ORTA GELİR TUZAĞI VE EKONOMİK KARMAŞIKLIK DÜZEYİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE VE SEÇİLMİŞ ÜLKELER ÜZERİNE BİR İNCELEME
Orta gelir tuzağı, 2000’li yıllarda iktisat literatürüne girmiş bir kavram olmasına rağmen, oldukça ilgi gören bir konudur. Temel olarak, ülkelerin düşük gelir düzeyinden orta gelir düzeyine yükselmelerinden sonra, uzun süre bu gelir düzeyinde kalmaları ve yüksek gelir düzeyine çıkamamaları durumunu ifade etmektedir. Bu süreçte, ülkelerin yapısal dönüşümü sağlıklı biçimde gerçekleştiremedikleri bilinmektedir. Bu çalışmada da belirli kriterlere göre orta gelir tuzağında oldukları belirtilen Türkiye, Malezya ve Tayland’ın seçilmiş bazı yüksek gelirli ülkelerin ekonomik karmaşıklık endekslerine yakınsamaları incelenmiştir. Ekonomik karmaşıklık endeksi son dönemlerde yapısal dönüşümü temsil etmede kullanılan bir ölçüdür. Birim kök testi ile yapılan analiz sonucunda, Türkiye’nin ve Tayland’ın ekonomik karmaşıklık endeksinde yüksek gelirli ülkelere bir yakınsama belirlenemezken, Malezya’nın ekonomik karmaşıklık endeksinde yakınsama olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuç, Malezya’nın orta gelir tuzağını aşmaya Türkiye ve Tayland’dan daha yakın olduğu şeklinde yorumlanmaktadır.
The Relationship Between Middle-Income Trap and Economic Complexity Level: An Examination on Turkey and Selected Countries
Although the middle income trap is a concept that has started to be used in the economic literature since 2000s, it has become a popular subject that attracts a lot of attention with in this short period. The concept basically refers to the situation that countries, which switch from low income level to middle income level, remain at this income level for a long time and can not reach high income level. In this process, it is known that countries can not achieve a healthy structural transformation. In this study, convergence to some high-income countries‟ economic complexity levels for Turkey, Thailand and Malaysia which are determined to be middle-income trap countries in terms of some criteria has been examined. Economic complexity index is a new measure to represent structural transformation. As a result of the unit-root tests, it has been concluded that the economic complexity indices of Turkey and Thailand have not converged to the high-income countries‟ index values while Malaysia‟s economic complexity index has converged. These results can be interpreted such that Malaysia is more probable to overcome the middle income trap than Turkey and Thailand.
___
- Agenor, P.R., Canuto, O., Jelenic, M. (2012). Avoiding middle-income growth traps. The World Bank, Poverty Reduction and Economic Management Network, Policy Research Working Paper 6210.
- Alkan, H.I., Ümit, A.Ö. (2018). Orta gelir tuzağının Türkiye açısından incelenmesi ve tuzaktan çıkış stratejileri. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (4), 97-112.
- Atlas Media (2019), http://atlas.media.mit.edu/en/, (26.05.2019 ).
- Bozkurt, E., Bedir, S., Özdemir, D., Çakmak, E. (2014). Orta gelir tuzağı ve Türkiye örneği. Maliye Dergisi, (167), 22-39.
- Can, M. (2016). Ekonomik küreselleşme sofistike mamul üretimini etkiler mi? : Güney Kore örnekleminde ampirik bir analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(3), 21-38.
- Can, M., Doğan, B. (2017). The Effects of Economic Structural Transformation on Employment: an Evaluation in the Context of Economic Complexity and Product Space Theory. Füsun Yenilmez, Esin Kılıç (Eds.), Handbook of Research on Unemployment and Labor Market Sustainability in the Era of Globalization (s.275-306). USA: IGI Global.
- Ceylan, R. (2010). OECD ülkelerinde imalat sanayinde birim emek maliyetleri yakınsıyor mu?. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 28 (1), 105-119.
- Çobanoğulları, G., Eroğlu, E. (2017). Orta gelir tuzağından çıkış: Türkiye örneği. Maliye Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 257-268.
- Dalgıç, B., Varol İyidoğan, P., Balıkçıoğlu, E. (2014). Orta gelir tuzağından çıkışta hangi faktörler?. Maliye Dergisi, (167), 116-125.
- Duman, K., Aydın, K. (2018). Türkiye’de ar-ge harcamaları ile GSYİH ilişkisi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 4 (1): 49-66.
- Eğilmez, M. (2012, 16 Aralık). Orta gelir tuzağı ve Türkiye. http://www.mahfiegilmez.com/2012/12/orta-gelir-tuzag-ve-turkiye.html (Erişim tarihi: 10.11.2018).
- Eichengreen, B., Park, D., Shin, K. (2012). When fast-growing economies slow down: international evidence and implications for China. Asian Economic Papers, 11 (1), 42-87.
