85-107.
HILLS, Jill (2003). “ABD’nin Kurallarıyla Okey mi: 1940’lardan Günümüze Telekomünikasyon”. Kapitalizm ve Enformasyon Çağı: Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi içinde. Ed: Robert W. McChesney, Ellen Meiksins Wood ve John Bellamy Foster. Ankara: Epos Yayıncılık. Çev: Nil Senem Çınga, Erhan Baltacı ve Özge Yalçın. 121-149.
http://www.3weforum.org (2013). “The Network Readlines Index 2013”. 26.09.2013.
http://www.alternatifbilisim.org (2013). “Türkiye’de İnternetin Durumu 2013”. 01.10.2013.
http://www.bilgitoplumu.gov.tr (2012). “Bilgi Toplumu Stratejisinin Yenilenmesine Dair Hizmet Alımı. Teknik Şartname”. 23.09.2013
http://www.bilgitoplumu.gov.tr (2013). “Bilgi ve İletişim Teknolojileri Alanında Gelişmeler ve Hedefler”. 27.09.2013.
http://www.bilgitoplumu.gov.tr (2013). “e-Dönüşüm Türkiye Projesi”. 01.10.2013.
http://www.bilgitoplumu.gov.tr (2013). “Ülkelerin Bilgi Toplumu’na Hazır Olma Durumu”. 24.09.2013.
http://www.bilgitoplumu.gov.tr/documents/3/Diger (2013). “e-Europe+: A-CoOperative Effort to Impelent the Information Society in Europe: Action Plan”. 20.09.2013.
http://www.ec.europe.eu (2013). “Europe 2020: A European Strategy for Smart, Sustainable and Inclusive Growth”. European Commission. 27.09.2013.
http://www.ec.europe.eu (2013). “Lisbon Strategy for Growth: Toward a Green and Innovative Economy”. European Commission. 27.09.2013.
http://www.internetworldstats.com (2013). “Internet Gender Divide”. 01.10.2013.
http://www.peppersandrogersgroup.com (2013). “Client Case Studies: Strategy in Action”. 23.09.2013
http://www.telkoder.org.tr (2013). “Telekomünikasyon İşletmecileri”. 01.10.2013.
http://www.tuik.gov.tr (2013). “2012 Yılı Bilgi Toplumu İstatistikleri”. 01.10.2013.
http://www.tuik.gov.tr (2013). “Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanımı Araştırması-2013”. 01.10.2013.
http://www.tuik.gov.tr (2013). “Yoksulluk Çalışması, 2011”. Tuik Haber Bülteni. 01.10.2013.
http://www.tuik.gov.tr (2013). Yenilik Araştırması. 01.10.2013.
http://www.turktelekom.com.tr (2013). “Türk Telekom Grup Şirketleri”. 01.10.2013.
KEYMAN, Fuat (2010). “Modernization, Globalization and Democratization in Turkey: The AKP Experience and its Limits. Constellations. Vol: 17 (2). 312-327.
KUMAR, Krishan (1999). Sanayi Sonrası Toplumdan, Post Modern Topluma: Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları. Çev: Mehmet Küçük. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları.
LASH, Scott ve URRY, John (1987). The End of Organised Capitalism. Chambridge: Polity Press.
MENZIES, Heather (2003). “Siber-Uzayda Kapitalizme Karşı Mücadele: Enformasyon Otobanı, Post-Endüstriyel Ekonomi ve Halk”. Kapitalizm ve Enformasyon Çağı: Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi içinde. Ed: Robert W. McChesney, Ellen Meiksins Wood ve John Bellamy Foster. Ankara: Epos Yayıncılık. Çev: Nil Senem Çınga, Erhan Baltacı ve Özge Yalçın. 107-121.
ÖNİŞ, Ziya (2009). “Beyond the 2001 Financial Crisis: The Political Economy of the New Phase of neo liberal restructuring in Turkey”. Review of International Political Economy. Vol: 16 (3). 409-432.
ÖZDEMİR, Önder (2005). “İnternetin Ticarileştirilmesi ve Uluslararası Veri Akışları”. İletişim Ağlarının Ekonomisi: Telekomünikasyon, Kitle İletişimi, Yazılım ve İnternet. Der: Haluk Geray ve Funda Başaran. Ankara: Siyasal Kitapevi Yayınları. 205-237.
PAMUK, Orhan (1994). Yeni Hayat. İstanbul: İletişim Yayınları.
RADAELLI, M. Claudio (2003). “The Europeanization of Public Policy”. The Politics of Europeanization. Ed: Kevin Featherstone ve Claudio M. Radaelli. Oxford: Oxford University Press. 27-56.
TOPAK, Özgün E. (2013). “Governing Turkey’s Information Society”. Current Sociology. Vol: 61 (5-6). 565-583.
WAYNE, Mike (2009). Marksizm ve Medya Araştırmaları: Anahtar Kavramlar, Çağdaş Eğilimler. Çev: Barış Cezar. İstanbul: Yordam Kitap.
WEBSTER, Frank (2002). “The Information Society Revisited”. Handbook of New Media. Ed: Leah A. Lievrouw ve Sonia Livingstone. London, Thousand Oaks ve New Delhi: Sage Publication. 22-34.
WOOD, Ellen Meiksins (2003). “Modernizm, Postmodernizm ya da Kapitalizm?”. Kapitalizm ve Enformasyon Çağı: Küresel İletişim Devriminin Politik Ekonomisi içinde. Ed: Robert W. McChesney, Ellen Meiksins Wood ve John Bellamy Foster. Ankara: Epos Yayıncılık. Çev: Nil Senem Çınga, Erhan Baltacı ve Özge Yalçın. 39-67.