Osman Nuri Eralp'in "Bakteriyoloji Dersleri" adlı kitabının veteriner hekimliği tarihi açısından değerlendirilmesi

Dünyada on dokuzuncu yüzyılın son çeyreğinde bakteriyoloji biliminde yaşanan ilerlemeler Osmanlı Devleti'nde yakından izlenmiş, konuyla ilgili araştırmalar desteklenerek, alanında uzman bilim insanlarının yetişmesine olanak sağlanmıştır. Bu bilim insanlarından biri olan Veteriner Bakteriyolog ve Kimyager Osman Nuri Eralp, Türkiye'de bakteriyolojinin gelişimi ve kurumsallaşmasında önemli rol oynamış ve yazdığı yüzlerce makale ve eser ile literatürdeki yerini almıştır. Özelde veteriner hekimliği tarihine, genelde ise bilim tarihine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanan bu makalede Eralp'in, "Bakteriyoloji Dersleri" adlı kitabı; kendi döneminde yazılmış olan diğer bakteriyoloji kitaplarıyla ve güncel temel mikrobiyoloji bilgisiyle karşılaştırmalı olarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Eralp'in özgün düşünceleri ve deneysel çalışmaları ile zenginleştirdiği kitabın, veteriner hekimliği tarihine ve bilim tarihine katkı sağlayan orijinal bilgiler içerdiği saptanmıştır.

The assessment of Osman Nuri Eralp's book entitled "Bacteriology Courses" within the scope of history of veterinary medicine

During the last quarter of nineteenth century, the advances in the science of bacteriology in the world were pursued scrupulously by the Ottoman State, researches on this subject were supported and training of scientists specialized in this area was allowed. As one of these scientists Veterinary Bacteriologist and Chemist Osman Nuri Eralp played an important role in the development and institutionalisation of bacteriology in Turkey and he took a place in the literature with hundreds of his books and articles. In this article, which was aimed to contribute to veterinary medicine in particular and to history of science in general, Eralp's book entitled "Bacteriology Courses" was evaluated in comparison with other bacteriology books written in his time and actual basic microbiology knowledge. It was determined that this book, which was enriched with Eralp's original ideas and experimental studies, contains original knowledge that contributes to the history of veterinary medicine and the history of science.

PDF

___

Arda M (1997): Temel Mikrobiyoloji. Medisan Yayın Serisi No:25, s.:1-19,Ankara.

Beijerinck MW (1920): Chemosynthesis at denitrification with sulfur as source of energy, in: KNAW, Proceedings, 22 II, 1920, Amsterdam, 1920, pp. 899-908.

Bekman M (1948): Türkiye'de Bakteriyolojinin Başlangıç Tarihi ve Ord. Prof. Bakteriyolog Dr. Ahmet Refik Güran. Hüsnütabiat Basımevi, İstanbul.

Bernstein R, Bernstein S (2000): Biology. Times Mirror Education Group, Inc., p.: 13- 60, Iowa.

Bulloch W (1960): The History of Bacteriology. London: Oxford University Press.

Castiglioni A (1958): A History of Medicine. (Translated by: E. B. Krumbhaar), 2nd Edition, Alfred A. Knopf Inc, p.:809-830, New York.

Dagavaryan N (1319): Mikrobiyoloji. (Çeviren: Ohannes Oskiyan) Nişan Berberyan Matbaası, İstanbul.

de Kruıf P (1951): Mikrop Avcıları. (Çeviren: Mithat Genç) Milli Eğitim Basımevi, s.:3-26, 62-113, İstanbul.

Demirsoy A (1984): Kalıtım ve Evrim. Meteksan Yayınları, No:11, s.:483-488, Ankara.

Dinçer F, Özgür A, Yerlikaya H (1994): Veteriner Hekimliği Tarihimizde Mikrobiyolojinin Dönüm Noktaları. I. Ulusal Mikrobiyoloji Kongresi, 27- 29 Eylül 1994, Kongre Özet Kitabı, (Çağrılı Tebliğ, Tam Metin) s.1-7, Ankara.

Dinçer F (2002): 100 Years of Veterinary Microbiological Institutes in Turkey. In: Veterinary Medicine - Historical Aproaches, Ed.: Ferruh Dinçer, Ankara University Press, p.: 313- 325,Ankara.

Doetsch RN (1960): Microbiology, Historical Contributions from 1776 to 1908. Rutgers University Press, p.: 25-49,74-76, New Jersey.

Erk N, Dinçer F (1970): Türkiye'de Veteriner Hekimlik Öğretimi ve Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Tarihi. A.Ü. Veteriner Fakültesi Yayın No: 259, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.

Frobischer M (1948): Fundamentals of Bacteriology. W. B. Saunders Company, Philadelphia.

Geison GL (1981): Pasteur on vital versus chemical ferments: A previously unpublished paper on the inversion of sugar. Erişim: http:// links.jstor.org/sici?sici=00211753 28198109 2972 3A3 3C425 3APOVVCF 3E2.0.CO 3B2-I. Erişim Tarihi: 15.10.2015

Hamdi Aziz (1322): Amelî ve Nazarî Bakteriyoloji Dersleri. Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâne Matbaası, İstanbul.

Hüseyin Remzi, Hüseyin Hüsnü (1304): Mikrob. Mahmud Bey Matbaası, İstanbul.

Lamanna C, Malette MF (1956): Basic Bacteriology and Its Biological and Chemical Background. Waverly Press, Inc., p.:1-62, 144-169, Baltimore.

Mcdonald JF, Little JT, Ruckensteiner E (1926): A Study in Bacterial Morphology. Erişim: http://jb.asm.org/cgi/reprint/13/4/255. pdf. Erişim Tarihi: 15.04.2016

Merchant IA (1948): Veterinary Bacteriology. 3rd Edition, Iowa State College Press, p.:3-21, Iowa.

Pasteur Institute (2016): Les éléves des cours de microbiologie de L'Instıtut Pasteur 1889-1939. Erişim: http://www. pasteur.fr/infosci/archives/f_elv2.html. Erişim Tarihi:22.01.20016.

Refik (1335): Bakteriyoloji Dersleri. Necm-i İstikbâl Matbaası, İstanbul.

Refik (1928): Bakteriyoloji. Devât Matbaası, İstanbul.

Ronan CA (2003): Bilim Tarihi. (Çevirenler: Ekmeleddin İhsanoğlu, Feza Günergun), Tübitak Yayınları, Akademik Dizi:1, Başak Matbaacılık, s.: 465-587, Ankara.

Singer C (1962): A History of Biology. Abelard-Schuman Ltd. p.: 146-174, 323-452, Londra.

Singer C, Underwood EA (1962): A Short History of Medicine. Clarendon Press, p.: 379-409, Oxford.

Şehsuvaroğlu BN (1967): Kuduz müessesesi ve bir hatıra. Mikrobiyoloji Dergisi, 20(3-4).126-128.

Tüzdil N (1955): Türkiye'de Veteriner Fakültesinin Tarihi ve Laboratuar Hayatının Başlangıcı. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara. 29. Unat

Unat EK (1970): Osmanlı İmparatorluğunda Bakteriyoloji ve Viroloji. İ.Ü. Cerr. Tıp Fak. Yayınları 4/1568.Çeltüt Matbaacılık, İstanbul.

Wilson GS, Miles AA (1946): Topley and Wilson's Principles of Bacteriology and Immunity. 3rd Edition, Volume I, Butler&Taner Ltd., p.: 1-325, London.

Zoeros A (1315): "Dâ'-ül-kelb" Ameliyathanesi. Nevsal-i Âfiyet, 1: 96-98.