- Felipe, J., Abdon, A., Kumar, U. (2012). Tracking the middle-income trap: what is it, who is in it, and why?. The Levy Economics Institute Working Paper, No. 715.
- Fortunato, P., Razo, C. (2014). Export sophistication, growth and the middle-income trap. Transforming Economies-Making Industrial Policy Work for Growth, Jobs and Development, ILO, 267-287.
- Gala, P., Rocha, I., Magacho, G. (2018). The structuralist revenge: economic complexity as an important dimension to evaluate growth and development. Brezilian Journal of Political Economy, 38 (2), 219-236.
- Gill, I., Kharas, H. (2007). An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth. Washington, DC: World Bank.
- Göktaş, Ö. (2005). Teorik ve Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. İstanbul: Beşir Kitabevi.
- Han, E., Kaya, A.A. (2013). Kalkınma Ekonomisi Teori ve Politika. Nobel Akademik Yayıncılık.
- Hausmann, R., Hidalgo, C. A., Bustos, S., Coscia, M., Chung, S., Jimenez, J., Simoes, A., Yıldırım, M.A. (2011). The Atlas of Economic Complexity - Mapping Paths to Prosperity, Center for International Development at Harvard University, 2011. https://atlas.media.mit.edu/static/pdf/atlas/AtlasOfEconomicComplexity_Part_I.pdf, (26.12.2018).
- Hidalgo, C. A. (2009). The dynamics of economic complexity and the product space over a 42 year period. Center for International Development at Harvard University, CID Working Paper, No: 189.
- Hidalgo, C.A., Hausmann, R. (2009). The building blocks of economic complexity, Proceedings of the National Academy of Sciences, 106 (26), 10570-10575,
- Kar, M., Ağır, H. (2006). Türkiye’de beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: eşbütünleşme yaklaşımı ile nedensellik testi: 1926-1994. Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6 (11), 50-68.
- Koçak, E., Bulut, Ü. (2014). Orta gelir tuzağı: teorik çerçeve, ampirik yaklaşımlar ve Türkiye üzerine ekonometrik bir uygulama. Maliye Dergisi, (167), 1-21.
- Öz, S. (2012). Orta gelir tuzağı. Ekonomik Araştırma Formu Politika Notu, No: 12-06.
- Sak, G. (2012, 26 Aralık). Çok alametler belirdi: Türkiye sanayisizleşiyor. TEPAV, https://www.tepav.org.tr/upload/files/haber/1357213303-8.Guven_Sak Cok_Alametler_Belirdi Turkiye_Sanayisizlesiyor.pdf, (Erişim: 20.12.2018).
- Soyyiğit, S. (2018). OECD kurucu ülkelerinde ekonomik kompleksite düzeyi ile kişi başına düşen GSYH arasındaki ilişki: panel eşbütünleşme analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20 (2), 374-392.
- Srinivasan, P.V. (2013). Dynamics of structural transformation in South Asia. Asia-Pacific Development Journal, 20 (2), 53-88.
- Şahin, İ., Başer, K., Karanfil, M. (2015). Orta gelir tuzağı üzerine ampirik bir çalışma: Türkiye örneği (1980-2013). Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7 (2), 225-235.
- Tarı, R. (2015). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları, 11. Baskı.
- Toprak, M. (2012). Özel sektörün rekabet yetkinliği ve gelecek perspektifi. İktisadi Araştırmalar Vakfı: 50 Yılda Türkiye Ekonomisinin Dönüşümü: Özel Teşebbüs Dinamiği, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
- The World Bank, (2017a), https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/378832-what-is-the-world-bank-atlas-method, (Erişim: 20.12.2018).
- The World Bank, (2017b), https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups, (Erişim: 20.12.2018).
- The World Bank, (2019a), https://datahelpdesk.worldbank.org/knowledgebase/articles/906519-world-bank-country-and-lending-groups, (Erişim: 09.04.2019).
- The World Bank, (2019b), https://data.worldbank.org, (Erişim: 15.05.2019).
- Yaşar, E., Gezer, M.A. (2014). Türkiye’nin orta gelir tuzağına yakalanma riski ve bu riskten kurtulma önerileri. Maliye Dergisi, (167), 126-148.
- Yavuz, E. (2017). Maliye kuramı bağlamında Türkiye’de orta gelir tuzağı sorunsalının analizi. Pamukkale Üniversitesi Social Sciences (NWSASOS), 12 (2): 78-101.
- Yeldan, E., Taşçı, K., Voyvoda, E., Özsan, M.E. (2012). Orta Gelir Tuzağından Çıkış: Hangi Türkiye? Cilt 1: Makro/Bölgesel/Sektörel Analiz, İstanbul: Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED).
- Yeldan, E., Taşçı, K., Voyvoda, E., Özsan, M. E. (2013). Orta Gelir Tuzağından Çıkış: Hangi Türkiye? Cilt 2: Bölgesel Kalkınma ve İkili Tuzaktan Çıkış Stratejileri. İstanbul: Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED).
- http://www.foodsecurityportal.org/ , (18.05.2019).